رشد ۱۱۶۲ درصدی قیمت برق از ابتدای دولت نهم تاکنون
بهای برق خانگی از ابتدای دهه ۸۰ تاکنون بیش از ۱۶۸۰ درصد و از ابتدای کار دولت نهم تا کنون بیش از ۱۱۶۲ درصد رشد داشته است. این در حالیست که قیمت برق در پایان کار دولت هشتم، نسبت به سال آغازبکار این دولت، ۴۱ درصد رشد داشته است.
امروز ما بابت هر کیلو وات برق در تهران حدودا ۱۳۰۰ ریال پرداخت می کنیم، اکثرا قبض های برق را دور میریزیم و شاید یادمان رفته، روزهایی که برق را به قیمت هر کیلووات ۱۰۳ ریال می خریدیم. در مورد سال ۴۰ شمسی صحبت نمیکنیم، همین شش سال قبل، قیمت قیمت هر کیلووات برق در تهران حدودا ۱۰ تومان بود.
البته آن برق ۱۰ تومانی زمانی به ما عرضه میشد، که دولت یارانه سنگینی را به برق اختصاص داده بود و حالا آن یارانه را نقدی و مستقیم به دست مردم میدهد، اختیارش هم دست خود مردم است؛ میتوانند پول برق را بدهند، می توانند پول گاز را بدهند(که در سال جدید ۷۰ درصد گران شده است) شاید هم بخواهند با آن پول سنگک های ۵۰۰ تومانی بخرند. امروز اگر هر کس اگر حدودا سه و نیم کیلووات ـ برق هر کیلووات ۱۳۰ تومانی ـ در مصرف برق صرفه جویی کند، می تواند با آن پول یک سنگک بخرد.
برای دیدن در ابعاد واقعی کلیک کنید/ اگر یک مشترک خانگی در ماه ۲۲۵ کیلووات ساعت برق مصرف کند، مبلغ قبض او به صورت پلکانی حساب خواهد شد. یاد آور می شود که به این مبلغ طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز اضافه می شود.
قیمت برق بعد از هدفمندی تغییر چندانی نکرده، به عبارتی، قبل از هدفمندی هم قیمت برق در سال ۸۹، همین هر کیلو وات ۱۳۰۰ ریال بود، اما در سال جدید و با هدفمندی، شیوه محاسبه قیمت برق فرق کرده، مناطق کشور به پنج دسته مختلف تقسیم شده و بر اساس دسته ها و زمان ها قیمت برق مشترکان خانگی را محاسبه می کنند. از سوی دیگر تعرفه های برق صنعتی و کشاورزی نیز در دسته بندی ها و با فرمول های خاصی محاسبه می شود.
رشد ۲۹۸ درصدی شاخص “برق و گاز و سایر سوخت ها” در فرودین ۹۰
این قیمت ها از گزارش های رسمی توانیر که در دسترس عموم است اخذ شده است، با این حال مبنای محاسبه تاثیر تغییرات قیمت برق در تورم سسالانه، بانک مرکزی است. در گزارش شاخص قیمت کالا و خدمات مصرفی اداره امار بانک مرکزی، ردیف جداگانه ای به قیمت برق اختصاص داده نشده است. برق در گروه چهارم گروه های اصلی ذیل عنوان «مسکن ، آب، برق و گاز و سایر سوخت ها» جای میگیرد. این گروه کلا ۲۸٫۶(۲۸ممیز۶) درصد در کل کالا ها و خدمات مصرفی وزن دارد و زیر گروه های آن عبارت است از: اجاره بهای مسکن غیرشخصی(با وزن ۵٫۸ درصد )، ارزش اجاری مسکن شخصی(با وزن ۱۹٫۱۷ درصد )، تعمیرات و خدمات ساختمانی (با وزن ۱٫۸۲ درصد )، آب(با وزن ۰٫۴۴ درصد ) و برق و گاز و سایر سوخت ها(با وزن ۱٫۳۷ درصد ).
همچنانکه مشاهده میکنید، در این زیر گروه ها، کمترین ضریب اهمیت(وزن) متعلق به آب است و پس از آن کمترین ضریب به برق، گاز و سایر سسوخت ها تعلق دارد.
فروردین ماه امسال، در این گزارش، عدد شاخص زیر گروه برق و گاز و سایر سوخت ها با سال پایه ۸۳ برابر ۴۷۷٫۶ ذکر شده، که در مقایسه با ماه قبل(اسفند ۸۹) هیچ تغییری نداشته، اما در مقایسه به فروردین سال ۸۹، تغییرات آن برابر ۲۹۸ درصد ذکر شده است. (شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران، اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی، جدول شماره یک، صفحه ۶، ردیف ۴ )
بی انصافی که نکنیم، صرفنظر از قدرت خرید مردم و قیمت برق، استفاده از فرمول های جداگانه برای محاسبه قیمت برق مردم کشور در مناطق مختلف، ابتکار بدی نیست. به بیانی، با این ابتکار، کسی که در منطقه گرمسیر و در تابستان زندگی میکند، طبیعتا قیمت کمتری بابت برق، نسبت به یک پایتخت نشین، با درآمد بیشتر می پردازد.
در اینجا نگاهی داریم به تغییرات قیمت برق در دهه ۸۰ و نحوه محاسبه قیمت برق در دوران حاضر و پس از هدفمندی یارانه ها.
دوران ۸۰ تا ۸۴
در سال ۱۳۸۰، متوسط قیمت هر کیلووات ساعت برابر ۷۳ ریال بود. سال بعد این مبلغ با حدود ۱۶ و نیم درصد رشد، به ۸۵ ریال می رسد. در سال ۱۳۸۲، قیمت هر کیلووات ساعت برق خانگی حدود ۱۴ درصد رشد دارد و به ۹۷ ریال می رسد.
سال بعد و در سال ۸۳، بهای هر کیلووات ساعت برق خانگی با رشد حدود ۹ درصدی به ۱۰۷ ریال می رسسد، اما در سال ۱۳۸۴، یعنی پایان کار دولت هشتم و آغاز کار دولت نهم، قیمت هر کیلووات ساعت برق خانگی با حدود ۴ درد کاهش به ۱۰۳ ریال می رسد.
از ابتدا تا انتهای دولت هشتم، یعنی در سال ۱۳۸۴، نسبت به سال ۱۳۸۰، قیمت برق حدودا ۴۱ درصد رشد داشته است.
قانون بودجه سال ۸۵
سال ۱۳۸۴ را نمیتوان تماما به حساب دولت هشتم یا نهم گذاشت، در واقع حدود نیمی از سال در دست دولت هشتم و نیمی دیگر در اختیار دولت نهم بوده است.
در سال ۱۳۸۵، که اولین سال کامل فعالیت دولت نهم به شمار می رود، قانون بودجه توسط مجلس اصولگرای هفتم تصویب می شود. بر اساس بند «ط» از «تبصره ۱۱» این ماده واحده تعیین قیمت برق چنین مشخص شده است:
در اﺟﺮای ﺗﺒﺼﺮﻩ ۴ ﻣﺎدﻩ ۳ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﻬﺎرم ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮهنگی ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ دوﻟﺖ اﺟﺎزﻩ دادﻩ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ در ﻣﺼﺮف ﺑﺮق، اﻟﮕﻮی ﻣﺼﺮف ﺑﺮق درﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﻲ را ﺗﺪوﻳﻦ و اﻋﻼم ﻧﻤﺎﻳﺪ. در ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻟﮕﻮی ﻣﺼﺮف وﻳﮋﮔﻲهﺎی ﺁب و هوایی ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮﻣﺴﻴﺮ کشور ﺑﺎﻳﺪ ﻟﺤﺎظ ﺷﻮد.
دوﻟﺖ ﻣﻜﻠﻒ اﺳﺖ در ﺳﺎل۱۳۸۵ درﻣﻮرد ﻣﺸﺘﺮکین ﺧﺎﻧﮕﻲ ﺑﻬﺎی ﺑﺮق ﻣﺼﺮﻓﻲ دو دهک ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﺼﺮف کنندگان ﺑﺮق را ﺑﺎ ﺗﺨﻔﻴﻒ کامل اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﺑﻬﺎی ﺑﺮق ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺳﻪ دهک ﺑﻌﺪی ﻣﺼﺮف کنندگان را ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻟﮕﻮی ﻣﺼﺮف ﺳﺎل ۱۳۸۳ﺑﺎ ﻗﻴﻤﺖ های ﺳﺎل ۱۳۸۳ ﺗﺜﺒﻴﺖ و ﻣﺸﺘﺮکین ﺑﺎ ﻣﺼﺎرف ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺁن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻠﻜﺎﻧﻲ ﻣﺸﻤﻮل ﺟﺮاﺋﻢ ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ اﻟﮕﻮی ﻣﺼﺮف ﻗﺮار دهد.
سال ۸۹ و پس از هدفمندی
در سال نود هستیم و حالا می توان قیمت برق را درپایان دهه ۸۰، با ابتدای همین دهه مقایسه کنیم. امروز میانگین بهای هر کیلووات ساعت برق مصرفی خانگی برابر ۱۳۰۰ ریال است. به بیانی قیمت برق خانگی طی یک دهه حدودا ۱۶۸۰٫۸۲ درصد رشد داشته است. دولت نهم برق خانگی را به بهای هر کیلووات ساعت ۱۰۳ ریال تحویل گرفت و اکنون به قیمت ۱۳۰۰ ریال به ازای هر کیلووات ساعت به مصرف کنندگان خانگی عرضه میکند.
ممکن است تصور شود که این بها، اینک در تابستان سال ۹۰ و پس از هدفمندی به این شکل در آمده است. اینطور نیست! توجه داشته باشید که این قیمت با سال قبل، یعنی سال ۸۹ و پیش از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها، هیچ تفاوتی ندارد. شایان ذکر است که در حال حاضر، این تعرفه برای ماه های گرم مناطق گرمسیری ۱۱۰۰ درنظر گرفته شده است.
فرمول های جدید برای انواع تعرفه ها
پس از هدفمندی یارانه ها، اگرچه در متوسط بهای قیمت برق تغییر چندانی نسبت به سال ۸۹ مشاهده نمی شود، اما نحوه محاسبه به طرز قابل توجهی متحول شده است. این محاسبه بهای برق مصرفی، در تعرفه های مربوط به بخش کشاورزی، روی دو مولفه اصلی نوع تولید واحد ها و میزان مصرف آنها، در بخش صنعت، روی میزان مصرف، زمان مصرف و نوع مصرف تکیه دارد و بر اساس آنها بهای نهایی قیمت برق محاسبه می شود.
در بخش مصرف خانگی، بدوا برای تعیین واحد بهای برق مصرفی، مصرف کنندگان برق در سراسر کشور در پنج گروه اصلی و ۱۹ زیر گروه فرعی تعریف شدند، که پس از یک گروه عادی(که پایتخت را هم شامل می شود) به ترتیب از گرمسیر یک آغاز و به گرمسیر ۴ ختم می شوند.
پس از تعیین قیمت پایه بهای برق مصرف خانگی، بر اساس جدول مورد اشاره در همین گزارش، میزان مصرف واحدهای مسکونی مورد توجه قرار گرفته و بهای برق مصرفی آنها به صورت پلکانی محاسبه می شود. جریمه ها و تخفیف هایی نیز ذیل فرمول محاسبه جدید در نظر گرفته شده است. گروه بندی ها را در جداول همین صفحه ملاحظه می کنید.
تعرفه مناطق غیر گرمسیری و مناطق گرمسیری در ماه های عادی
تعرفه مناطق گرمسیری ۱
تعرفه مناطق گرمسیری ۲
تعرفه مناطق گرمسیری ۳
تعرفه مناطق گرمسیری ۴
برای دیدن جدول در ابعاد واقعی روی آن کلیک کنید// محدوده قرارگیری مناطق چهارگانه // رنگ زرد: منطقه گرمسیری (۱)، رنگ سبز: منطقه گرمسیری (۲)، رنگ آبی کمرنگ: منطقه گرمسیری (۳)، رنگ آبی پر رنگ: منطقه گرمسیری (۴)
————————–
این گزارش در صفحه ۴ روزنامه اعتماد، مورخ ۱۵ تیرماه ۱۳۹۰ منتشر شد.
