Amirhadi Anvari

فسنجان غذای خوبی است! خیلی زحمت می برد و مقوی و سالم. اما نمیشود آن را صبحانه خورد. نمی شود به کسی بگویید چای شیرین و نان و پنیر نخور، به جایش بیا فسنجان بخور.

من سعی میکنم در مورد مسائل فرهنگی و هنری زیاد اظهار نظر نکنم. به دو دلیل عمده:

یک: خودمو صاحب نظر این حوزه نمیدونم و سوادی در این خصوص ندارم که بشه باهاش اظهار نظر کرد.

دو: جو خیلی خاله زنکی است.

اما خیلی از مسائل فرهنگی و هنری، مثل مسائل اجتماعی، ورزشی، مذهبی، سیاسی، غیر سیاسی و.. در مملکت گل و بلبل و مرز و بوم پر گهر ما چیزی هستند، جز عنوانی که یدک می کشند.

این روزها که ماجرای اخراجی های سه و واکنش ها و حاشیه هاش را میبینم، به شدت یاد ماجرای مهران مدیری و قهوه تلخ می افتم. هر چند سری قبل به درصد خیلی بالا فحش ـ ناموس و پدر و مادر ـ خوردم(اینجا یا اینجا) اما بگذارید این رو هم بنویسیم، بد نیست. خصوصا در این بیکاری تعطیلات عید!

من فکر میکنم که امثال مسعود دهنمکی با امثال مهران مدیری اشتراکاتی دارند.

هر دو میدانند چطور از آب گل آلود ماهی گیری کنند. این هر دو تخصص خاصی در سر کار گذاشتن برخی از معترضان موسوم به سبزها را دارند.

سبزها و معترضان و ناراضیان برای هر دو حکم  درآمد بالقوه ای را بازی میکنند که تنها باید آنها را بالفعل کرد.

مدیری از طریق “ادعای” حمایت از معترضان و عبور از خط قرمز ها و حمله به احمدی نژاد و اصحابش (آنهم درصدا و سیما یا با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت فخمیه احمدی نژاد!!! )

دهنمکی از طریق تمسخر و مسخره کردن معترضان! دهنمکی میداند معترضان برای اینکه او را به چالش بکشند، باید اثرش را ببیند. ایجاد موضوع داغ در بالاترین، انبوه پی ام های سند تو آل و… نهایتا به سود کیست؟ مشخص است دهنمکی.

اخراجی های یک خوب سود کرد، اخراجی های دو اما زیاد جالب نبود. اخراجی های سه هم احتمالا زیاد جذاب نیست. اما های و هوی جماعت سبز و معترض و مطرح کردن آن در حد یک اثر فوق العاده که به جنبش سبز حمله کرده، بی شک میتواند مخاطب و فروش خوبی برای اخراجی های سه درست کند!

فیلم ۳۰۰، علیه ایران بود. حتما در آن دوره خاطرتان هست که سی دی فروش های کنار خیابان، یکی از محصولات تاپشان همین ۳۰۰ بود!

امروز اگر کاریکاتوریستی در هلند را هیچ کس نشناسد، کافیست که یک کاریکاتور علیه مسلمانان بکشد، این کافی است تا او به صدر اخبار برود.

در واقع از نظر اقتصادی و فروش محصول، فیلم ۳۰۰ ، مجموعه قهوه تلخ و اخراجی ها همگی از یک شیوه بهره می برند.

باور کنید روزنامه کیهان را آنطور که در تحریریه روزنامه های اصلاح طلب میخوانند، در خود روزنامه کیهان نمی خوانند. میخوانند چون میخواهند گاف پیدا کنند.

باور کنید آنقدر که سبزها میروند اخراجی های سه را ببینید، در اطراف آن بنویسند و پوسترش را توزیع کنند، خود هواداران دهنمکی نمیکنند.

یک عده خنثی هستند که اصلا نه این طرفی و نه آن طرفی هستند، میخواهند شب عیدی خوش بگذرانند! اما اضافه بر انها را سبزها به گیشه می فرستند!

دهنمکی حالا رانتی هم دارد، سبزها علیه او صف آرایی کردند و او می تواند از صدا و سیما، یگانه رسانه فراگیر مرز و بوم پر گهرمان نهایت استفاده را هم ببرد.

دهنمکی یک سری مخاطب داشته، دارد و خواهد داشت. مخاطب دهنمکی امثال من و شما نبوده، مخاطبش همان کسانی هستند که از شنیدن فحش های رکیک و شوخی های مبتذل عشق میکنند و کنار خانواده قهقهه می زنند.

چه کارش داشتید، حالا شما انقدر گفتید و گفتید که مخاطب خاکستری را هم مجبور بکنید برود و ببینید که چه چیزی ساخته که اینطور سبزها را سوزانده!

بگذریم…

از طرف دیگر، مسعود دهنمکی به مراتب شان بالاتری از مهران مدیری دارد(نه در حوزه مسائل فنی و…) اما چرا؟

– مسعود دهنمکی خط و ربط و سمت و هدفش را صاف بیان میکند و طبیعتا در جهت هدف خود حرکت میکند. شما از مسعود دهنمکی انتظار ندارید که بیاید و در مدح جنبش سبز یا چیزی شبیه به آن فیلم بسازد؟ او خودش ازعان میکند که سینما برای او عرصه جهادی است که یک روز روی موتور بوده و چفیه به گردن، حالا روی صندلی است و عینک به گردن!

هرچند این تفکر مخالف من هم باشد، اما صداقتش برای من ستودنیست!

اما مهران مدیری چطور؟ نیمه آبانماه امسال، زمانی بود که من واقعا احساس ضعف کردم، احساس کردم که چقدر آدم ها می توانند حقیر باشند! تماشای بیش از ۸۰۰ کامنت در سایت های آینده، بالاترین همین وبلاگ خودم و… که بعضا با فحاشی های نامناسب همراه بود و آن هم از یک ای پی و ای پی های مشابه که بیش از ۱۵ تا از آنها،  مشخصا با پرس و جویی که کردم معلوم شد احتمالا مربوط به دفتر یکی از مجلاتی بوده که من هم در آن فعالیت می کردم واقعا دردآور بود.

مهران مدیری یک روز در شب چله چلچراغ حاضر میشود، روز دیگر ادعا میشود در فلان محفل نبوده، روز دیگر گفته میشود صدا و سیما را تحریم کرده و…

هرگز اظهار نظر یا مصاحبه یا سوگیری مشخصی نکرده و حواریون او، مهران مدیری را داخل یک حریم قدسی کردند و از قول او حدیث نقل می کنند! که بله، مدیری صدا و سیما را تحریم کرده، مدیری با سبزهاست و..

فسنجان جایگزین چای شیرین و پنیر!

از طرفی، چرا باید این اصرار وجود داشتبه باشد که جدایی نادر از سیمین جایگزین اخراجی های سه شود! خب این دو اثر از نظر من که خبرنگار حوزه هنر هم نیستم هیچ شباهتی به هم ندارند.

نه ژانر آنها یکیست، نه سطح بازیگران آن، نه کارگردانش، نه و… خب طبیعی است که مخاطب اخراجی های سه که به سینما می رود تا فحاشی های رکیک و شوخی های زننده چاله میدانی دهنمکی را بشنود علاقه ای ندارد یک اثر فاخر مثل جدایی نادر از سیمین را تماشا کند! در جهت عکس هم این صادق است.

من منتظر پایان تعطیلات نوروز هستم تا این تیتر را در کیهان ببینیم: «علی رغم دست و پا زدن اعضای فرقه (یا فتنه)سبز اخراجی های سه با فروش انقلابی صدر نشین فروش شد» یا چنین چیزی.

برای این تیتر و یادداشت احتمالی نویسنده کیهان، آن نویسنده هیچ مسئولیتی ندارد، مقصر مستقیما خود گردانندگان این بازی بودند.

در واقع همین فردا روز به عنوان رفراندوم  تعبیر می شود. که ببینید هواداران جنبش سبز اینقدر بودند، هواداران احمدی نژاد اینقدرو…

انگار شما بگویید آی مردم، برای هواداری از جنبش سبز فردا به بازی استقلال و پرسپولیس نروید !

نتیجه مشخص است! همه میروند.

اینهمه از تلوزیون و صدا و سیما قطعه و فیلم و نشست و … علیه سبزها برگذار شده، در کدامیک مردم تلوزیونشان را از پنجره بیرون پرت کردند، در کدامیک اصلا کسی کانال را عوض کرده.

خود آن دوست عزیز، که تکه های آن نشست را ضبط کرده و روی نت آپلود کرده است، خب برنامه را دیده که ضبطش کرده و آپلود کرده!

من فکر میکنم این بدترین اشتباهی بود که سبزها می توانستند انجام بدهند.

****************

دلنوشته: یاد مهران مدیری کردم، چیزی که خیلی وقت بود دوست داشتم بنویسم و حالا بهانه اش را هم دارم.  نیمه آبانماه تا اواسط دیماه  سال قبل بدترین دوره کاری سال ۸۹ من بود. فحش بود که نثار ما شد و از این ور آن ور میشنیدیم. چرا؟ به خاطر این عبارت ها و جملات:

آقای مهران مدیری و قهوه تلخ، که این روزها اسطوره محافل معترض و منتقد دولت شده اند، همان عزیزانی هستند که روزی در مجموعه های قبلی، جریان تحصن اصلاح طلبان در مجلس ششم را آن طور به تمسخر کشیدند.

غرض این چند سطر و البته نگارنده، خدای ناکرده توهین به شخصیت ارزشمند و هنرمند جناب آقای مهران مدیری، کارگردان خوب کشورمان نیست.

بحث سر همان است که در ابتدای مطلب نیز به آن اشاره کردیم: اسطوره هایی که ساخته می شوند، اما چون خودشان قامتشان را نساختند، ممکن است روزی برای کاری که ناگزیر از انجام آن هستند و به نادرست آنها را بی نیاز از انجام آن کارها دانستند و معرفی کردند، فرو بریزند.

حتما دسترسی هایی به تحلیل گران خارق العاده، که کاراکترها را شبیه به این مسئول و آن مسئول می کنند، وجود دارد، جلوی آنها را بگیرید و به مردم بگویید، یک هنرمند هستید، نه بیشتر. شما تنها نقش بلوتوس کبیر(کلاهبردار یونانی) را بازی می کنید، برایشان بگویید که واقعا بلوتوس نیستید.

فحاشی ها شروع شدند. زیر مطلب در اینده می توانید نمونه های آن را ببینید، در همین وبلاگ هم چندتایی هست!

اما در نیمه دیماه اتفاق افتاد. سی دی تحت عنوان «بمب خنده» در جامعه منتشر شد. سلطنت طلب ها و … بعد از آن سی دی کذایی بود که همان عزیزانی که صبح تا شب بخش های به قول خودشان سیاسی(!) قهوه تلخ را این ور و آن ور انتشار میدادند و به نکته سنجی مدیری مرحبا میگفتند، ۱۸۰ درجه تغییر موضع دادند و شروع کردند به انتقاد از مدیری، انتقاد که چه عرض کنم، با خاک یکسان کردن.

آهنگ رپ خواننده ای به نام تسلا هم بیرون آمد که در آن مدیری را مزدور معرف کرده بود و دریایی از پست های وبلاگی علیه مدیری و… و بعد هم قهوه تلخ ما سرد شد و از دهن افتاد!

از همان روز که دیدم بی خودی الملک و دامبول السلطنه شدند همزاد فلانی و فلانی در قهوه تلخ، همان وقت که فروش بالای مجموعه را دیدم، به خودم گفتم جایی مدیری باید وفاداریش را ثابت کند و آن نوشته را نوشتم که ای کاش نمی نوشتم!

البته مدیری و تیم او که زیر بار نرفتند و گفتند اثر برای سال ۸۷ است. خوب است که اصل کار را تکذیب نکردند، یعنی چنین اثری ساخته شده، اما برای سال ۸۷ بوده و لو رفته. در واقع مدیری از لو رفتن سی دی شکایت دارد، شاید چون نتوانسته درآمد لازم را از آن برداشت کند، در مورد اصل ماجرا و انتقادها هم پاسخی نداده است.

بگذریم از اینکه ترکیب بازیگران و اینکه مدیری از کدام مجموعه با بعضی از ازیگران مچ شده نشان میدهد تاریخ واقعی اثر چه زمانیست و… شما بگیرید همان ۸۷، بازهم در اصل ماجرا تاثیری ندارد.

جهت اطلاع عزیزان و خبرنگاران فرهنگ و هنر و سینه چاکان این عرصه باید عرض کنم که به زودی و در سال ۹۰ و ۹۱  باید منتظر شاهکار دیگری از مدیری هم باشند. این هم مثل همان قبلی، سندی ندارد، منتظر باشید و ببینید «فقط یک حس» است!

در اینجا نگاهی داریم به وضعیت روابط تجاری ایران با جهان، از ابتدای فروردین امسال تا دی ماه سال ۱۳۸۹٫ تراز تجاری کشورمان را با شرکای اصلی تجاریش بررسی می کنیم و به مناسبتات تجاری با برخی کشورهای متخاصم می پردازیم. مشخصا آمار و ارقام به ما خواهند گفت که با کشورهای تحریم کننده ایران چه رابطه تجاری و در چه سطحی داشتیم. خلاصه ای از وضعیت اقتصادی ده شریک اول تجاری کشورمان را آورده ایم و به خاطر محدودیت حجم مطلب، به ارایه خلاصه اطلاعات تجاری ده شرکت بعدی(رتبه های ۱۱ تا۲۰) بسنده شده است.

رابطه تجاری از دیرباز تاکنون تابعی بوده از رفتار سیاسی کشورها. امروزه تحریم های اقتصادی که در حوزه روابط تجاری کشورها تعریف میشود به ابزاری قدرتمند در دست ابرقدرت ها و سازمان های بین المللی قرار گرفته است. تاثیر روابط تجاری تاجاییست که بعضا به جای برخوردهای نظامی، از تغییر در روند تجارت با یک کشور استفاده میشود.

از ابتدای امسال تا دیماه، مجموعا۵۰ میلیون و ۴۰۸ هزار و ۴۶۹ تن کالا به ارزش ۲۱٫۴۷۰٫۵۹۳٫۷۰۴ (۲۱ میلیارد و ۴۷۰ میلیون و ۵۹۳ هزار و ۷۰۴ ) دلار، برابر با ۲۲۱٫۷۲۳٫۱۵۳٫۳۶۸(۲۲۱ میلیارد و ۷۲۳ میلیون و ۱۵۳ هزار و ۳۶۸) ریال از ایران به کشورهای جهان کالا صادر شده است. که از نظر وزن۰۶/۳۳(۳۳ممیز۰۶)درصد و از نظر ارزش ۰۸/۲۴(۲۴ممیز۰۸)درصد رشد داشته است.

در مقابل  ۳۷میلیون و ۲۶۶هزار و ۴۹۶ تن کالا به ارزش ۵۲٫۹۷۹٫۴۶۱٫۹۵۰ (۵۲ میلیارد و ۹۷۹ میلیون و ۴۶۱ هزار و ۹۵۰ ) دلار، برابر با ۵۴۶٫۱۳۷٫۹۵۶٫۹۲۶ (۵۴۶ میلیارد و ۱۳۷ میلیون و ۹۵۶ هزار و ۹۲۶) ریال از کشورهای جهان به کشورمان کالا وارد شده است. که از نظر وزن-۳۸/۲(منفی ۲ممیز ۳۸)درصد و از نظر ارزش ۹۷/۲۶(۲۶ممیز۹۷)درصد رشد داشته است.

تراز تجاری ایران همچنان منفی است و کفه ترازو به نفع واردات سنگینی میکند. در اینجا نگاهی داریم به وضعیت روابط تجاری ایران با جهان، از ابتدای فروردین امسال تا دی ماه سال ۱۳۸۹٫ تراز تجاری کشورمان را با شرکای اصلی تجاریش بررسی می کنیم و به مناسبتات تجاری با برخی کشورهای متخاصم می پردازیم. مشخصا آمار و ارقام به ما خواهند گفت که با کشورهای تحریم کننده ایران چه رابطه تجاری و در چه سطحی داشتیم. خلاصه ای از وضعیت اقتصادی ده شریک اول تجاری کشورمان را آورده ایم و به خاطر محدودیت حجم مطلب، به ارایه خلاصه اطلاعات تجاری ده شرکت بعدی(رتبه های ۱۱ تا۲۰) بسنده شده است.

۱: امارات متحده عربی: شریک قدر نشناس

امارات متحده عربی تولید خاصی ندارد. اگر درآمدی از محل گردشگری داشته باشد، منطقی به نظر می رسد، اما درآمد این کشور از محل صادرات کالا را نمی توان به پای تولید خود این کشور جدید التاسیس گذاشت، باید گفت امارات متحده عربی، اولا از مجاورت با خلیج فارس و  منطقه ای چون دبی با گردشگران فراوان سود می برد و ثانیا از هماسایگی با کشوری ثروتمند و دارای ذخایر عظیم نفتی بسیار منتفع شده است؛ حال اینکه برخی از کشورهای جهان با کشورمان مواضع خصمانه دارند و امارات خوب از این آب گل آلود ماهی گیری کرده است. به بیان ساده، امارات این وسط نقش دلالی بزرگ را ایفا می کند. شاید باید برخی از کالاهای وارد شده از امارات به ایران را به حساب چین و سایر کشورهای صنعتی جهان گذاشت.

تولید ناخالص این کشور در سال ۲۰۱۰ برابر ۲۳۹۶۵۰ میلیون دلار برآورد شده است، تا رتبه سی و پنجم بیشتری تولید ناخالص را به امارات متحده عربی ببخشد. امارات متحده عربی در این فهرست حدودا شش پله از ایران عقب تر است! سرمایه گزاران ایرانی و ایرانیان امارات متحده عربی ۱۰% جمعیت این کشور یعنی (تقریبا” ۴۰۰ هزار نفر) را تشکیل می دهند. ایرانیان امارات مجموعا ۱۰ هزار شرکت بزرگ و کوچک را در امارات متحده عربی می گردانند. بنابر آماری که بلومبرگ اعلام کرده است، داد و ستد تجاری و مبادله کالا بین ایران و امارات متحده عربی از سال ۲۰۰۵ تا سال ۲۰۰۹ ، سه برابر شده است و به سقف ۱۲ میلیارد دلار آمریکا رسیده است.

تا سال ۱۳۸۳، اولین وارد کننده کالا به کشورمان ایران، آلمان به شمار می رفت، اما پس از آن امارات خود را به مقام نخستین وارد کننده کالا به کشورمان رساند. تنها تا دیماه سال جاری، از امارات بیش از ۱۳٫۱ میلیارد دلار کالا به کشورمان صادر شده است، که با توجه به ارزش کل واردات ایران در این مقطع زمانی، این رقم بیش از ۳۳ درصد کل واردات ایران از جهان است که در جای خود مهم به نظر می رسد.

بر اساس اظهارات نمایندگان مجلس شورای اسلامی ظاهرا قرار است به زودی با توجه به مواضع غیر دوستانه امارات با ایران، اولین وارد کننده کالا به کشورمان کشوری جز امارات متحده عربی باشد.

۲: چین: بلای جان اقتصادهای پیر

این کدام کشور می تواند باشد: بزرگترین صادرکننده و دومین واردکننده بزرگ کالا درجهان، دومین اقتصاد بزرگ دنیا بر پایه تولید ناخالص داخلی، عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و سازمان‌های چندجانبه‌ای همچون سازمان تجارت جهانی، اپک، سازمان همکاری شانگ های و گروه ۲۰، کشوری دارای سلاح هسته‌ای که از بزرگترین ارتش دائمی دنیا و دومین بودجه دفاعی بزرگ دنیا برخوردار است.

چین؛ در شرق آسیا با ۱٫۳(۱ممیز ۳) میلیارد نفر جمعیت، پر جمعیت ترین کشور جهان و سومین یا چهارمین کشور وسیع دنیاست. شاید چین برای ما تداعی کننده کارگاه های کفاشی تبریز، بیکاری بنگاه های اقتصادی داخلی، اجناس تقلبی و بی کیفیت و… باشد. درست است، این چیزی نیست که فقط در ایران با شنیدن نام چین تداعی میشود، در سایر نقاط دنیا نیز چین مفهومی مترادف این عبارات را دارد.

البته باید متذکر شد، چه بهتر اگر به جای کشوری نورسته چون امارات متحده عربی، بازار ایران را کشوری لا اقل با تاریخ و تمدنی کهن و البته بدون چشم داشت به هویت و فرهنگ و آب خاک ایران تساحب کند!

چین اگر دومین صادرکننده کالا به کشورمان ایست، از آن طرف هم اولین مقصد صادرات ایران به شمار میرود، هرچند تراز تجاریمان با این کشور زیاد جالب نیست.

متذکر میشود که بخش عمده ای از کالاهایی که از مبدا امارات متحده عربی به کشورمان وارد میشوند، در واقع کالاهای چینی هستند که از طریق امارات به ایران می آیند.

۳:ترکیه: متحد سیاسی و شریک اقتصادی

دوستان ترک ما در شمالغرب کشور، ظاهرا خیز بلندی را برای تساحب بازار واردات ایران برداشتند. ترک ها هم زمان با مواضع غیر دوستانه اماراتی ها وارد بازی شدند. دولتمردان مسلمان ترک در جریان مسائل بین المللی مطرح شده برای ایران، خصوصا در مبحث هسته ای همواره هوای دولتیان ایرانی را داشتند و اگر حالا هم واردات از ترکیه به ایران نزدیک به ۱۱۲ درصد رشد داشته باشد، زیاد عجیب نیست.

ترکیه که دروازه اتصال آسیا به اروپاست، هفدهمین اقتصاد پر قدرت جهان(با GDP برابر با ۷۲۹۰۵۱ میلیون دلار) بر پایه تولید ناخالص داخلی به شمار می رود.

۴: المان: پیشکسوت صادرات

تا سال ۸۳، بازار ایران را در دست داشت. این کشور اروپایی اگر با مواضع جمهوری اسلامی ایران  دشمنی نکرده باشد، زیاد هم دوست نبوده. واقعیت این است که از فروردین سال ۱۳۷۶ رابطه ایران و آلمان در پی اعلام حکم دادگاه میکونوس که به طرز قابل توجهی علیه جمهوری اسلامی ایران موضع داشت، رو به سردی نهاد. هر چند اقدامات سیاسی بعد از اعلام حکم آن دادگاه طی دو تا سه ماه بسیار شدید بود، اما پس از مدتی، این شدت کمی تعدیل شد. اما مواضع دوکشور نسبت به یکدیگر همچنان چندان دوستانه نبود.

آلمان یکی از اعضای سازمان ملل متحد، ناتو، کشورهای گروه هشت و گروه پنج بوده و از بنیانگذاران اتحادیه اروپا است. آلمان بزرگترین اقتصاد اروپا را داراست و ـ بناا بر برخی آمارها ـ پس از آمریکا و ژاپن سومین قدرت صنعتی جهان است.از نظر درآمدسرانه رتبه پنجم  در جهان را دارد.

از سال ۲۰۰۳ تا سال ۲۰۰۸ آلمان بزرگترین صادر کننده جهان به شمار می رفت، اما در سال ۲۰۰۹ به دومین صادر کننده کالا در جهان افت کرد. این کشوردر سال گذشته میلادی، برابر ۱۸۹٫۷ بیلیون دلار تولید مازاد داشته است.

بهبود اقتصادی این کشور پس از جنگ جهانی دوم «معجزه اقتصادی آلمان» خوانده شده‌است.بیشتر تولیدات آلمان تولیدات مهندسی بویژه صنایع الکتریکی، مکانیکی، خودروسازی، مواد شیمیایی، منسوجات، هوافضا، غذایی و وسایل نقلیه‌است. صنایع سنگین و مهندسی در منطقه روهر، شیمیایی در شهرهای کنار رود راین و وسایل نقلیه موتوری در مراکز بزرگ ایالتی مانند اشتوتگارت تمرکز دارد.آلمان همچنین در ساخت و بکارگیری توربینهای بادی واستفاده از انرژی خورشیدی در جهان پیشرو است.

۵: عراق: همسایه بد دیروز، شریک خوب امروز

دشمن سابق و دوست فعلی ایران. شاید جمهوری اسلامی ایران از دست هیچ یک از کشورهای منطقه، به اندازه عراق در جریان تهاجم و جنگ تحمیلی آسیب ندیده باشد. با این حال پس از سرنگونی دیکتاتور پان عرب و ضد ایرانی این کشور و با روی کار آمدن دولت جدید، روابط ایران و عراق رو به بهبودی گذاشت.

نظر به خرابی های ناشی از تهاجم ایالات متحده و نیروهای ناتو به این کشور و عقب ماندگی آن طی سال های حکومت حزب بعث بر مردم این همسایه غربی مان، پس از آزادی مردمش، بازرگانان و بخش های مهندسی ایران با توجه به همسایگی با این کشور جنگ زده، برای بازسازی این کشور وارد میدان شدند.طوری که دشمن سابق کشورمان، به دومین مقصد صادرات کالای ایران تبدیل شد.

نکبت تهاجم صدام علیه ایران، واقعا دامن این کشور را در تمام ابعاد گرفت و اقتصاد یکی از آنها بود. ۹۵ درصد از اقتصاد عراق به طور سنتی در رابطه با نفت است.

پس از ۱۹۸۰، این کشور با مشکلات مالی ناشی از هزینه های سنگین تهاجم به ایران مواجه شد. بسیاری از مراکز صنعتی نفتی این کشور در پاسخ ها ایران به تهاجمات عراق به تاسیسات نفتی کشورمان ویران شده بود، طوری که حزب بعث برای خروج ا این منجلاب، ناگزیر شد تا برای بازسازی و برآمدن از پس هزینه های جاری از سایر دولت ها و سازمان های بین المللی، قرض بگیرد. این قرض ها و نکبت پس از آن که دامن گیر حزب بعث شد را برخی تحلیل گران اقتصادی با عناوینی چون«دوران ریاضت» یاد می کنند.

بنا بر برخی آمارها، عراق امروز بزرگترین تولید کننده نفت خام در جهان به شمار می رود. اقتصاد چندان شکوفایی ندارد، با این حال بازار خوبی برای بازرگانان ایرانی است. از این بابت هم قاعدتا منتی بر سر ما نیست، اگرچه صدام اعدام و حزب بعث منحل شده است، اما عراق هنوز خصارت جنگ خانمان براندازی که بر ایران تحمیل کرده است را نپرداخته.

با توجه به پیگیری های مجدانه برخی دولتمردان برای گرفتن خصارت های جنگ دوم جهانی، به نظر می رسد، پس از گرفتن خسارت های آن جنگ، باید خسارت های جنگ عراق نیز دریافت شود!

۶: کره جنوبی: ببر آسیا

شاید در هیچ جای جهان، مثل اینجا مواهب یک نظام سیاسی خوب برای نظام اقتصادی یک کشور نمایان نشود. دو کره یکی در شمال و دیگری در جنوب. کره شمالی وضعیتی اسف بار از نظر اقتصادی و آزادی های فردی برای مردمش فراهم کرده، فرهنگی آمیخته با افسانه های ساخته رهبران کمونیست، که به مردمش القا کرده است روح رهبر پیشین به خورشید پیوسته و آن را گرمتر کرده است.

و کره ای دیگر در جنوب؛ دارای کره جنوبی دومین رشد سریع اقتصادی دنیا در ۴ دهه اخیر را به خود اختصاص داده است. این پیشرفت قابل توجه که کره جنوبی را در کمتر از نیم قرن بدل به کشوری پیشرفته وثروتمند نمود، اغلب معجزه رودخانه هان نامیده می‌شود و در مجامع بین‌المللی صفت «ببر آسیا» را برای این کشور به ارمغان آورده‌است. امروزه اقتصاد موفق کره جنوبی الگویی برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه‌است. کره جنوبی اکنون دارای اقتصاد توسعه یافته چندین هزار میلیارد د لاری است و یکی از اعضای OECD است و توسط بانک جهانی جزءاقتصادهای با در آمد بالا و از دیدگاه IMF و CIA به عنوان یکی از اقتصادهای پیشرفته طبقه بندی شده‌است و در همین راستا سئول، پایتخت این کشور یکی از ده شهر برجسته اقتصادی و مالی جهان است. کره جنوبی علی رغم کمبود منابع طبیعی و دارابودن کمترین مساحت در میان کشورهای گروه G ۲۰ به عنوان یکی از اقتصادهای نیرومند دنیا تلقی می‌شود. اقتصاد کره جنوبی، چهارمین اقتصاد بزرگ آسیا و سیزدهمین در دنیاست. همانند آلمان غربی و ژاپن، صنعتی سازی سریع از دهه ۱۹۶۰ کره جنوبی را به یکی از بزرگترین کشورهای صادر کننده در جهان تبدیل نمود. این کشور هفتمین شریک بزرگ تجاری آمریکاست.

کره جنوبی دومین میزان ذخایر را درمیان کشورهای توسعه یافته داراست و همچنین ششمین ذخایر ارزهای خارجی را در جهان داراست. با وجود دارا بودن وضعیت توسعه یافته، کره جنوبی حرکت خودرا به سوی رشد اقتصادی سریع همراه با بالاترین میزان تولید ناخالص ملی، صادرات و تولیدات صنعتی در جهان توسعه یافته را ادامه می‌دهد. در اکتبر سال ۲۰۰۸ ،IMF پیش بینی کرد که اقتصاد کره جنوبی در سال ۲۰۱۱ از اسپانیا پیشی خواهد گرفت و سرانه تولید ناخالص این کشور در سال ۲۰۱۲ از ایتالیا و در سال ۲۰۱۳ از اسپانیا بیشتر خواهد شد.

در سال ۱۹۹۶ کره جنوبی یکی از اعضای OECD پیمانی برای رشد اقتصادی بیشتر گشت. کره جنوبی همانند بسیاری دیگر از همسایه‌های آسیایی خود، متحمل بحران اقتصادی سال ۱۹۹۷ آسیا شد. اما این کشور قادر گشت که دوباره برخیزد و پس از یک ترمیم سریع به رشد خود به سوی یکی از قدرت‌های عمده اقتصادی ادامه دهد.

۷: سوئیس: بهشت ثروتمندان لوکس پرست

کشور بی طرف سیاسی که همیشه سعی کرده میانه رو باشد، چنین جای ایده آل سرمایه ترسو به شمار می رود؛ سوئیس است و بانک هایش! سوئیس یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان به شمار می رود، این کشور نوزدهمین اقتصاد قدرتمند جهان بر پایه تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۰ بوده است. اگرچه نودهمین کشور است، اما GDP 522,435 میلیون دلاری آن، برای جمعیت ۷ و نیم میلیون نفری آن ایده آل به نظر می رسد. برای درک بهتر مقایسه کنید با کشور خودمان،  تولید ناخالص داخلی ایران با حدود ده برابر جمعیت سوئیس در سال ۲۰۱۰ برابر ۳۳۷,۹۰۱ میلیون دلار بوده است.

این کشور کوچک در شمالغربی اروپا، عضو اتحادیه اروپا نیست ولی عضو انجمن تجارت آزاد اروپا(EFTA) است . در سال ۱۹۹۹ میلادی سوئیس با اتحادیه اروپا قرارداد بست و عضو EFTA گردید . به موجب این قراردار داد و ستد بین کشورهای عضو اتحادیه با سوئیس آسانتر گشت . بانکداری در سوئیس یکی از مهمترین بخشهای این کشور محسوب می‌شود . شرکتهای بیمه نیز سهم زیادی در اقتصاد سوئیس دارند . دیگر بخش مهم اقتصادی صنعت توریسم است . ژنو و زوریخ جزو شهرهای گردشگر پذیر هستند . همچنین کوهستان های این کشور میزبان گردشگرانی هستند که برای ورزشهای برفی به این کشور سفر میکنند .

اصولا سوئیس سرزمین ایده آل ثروتمندان افسانه ایست. ما امسال، از سوئیس شمس و فراورده های فلزی، ماشین و کالاهای با تکنولوزی روز دنیا و البته، سیگار و شکلات لوکس وارد کردیم.

۸: هند: خویشاوند آریایی

ما لا اقل به لحاظ نژادی با هندوستان روابط نزدیکی داریم. خویشاوند اریایی ماست. برخی آمارها بر آنند که اقتصاد هند چهارمین اقتصاد بزرگ جهان است. هند به‌رغم رکود اقتصادی جهانی در سال های اخیر، با رشد اقتصادی متوسط بالاتر از ۸ درصد طی چند سال گذشته به یک قدرت اقتصادی تبدیل شده‌است. این میزان رشد نزدیک به رشد اقتصادی کشور همسایه آن چین است.

کشور هفتاد و دو ملت و با یک کشور در میانه، همسایه شرقی مان، یازدهمین قدرت اقتصادی جهان بر پایه تولید ناخالص داخلی است. GDP آن در سال ۲۰۱۰ برابر ۱,۴۳۰,۰۲۰ میلیون دلار بوده است.

اگر روزی نام هند فقر و تنگدستی را به یاد می‌آورد، اکنون پیشرفت‌های اقتصادی و رنسانس علمی این کشور توجه همگان را به خود جلب کرده‌است. مدت‌هاست که سرمایه گذاری‌های عظیم خارجی در این کشور امری عادی به شمار می‌آید و فروش کالاهای هندی در بازارهای جهان به شدت افزایش یافته است.

حتما سری به گوشی فروشی ها بزنید و گوشی های نوکیای ساخت هند را نگاهی بیاندازید، که دست برقضا این روزها، این Made In Inda ها در بازارمان زیاد هم شدند، گویی میخواهند با Made In China  رقابت کنند!

تحلیل‌گران اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند هند تا سال ۲۰۲۰ میلادی پس از آمریکا و چین سومین کشور صنعتی جهان باشد و درامد سرانه کشور به ۵۰۰۰ دلار یعنی دوبرابر میزان فعلی برسد!

۹: ایتالیا: سرزمین مافیا

ایتالیا، سرزمین مافیا. برلوسکونی این روزها این کشور را زیاد خوش نام نکرده و جنبش های زنانه علیه وی موضوع داغ محافل سیاسی این کشور هستند. اما از نظر اقتصادی ایتالیا، کشوری قدرتمند در اروپا به شمار می رود. این کشور پس از آلمان، فرانسه و انگلیس، سومین کشور اروپایی و در جهان هفتمین کشور قدرتمند بر پایه تولید ناخالص داخلی است.

GDP ایتالیا در سال ۲۰۱۰ برابر با ۲,۰۳۶,۶۸۷ میلیون دلار بوده است. از جمله مهم‌ترین صنایع کشور می‌توان به صنایع فلزکاری، ماشین‌آلات، شیمیایی، وسائط نقلیه، مواد غذایی و مشروبات، منسوجات و البسه، هواپیماسازی، کشتی‌سازی، پتروشیمی، الکتریکی، اتمی و جنگ‌افزار اشاره نمود.

گندم، جو، سیب‌زمینی، چغندرقند، سیب، ذرت، برنج، انگور، ماهی، گاو و خوک نیز مهم‌ترین محصولات کشاورزی و دامپروری کشور را تشکیل می‌دهند.

۱۰: فرانسه: کشور خصوصی سازی های جدید

خیلی از مردم کشورما بیشتر با فرانسه از طریق گزارش های خبری کامران نجف زاده اشنا شدند که از بی عدالتی ها اجتماع در این کشور و اعتصابات کارگری گزارش می دهد. باید گفت این کشور که به صورت سنتی از جمله گهواره های نظام اقتصادی دولتی در اروپا به شمار می رود، همواره به اتحادیه های کارگری اهمیت ویژه را داده است.  اگرچه در رابطه با معاملات تجاری با ایران یک پله پایین تر از ایتالیاست، اما در واردات از ایتالیا زرنگ تر بوده. فرانسه هفتمین وارد کننده کالا به ایران است، در حالی که ایتالیا هشتمین است. در واقع صادرات ایران به ایتالیاست، که این کشور را صاحب رتبه بالاتری کرده است.

فرانسه پس از آلمان دومین کشور قدرتمند در اروپا و پنجمین کشور قدرتمند جهان بر پایه تولید ناخالص داخلی به شمار می رود. GDP این کشور در سال ۲۰۱۰ برابر با ۲,۵۵۵,۴۳۹ میلیون دلار بوده است.

فرانسه مرحله گذار از یک اقتصاد مدرن و مرفه همراه با مالکیت و مداخله عمیق دولت به یک اقتصاد مبتنی بر مکانیزم بازار منتقل می‌شود. دولت سوسیالیست، بسیاری از شرکت های بزرگ، بانک ها و بیمه‌ها را خصوصی اعلام نمود. اما چندین شرکت عمده از جمله ایرفرانس، فرانس تله‌کوم، رنو و تالس در اختیار دولت است و در برخی از امور بویژه قدرت، حمل و نقل عمومی و صنایع دفاعی دولت حاکمیتی دارد.

بخش ارتباطات راه دور برای بخش خصوصی بتدریج آزاد شده‌است. رهبران فرانسوی نظام سرمایه داری را می‌پذیرند که در آن عدالت اجتماعی از طریق قوانین، سیاستهای مالیاتی و تأمین اجتماعی اعمال می‌شود و اختلاف درآمد و تأثیر بازار آزاد بر بهداشت و رفاه عمومی را کاهش می‌دهد.

در زیر جدول ریز مبادلات تجاری و نمودار تراز تجاری هر یک از ۱۰ کشور بعدی با ایران را ملاحظه می کنید

ژاپن

روسیه

سنگاپور

افغانستان

هلند

بلژیک

تایوان

سوئد

بریتانیا

اتریش

«-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*»

اطلاعات مربوط به ارزش واردات و صادرات از آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران اخذ شده است:

جدول شماره ۸ – آمار صادرات به کشورها – به ترتیب ارزش دلاری در سال ۱۳۸۹(ص۷۲ تا۷۴)

جدول شماره ۱۰ – آمار واردات از کشورها – به ترتیب ارزش دلاری در سال ۱۳۸۹(ص ۷۷تا۷۸)

اطلاعات مربوط به وضعیت اقتصادی کشورها، از پایگاه صندوق بین المللی پول به آدرس: www.imf.org و با تکیه بر آمارهای سال ۲۰۱۰ اخذ شده است.

[++] همچنین می توانید وضعیت مبادلات تجاری با کشورهایی که به طور مستقیم، غیر مستقیم ایران را تحریم کرددند را در مطلب   سیاست تحریم و اقتصاد تجارت میکند! مشاهده بفرمایید.

———————————————-

این مطلب در روزنامه جهان صنعت، صفحات یک، سه و پانزده، مورخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۹، در شماره ۱۹۲۵ منتشر شد.

سیاست تحریم و اقتصاد تجارت میکند!

در سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸،  شورای امنیت هر سال یک قطعنامه علیه ایران تصویب کرد. قطعنامه‌های ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، و ۱۸۰۳ مهمترین قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران به شمار می روند.

پس از اعمال دور چهارم تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران، کشورهای ایالات متحده آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا تحریم‌های یک جانبه فراتر از قطعنامه تصویب شده۰در شورای امنیت) را نیز علیه ایران اعمال کردند.

علاوه بر اتحادیه اروپا، کشورهای: ایالات متحده آمریکا، کانادا، بریتانیا، روسیه، هلند، بلژیک، آلمان، فرانسه، سوئیس، امارات متحده عربی، مصر، ژاپن، بحرین، چین، آذربایجان، مالزی و هندوستان، تحریم ها و مواضع غیر دوستانه ای را علیه ایران اتخاذ کردند که اکثر آنها ناظر به سال های نیمه دوم دهه حاضر هستند.

کشوری که به سایر کشورهای جهان برای تحریم ایران فشار می آورد به طور رسمی از طریق گمرکات با ایران دارای رابطه تجاری است و واردات خود به ایران را در نه ماهه اول سال جاری بیش از ۲۴ درصد رشد داده است. البته ایالات متحده چون همیشه از این رابطه تجاری سود برده است.
نخستین تحریم جامع سراسری علیه ایران در دوران معاصر، تحریم بریتانیا علیه ایران به منظور واکنش در برابر انتخاب دکتر محمد مصدق به وزارت بود که هدف ملی سازی صنعت نفت را دنبال می‌کرد.

اولین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران در زمان نخست وزیری دکتر محمد مصدق و به منزله واکنش علیه ملی شدن صنعت نفت ایران صادر شد.آمریکا نیز در سال ۱۹۸۰ تحریمات اقتصادی وسیعی را در واکنش به تصرف سفارت آمریکا در تهران علیه ایران وضع کرد.

برنامه صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران، تقریبا از نیمه دوم دهه ۷۰ مورد توجه دولتمردان ایرانی قرار گرفت. از همان ابتدا غرب مواضع چندان مثبتی را نثبت به ایران هسته نشان ندادند. سیاست خارجی دو دولت اصلاحات، بیشتر بر جلوگیری از طرح مساله هسته ای ایران در شورای امنیت و صدور قطعنامه و تحریم ها علیه کشورمان استوار بود. اما در دولت نهم و دهم، محمود احمدی نژاد به عنوان رئیس هیات دولت به طور رسمی اعلام کرد قطعنامه ها ورق پاره هایی بیش نیستند و ایران از بابت ترحیم های اقتصادی ضرری نخواهد کرد.

در سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸،  شورای امنیت هر سال یک قطعنامه علیه ایران تصویب کرد. قطعنامه‌های ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، و ۱۸۰۳ مهمترین قطعنامه های شورای امنیت ـ با تحریک کشورهای غربی متخاصم با ایران ـ علیه ایران به شمار می روند.

پس از اعمال دور چهارم تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران، کشورهای ایالات متحده آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا تحریم‌های یک جانبه فراتر از قطعنامه تصویب شده۰در شورای امنیت) را نیز علیه ایران اعمال کردند.

علاوه بر اتحادیه اروپا، کشورهای: ایالات متحده آمریکا، کانادا، بریتانیا، روسیه، هلند، بلژیک، آلمان، فرانسه، سوئیس، امارات متحده عربی، مصر، ژاپن، بحرین، چین، آذربایجان، مالزی و هندوستان، تحریم ها و مواضع غیر دوستانه ای را علیه ایران اتخاذ کردند که اکثر آنها ناظر به سال های نیمه دوم دهه حاضر هستند.

ایالات متحده: بزرگترین دشمن بین المللی ایران

ایالات متحده امریکا در دوران پس از جمهوری اسلامی، از پیشتازان تحریم ایران در جهان به شمار می رود. نخستین تحریم آمریکا علیه ایران پس از واقعه گروگانگیری دیپلمات‌های آمریکایی در تهران در سال ۱۹۷۹ انجام گرفت. به‌دنبال جریان گروگانگیری در سفارت آمریکا، آمریکا متقابلاً ۱۲ میلیارد دلار از دارایی‌های دولت ایران را مصادره کرد. پس از آزادی گروگان‌ها توسط دولت ایران، این مصادره پایان نیافت و دارایی‌های ایران تا به امروز ضبط است.

در سال های:  ۱۹۸۷، ۱۹۹۵،۲۰۰۲، ۲۰۰۶ ، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹، ایالات متحده تحریم ها و اقدامات خصمانه ای را علیه ایران انجام داد که تقریبا همه آنها ناظر بر روابط تجاری بودند. ایالات متحده امریکا همچنین از طریق فشار بر کمپانی های بزرگ و چند ملیتی نفتی، فعالیت این شکروها که غالبا در زمینه همکاری نفتی با ایران بودند را تحت تاثیر قرار داد.

در تحریم هایی که در سال ۲۰۰۷ اتخاذ شدند، برای اولین بار، ایالات متحده به طور جزئی وارد مساله شد و برخی ازنهادها، شرکت ها و افراد را تحریم کرد!

این کشور همچنین در سطح ایالتی هم تحریم هایی ا علیه ایران دارد. ایالت فلوریدا در سال ۲۰۰۶ نخستین ایالتی شد که تحریماتی علیه صنایع انرژی ایران وضع نمود.ایالت نیوجرزی در سال ۲۰۰۷ هرگونه رابطه اقتصادی با ایران را منع کرد. ایالات کالیفرنیا، تگزاس، و مریلند نیز تحریمات مشابهی علیه ایران وضع نموده‌اند.

با این حال جالب است بدانید کشوری که به سایر کشورهای جهان برای تحریم ایران فشار می آورد به طور رسمی از طریق گمرکات با ایران دارای رابطه تجاری است و واردات خود به ایران را در نه ماهه اول سال جاری بیش از ۲۴ درصد رشد داده است. البته ایالات متحده چون همیشه از این رابطه تجاری سود برده است. در جدول زیر مشخصات رابطه تجاری با ایالات متحده در نه ماهه اول امسال را مشاهده می کنید.

بریتانیا: پیشکسوت تحریم ایران

بریتانیا نیز نظیر ایالات متحده امریکا، هماره علیه ایران مواضع خصمانه ای داشته است. پازندهمین صادر کننده کالا به کشورمان، واردات خود را به ایران در نه ماهه اول امسال، بیش از ۵۱ درصد افزایش داده است. با وجود مناسبات تجاری بین دو کشور، دولت بریتانیا در ژوئن ۲۰۰۸ اعلام کرد که در ادامه سیاست تحریم علیه ایران، دارایی های بزرگترین بانک ایران، بانک ملی ایران را ضبط و تحریم کرده است. بانک بارکلیز (Barclays) یکی از بزرگترین بانک های انگلستان حساب های ایرانیان از جمله بانک صادرات و بانک ملی ایران را مسدود کرده است. این محدودیتها شامل مدیران و کارکنان این بانکها نیز می‌شود.

روسیه: خرس آسیایی بد قول

خرس آسیای بدقولف اگرچه در مقاطعی طوری برخورد کرد تا خود را دوست و متحد ایران نشان بدهد، اما هم تجربه تاریخی دور و هم تجربه معاصر نشان می دهد که این خرس اصلا قابل اعتماد نیست! روسیه دوزادهیمن شریک اقتصادی ایران در جهان به شمار می رود و صادرات خود به ایران را از ابتدای فروردین امسال تا دیماه، بیش از ۱۰ درصد افزایش داده است و از این رابطه ۷۳۱ میلیون دلار نیز سود کرده است. با این حال با فرمانی که ولادیمیر پوتین در روز ۵ مه ۲۰۰۸ (۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۷) امضاء کرد، روسیه رسما به تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران پیوست. در فرمان ولادیمیر پوتین آمده است: «تمامی سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات و اشخاص حقوقی وحقیقی زیر حوزه قضایی روسیه باید به خاطر داشته باشند که از تاریخ ۳ مارس سال ۲۰۰۸، از انتقال، یا تامین هر نوع مواد، یا تجهیزات و یا فناروی هسته‌ای که امکان استفاده دوگانه نظامی و غیر نظامی از آنها وجود دارد، از خاک روسیه به ایران ممنوع است».

المان: صادر کننده پیر

گفتیم که آلمان تا سال ۸۳، اولین صادر کننده کالا به ایران به شمار می رفت. اما با وجود احتمال ضرر و زیان‌های نسبتاً گسترده برای آلمان، دولت آلمان آمادگی خود را برای وضع تحریم‌های جدید علیه ایران در صورت راکد ماندن پرونده هسته‌ای ایران اعلام کرد. بانک دویچ آلمان (Deutsche Bank) معاملات ارزی با ایران را در سال ۲۰۰۸ قطع نمود.

پیشتر نیز در جریان پرونده میکونوس، رابطه ایران و آلمان رو به تیرگی نهاد، طوری که آلمان ابتدا سفیر خود از ایران را فراخواند و سپس برخی از کشورهای دیگر اروپایی نیز اقدامی مشابه انجام دادند، ایران نیز در اقدامی مشابه، سفیر خود از کشورهای مزبور را فراخواند. البته این تیرگی روابط، چند ماه بعد و با روی کار آمدن دولت اصلاحات با سفر سیدمحمد خاتمی به آلمان از بین رفت.

امارات: شریک قدرنشناس

بر اثر فشارهای روزافزون نهادهای آمریکا و وابسته به شورای امنیت، بانک‌های دوبی و ابوظبی رفته رفته باعث رکود و ایجاد مانع بین تجارت با ایران گردیده‌اند بطوریکه تجارت با ایران صدمات جدی به خود دید.در ژوئن ۲۰۰۸ میلادی، شیخ خلیفه بن زاید آل نهیان حاکم امارات متحده عربی گفت: «ما کاملاً از اصول قوانین بین‌المللی حمایت می‌کنیم. اگر تحریماتی اتخاذ شوند که ماهیت بین‌المللی داشته باشند، بدون تردید آن‌ها را اجرا خواهیم کرد».

چین: ماهیگیر آب های گل الود

در ژانویه ۲۰۰۸ میلادی اعلام شد که بانک‌های دولتی چین از گشایش اسناد اعتباری برای بازرگانان ایرانی خودداری  می کنند.  این در حالی است که مبادلات تجاری دو کشور از حدود یک میلیارد دلار در سال ۲۰۰۳ میلادی به حدود ۲۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۸ رسیده بود!  این مشکل بانکی باعث توقف اجرای قرارداد شرکت ایران‌خودرو با یک شرکت خودروسازی چینی شد.در عین حال، معاون وزارت امور خارجه چین در مارس ۲۰۰۸ اعلام کرد که علیرغم تحریم‌های تصویب شده در شورای امنیت سازمان ملل، از نقطه نظر چین روابط تجاری با ایران عادی است و تحریم‌ها تاثیری روی بازرگانی میان دو کشور نخواهد گذاشت.

رئیس اتاق مشترک ایران و چین، اسدالله عسگر اولادی ست. او دوازدهم آبان ماه امسال در سمینار «معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری ایران»ضمن سپاسگذاری از کسانی که برای رشد مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور از هر دو طرف تلاش کرده‌اند، گفت: «در سال ۱۹۹۹ که اتاق مشترک ایران و چین تاسیس شد رابطه‌ی اقتصادی ما در مرز ۵/۲ (۵ممیز۲) میلیارد دلار بود که طی این ۱۰ سال به مرز ۳۰ میلیارد دلار رسیده است».

عسگر اولادی از قولی که به چینی ها داده است سخن گفت و ادامه داد: «در دیدارهایی که با نخست وزیر چین و رییس جمهوری اسلامی ایران داشتم به آنها قول دادم که در پایان برنامه پنج‌ساله‌مان مرز مبادلات بین دو کشور را به ۵۰ میلیارد دلار برسانیم».

وی در پایان چشم انداز مبادلات تجاری با چین را چنین ارزیابی کرد: « ما بداخلاقی‌های غربی‌ها را با لبخند خوب چینی‌ها جبران می‌کنیم و امیدواریم که این لبخند ۵۰ ـ ۶۰ سال دیگر تداوم داشته باشد.»

چین سابقه خوبی در رابطه با ایران ندارد، اگرچه این کشور به عنوان کشوری تک حزبی و کمونیست با سیاست های امریکا و کشورهای سرمایه دار موافق نیست، اما حمایت این کشور از ایران در مقابل امریکا همیشه هم بی سود نبوده است.

در جریان جنگ ایران و عراق، چین هم زمان با ایران و عراق رابطه داشت. از جمله کمک های چین به عراق می توان به کمک های زیر ساختی مانند ساختن پل ۶۶۶ متری بر روی رودخانه ی دجله اشاره کرد(China and Iraq: Patterns of Interaction, 1960-1992/ نویسنده:  Hafizullah Emad/انتشارات:  Economic and Political Weekly (باز نشر در پایگاه .jstor.org)/ جلد. ۲۹، شماره ۵۳ (۱۹۹۴ دسامبر ۳۱)، ص ۳،۳۱۵-۳،۳۱۸ )

همچنین می توان به فروختن و پشتیبانی از عراق در مورد موشک های بالستیک و پرتاب آنها به ایران اشاره کرد.( “زرادخانه مرگبار” صفحات ۱۵۰-۱۵۱) با این وجود پس از این جنگ با وجود شواهدی آشکار، چین تمامی این ادعاها را تکذیب کرد.( China denies role in Iraq/ نویسنده: Jane Arraf/ بخش خاورمیانه سی ان ان / ۲۱ فوریه ۲۰۰۱)چین یکی از بزرگترین صادر کننده های اسلحه به عراق بوده تا جایی که حدود ۱۲ درصد ( به ارزش ۵٫۱۹۲ میلیارد دلار ) از اسلحه های عراق توسط چین تامین شده است.( Arms sales to Iraq 1973-1990(فروش اسلحه به عراق از ۱۹۷۳ تا ۱۹۹۰)/ انتشار از پایگاه ای کیو ورلد به آدرس: www.wordiq.com) لیست جنگ افزار های وارد شده:

چین در سال های پس از جنگ، سرمایه‌گذاری‌هایی در بخش‌های دیگر مانند متروی تهران انجام داده است که بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری خارجی چین در حوزه مکانیک- الکترونیک به شمار می‌آید. از سوی دیگر تحریم‌های بین‌المللی راهگشای چین برای نفوذ روزافزون در صنعت نفت و گاز ایران بوده‌اند.

در حوزه نظامی، سیاست چین معطوف به فروش تسلیحات متعارف به ایران بوده است؛ سیاستی که سابقه آن به دهه ۱۹۸۰ و جنگ ایران و عراق باز می‌گردد.

چین در دوران جنگ ایران و عراق حدود ۱۲ میلیارد دلار تسلیحات متعارف به این دو کشور فروخت. فروش تسلیحات چین به ایران همواره مورد حساسیت ایالات متحده بوده و این کشور از سال ۱۹۸۷ تا سال ۲۰۰۴، دوازده دسته تحریم را علیه شرکت‌های چینی به دلیل فروش تسلیحات به ایران اعمال کرده است. تحریم‌ها و فشارهای ایالات متحده باعث شده است روند فروش تسلیحات چینی به ایران در سال‌های اخیر آشکارا دچار افت شود. با این وجود، بر اساس آمارهای موسسسه بین‌المللی صلح استکهلم در فاصله سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ ایران پس از پاکستان، دومین خریدار تسلیحات متعارف چینی بوده است.( بندبازی بیجینگ در روابط با ایران/ مایکل‌سواین /چاینالیدرشیپ‌مونیتور / ترجمه از: همشهری دیپلماتیک/ شهریور ۱۳۸۹)

«-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*»

اطلاعات مربوط به ارزش واردات و صادرات از آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران اخذ شده است:

جدول شماره ۸ – آمار صادرات به کشورها – به ترتیب ارزش دلاری در سال ۱۳۸۹(ص۷۲ تا۷۴)

جدول شماره ۱۰ – آمار واردات از کشورها – به ترتیب ارزش دلاری در سال ۱۳۸۹(ص ۷۷تا۷۸)

اطلاعات مربوط به وضعیت اقتصادی کشورها، از پایگاه صندوق بین المللی پول به آدرس: www.imf.org و با تکیه بر آمارهای سال ۲۰۱۰ اخذ شده است.

[++] همچنین می توانید ریز اطلاعات تجاری بیست شریک اقتصادی اول ایران را در مطلب نگاهی به شرکای اقتصادی ایران از فروردین تا دیماه ۱۳۸۹(۱) مشاهده بفرمایید.

———————————————-

این مطلب در روزنامه جهان صنعت، صفحات یک، سه و پانزده، مورخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۹، در شماره ۱۹۲۵ منتشر شد.