هیوندا چقدر در بازار ایران سهم دارند؟

دولت در واردات خودرو نزدیک به ۱۱۰ درصد از وارد کنندگان بابت تعرفه، مالیات و عوارض دریافت میکند؛ بر این اساس سودی که دولت از واردات هیوندا به کشور تنها در یازده ماه نخست سال قبل برده نزدیک به ۳۳۲ میلیون و ۶۰۰ هزار میلیارد دلار (نزدیک به نیم تریلیارد تومان) است.

فروردین امسال دو رخداد مهم در حوزه خودرو داشت؛ اگر تا کنون تحریم ها نفت، صنعت هوایی و کشتی رانی و  بانک ها و… کشورمان را هدفگذاری میکرد، اینبار کمپانی های خودروسازی شریک ایران با فشار غرب بخشی از همکاری های خود با ایران را معلق کردند. نخست شرکت پژو سیتروئن، که حالا شریک جی ام ایالات متحده است اعلام کرد همکاری های خود با ایران را به حالت تعلیق در آورده و بعد نوبت هیوندا شد که از قطع همکاری مستقیم با ایران بگوید. این شرکت در سال ۲۰۱۱ نزدیک به ۷/۵(۵ممیز۷) میلیون وسیله نقلیه موتوری تولید کرده است و واردات انواع خودروی سواری آن به ایران در سال گذشته نزدیک به ۲/۱۶(۱۶ممیز۲) هزار دستگاه بوده است.

صنعت خودرو در ایران از معدود صنایعی است که توانسته طی ۶-۷ سال گذشته با مدیریت خاص دولت دوام بیاورد، اگر این دوام به دلیل انحصار باشد یا کمک های دولتی به هر حال این صنعت نقش تعیین کننده و حیاتی در کشور دارد. چه واردات خودرو که به واسطه عوارض و حقوق گمرکی برای دولت درآمد زایی بالایی ایجاد کرده، چه خدمات پس از فروش که تعداد زیادی شغل در سطح کشور ایجاد کرده و چه کارخانه های مونتاژ خودروی داخلی که اشتغال بالایی را به خود در سطح کشور اختصاص دادند، از این رو در این مقاله به وضعیت حال حاضر صنعت خودروی کشور و سهم شرکت های هیوندا و پژو از بازار خودروی ایران پرداختیم.

تعطیلی کارخانه وسول در پی تحریم

البته تحریم ایران توسط پژو یکسره به ضرر ایران نبود، هفته قبل خبرگزاری فرانسه از پاریس گزارش داد که فعالیتها در یکی از کارخانه‌های خودروسازی پژو در شمال شرقی فرانسه به دلیل توقف صادرات قطعات این شرکت به ایران به حالت تعلیق درآمده است. مقامات رسمی اتحادیه کارگری این کارخانه اعلام کردند که فعالیتها در کارخانه وسول به دلیل تعلیق صادرات قطعه به ایران دستکم تا ماه سپتامبر سال جاری متوقف خواهد ماند.

فرانک دان، یک مقام رسمی در اتحادیه نیز در این باره گفت: پژو برنامه‌ریزی کرده تا تولید آزمایشی و صادرات در این کارخانه تا ماه سپتامبر سال جاری از سر گرفته شود.

مدیریت شرکت پژو سیتروئن هفته گذشته ۲۲۰ نفر از کارگران کارخانه وسول را از کار اخراج کرد. بزرگترین خودروساز فرانسه در حال حاضر با بحران کاهش فروش و افزایش هزینه ها مواجه بوده و در تلاش است با تعدیل نیرو به میزان زیادی از هزینه هایش بکاهد.

پژو سیتروئن همچنین اخیرا در اقدامی غیرحرفه ای و تحت فشارهای آمریکا از توقف صادرات قطعاتش به ایران خبر داد. به گفته یک مقام آگاه تصمیم پژو برای قطع صادرات به ایران باعث خواهد شد که دستکم ۶۰۰ نفر دیگر در این شرکت شغل خود را از دست بدهند.این در حالی است که رنو، دومین خودروساز فرانسه با رد درخواستهای مطرح شده برای قطع روابطش با ایران تاکید کرده که به تولیدش در کشورمان ادامه خواهد داد.

برای دیدن نمودار در ابعاد واقعی روی آن کلیک کنید

جدول شماره یک: واردات هیوندا از مبدا کره جنوبی در یازده ماهه ۱۳۸۹

بر اساس آخرین آمار(یازده ماه ۱۳۹۰) از فروردین تا اسفند سال قبل ۱۶ هزار و ۲۸۷ دستگاه خودروی سواری هیوندا از مبادی کره جنوبی و امارات متحده عربی به ارزش ۳۰۲ میلیون و ۳۶۴ هزار و ۲۴۱ دلار به کشور وارد شده است. که از این بین سهم کره جنوبی از مجموع واردات خودروهای سواری هیوندا به لحاظ تعداد ۸۳ درصد و از نظر ارزش ۸۴ درصد بوده است. میانگین قیمت هر دستگاه خودروی هیوندای وارداتی از مبدا کره جنوبی ۱۸ هزار و ۵۹۶ دلار و میانگین ارزش هر دستگاه خودروی سواری هیوندا از مبدا امارات ۱۸ هزار و ۴۰۵ دلار بوده است.

هیوندا؛ نیمی از بازار واردات خودروی ایران

ارزش بازار واردات خودرو در ایران تنها در یازده ماهه نخست سال قبل  برابر با ۷۴۰ میلیون دلار بوده که این رقم حاصل واردات ۳۵ هزار و ۴۰۵ دستگاه خودرو بوده است. به بیانی ۳۵/۱(۱ممیز۳۵) درصد از کل واردات کشور به واردات خودرو اختصاص داشته است، البته واردات خودرو در یازده ماهه سال ۹۰ نسبت به مدت مشابه سال ۸۹ نزدیک به ۱۰ درصد کاهش داشته، اما واردات هیوندا تنها از کره شمالی نزدیک به یک درصد رشد نیز داشته است.

سهم خودروهای هیوندا از کل واردات کشور در مدت ذکر شده از نظر تعداد بیش از ۴۶ و از نظر ارزش نزدیک به ۴۱ درصد است که به نظر قابل توجه می رسد.

برای دیدن نمودار در ابعاد واقعی روی آن کلیک کنید

جدول شماره سه: واردات هیوندا از مبدا امارات متحده در یازده ماهه ۱۳۹۰

سود دولت از واردات خودرو

دولت در واردات خودرو نزدیک به ۱۱۰ درصد از وارد کنندگان بابت تعرفه، مالیات و عوارض دریافت میکند؛ بر این اساس سودی که دولت از واردات هیوندا به کشور تنها در یازده ماه نخست سال قبل برده نزدیک به ۳۳۲ میلیون و ۶۰۰ هزار میلیارد دلار (نزدیک به نیم تریلیارد تومان)  است.

واردات مستقیم هیوندا از کره جنوبی طی سال های قبل موجب بهبود خدمات پس از فروش این برند در کشور شده و همچنان خدمات پس از فروش آن موجب شده تا مشاغل جدیدی در داخل کشور تعریف شود. آنچه از سایر کشورها(تقریبا امارات) به کشور تحت عنوان هیوندا وارد میشود، در واقع در ردیف واردات خاکستری قرار دارد که با تعهد خدمات پس از فروش از سوی وارد کننده همراه نیست. واردات خاکستری در مقایسه با واردات مستقیم از کره جنوبی حجم قابل توجهی را در بر نگرفته است!

در یازده ماه سال قبل ۱۳ هزار و ۴۸۰ دستگاه خودروی هیوندا به ارزش ۲۳۹ میلیون و ۲۳۲ هزار دلار از کره به کشور وارد شده است این رقم در یازده ماهه نخست امسال به ۱۳ هزار و ۵۹۰ دستگاه به ارزش ۲۵۲ میلیون و ۷۲۵ هزار دلار رسید که حاکی از رشد ۸۱/۰(۰ممیز۸۱) درصدی در تعداد و ۶/۵(۵ممیز۶) درصدی در ارزش واردات خودروی هیوندا از کره جنوبی است.

سهم هیوندا از مجموع واردات خودروی سواری در یازده ماهه سال قبل به لحاظ تعداد ۸۸/۳۳(۳۳ممیز۸۸) از نظر تعداد و ۱۱/۲۹(۲۹ممیز۱۱) از نظر ارزش بوده است. این سهم در یازده ماهه سال ۹۰ به ترتیب در تعداد به ۳۸/۳۸ درصد و ۱۵/۳۴(۳۴ممیز۱۵)درصد در ارزش رسیده است.

اگر واردات خاکستری هیوندا که از امارات به کشور طی یازده ماهه سال ۹۰ انجام شده است را در کنار واردات مستقیم از کره جنوبی لحاظ کنیم تعداد خودروها به ۱۶ هزار و ۲۸۷ دستگاه و ارزش آن به ۳۰۲ میلیون و ۳۶۴ هزار دلار خواهد رسید. در این صورت سهم خودروی هیوندا(واردات خاکستری و مستقیم) از بازر خودوهای وارداتی کشور در ارزش به ۸۶/۴۰(۴۰ممیز۸۶) و از نظر تعداد به ۴۶ درصد خواهد رسید!

در جداول روند روادات خودروی هیوندا در یازده ماهه امسال و سال قبل را ملاحظه میکنید. بر این اساس از نظر تعداد سال قبل بیشترین میزان واردات به ترتیب در : مرداد، آذر، شهریور، مهر، آبان، بهمن، خرداد، فروردین، دی، اردیبهشت و تیر بوده است. تفاوت جداول و نمودارهای ارزش و تعداد به دلیل نوع و برند خودروهای وارداتی است.

تعداد نمایندگی های رسمی هیوندا در ۲۱ استان کشور که در پی آزادسازی واردات خودرو به کشور فعال شدند لااقل ۶۰ مرکز است، این تنها تعداد نمایندگی های رسمی مربوط به یک شرکت است، اگر نیمی از این تعداد را نیز برای مراکز غیر رسمی در نظر بگیریم یعنی نزدیک به ۹۰ مرکز در کشور خدمات پس فروش برای خودروهای هیوندا ارایه میدهند، حال اگر هر کدام از این دفاتر لااقل برای ۵۰ نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم شغل ایجاد کرده باشند، یعنی تغییر در رابطه تجاری با هیوندا روی اشتغال ۹ هزار نفر در سطح کشور تاثیر خواهد گذاشت.

برای دیدن نمودار در ابعاد واقعی روی آن کلیک کنید

صنعت خودروی ایران از ۲۰۰۳ تاکنون

صنعت خودروی کشور از معدود صنایعی است که توانسته طی ۶-۷ سال گذشته همچنان جایگاه خود را در کشور و جهان (به لحاظ کمی) حفظ کند.

شاید در سایر صنایع ایران در جهان حرفی برای گفتن نداشته باشد، اما به دلیل انحصار، حمایت های دولتی و… هرچه باشد لااقل به لحاظ کمی ایران در سال های گذشته جزو تولید کنندگان اصلی خودرو در جهان به شمار میرود و هر ساله تعداد تولیدات صنعت خودروسازی ایران در حد مشخصی افزایش میابد، اما جالب است بدانید رشد صنعت خودروسازی کشور در سال ۲۰۱۱ کاهش قابل توجهی داشته است.

در سال ۲۰۰۳(۱۳۸۲) مجموع تولید خودرو در ایران ۵۸۲ هزار دستگاه بود که ایران را در رتبه ۱۷ جهان قرار داده بود، در سال ۲۰۰۴ با ۵۶/۳۵(۳۵ممیز۵۶) درصد رشد تولید مجموع خودروهای کشور به ۷۸۹ هزار دستگاه می رسد، رتبه ایران در بین کشورهای جهان در این سال به ۱۸ سقوط میکند.

در سال ۲۰۰۵ مجموع تولید کشور ۸۱۷ هزار دستگاه است که حاکی از رشد ۵/۳(۳ممیز۵) درصدی تولید بوده و رتبه نیز تغییری نکرده است. در سال ۲۰۰۶ شاهد رشد ۶۵/۱۰(۱۰ممیز۶۵) درصدی هستیم که تولید ۹۰۴ هزار دستگاهی را نشان میدهد، اما رتبه همچنان ثابت و ۱۸ است.

برای دیدن نمودار در ابعاد واقعی روی آن کلیک کنید

جدول شماره چهار: وضعیت تولید خودروی ایران و رتبه جهانی

در سال ۲۰۰۷ با رشد ۲۹/۱۰(۱۰ممیز۲۹) درصدی همزمان با رسیدن تولید کشور به ۹۹۷ هزار دستگاه رتبه ایران در جهان به ۱۷ میرسد. رشد سالانه تولید خودرو در کشور در سال ۲۰۰۸(برابر سال ۸۷) ۴۶/۵(۵ممیز۴۶) درصد است که تعداد خودروهای تولید شده در ایران را به ۱ میلیون و ۵۱ هزار دستگاه رسانده و رتبه کشور را نیز در بین تولید کنندگان خودروی جهان به ۱۶ می رساند.

در سال ۲۰۰۹ با رشد ۷۲/۳۲(۳۲ممیز۷۲) درصدی تعداد خودروهای تولیدی در ایران به یک میلیون و ۳۹۵ هزار دستگاه رسیده و رتبه کشور را به ۱۲ در جهان می رساند.

در سال ۲۰۱۰ (برابر با ۸۹) رتبه ایران در بین کشورهای جهان به ۱۳ کشور می رسد، رشد سالانه تعداد تولیدات به ۶۲/۱۴(۱۴ممیز۶۲) درصد رسیده و رقم یک میلیون و ۵۹۹ هزار دستگاه برای صنعت خودروسازی کشور ثبت میشود. در سال ۲۰۱۱، یعنی سال گذشته مجموع تولید کشور برابر یک میلیون و ۶۴۸ هزار دستگاه بوده که نشان دهنده رشد سالانه ۳ درصدی  است.

حمله به خودروسازان داخلی

سلاطین خودرو سازی در ایران را به ترتیب شرکت های: ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو تشکیل می دهند، این شرکت ها به ترتیب: ۴۶، ۳۰ و ۲۳ درصد از مجموع تولید خودروهای سواری در کشور در سال قبل را به خود اختصاص دادند. همچنانکه ملاحظه می شود ایران خودرو سهم بسزایی در تولید کل خودروی کشور دارد، از مجموع خودروهای تولید شده در ایران خودرو،

انواع پژو ۴۰۵ با ۱۳ هزار و ۹۰۵ دستگاه ۲۹ درصد مجموع تولید ایران خودرو در بهمن ماه ۹۰ (آخرین آمار) را به خود اختصاص داده است. پس از ۴۰۵، سمند با ۱۰ هزار و ۸۲۰ دستگاه ۲۳ درصد از کل تولید، انواع ۲۰۶ با ۱۰ هزار و ۵۰۷ دستگاه ۲۲ درصد کل تولید، انواع پژو پارس با ۸ هزار و ۲۴۷ دستگاه ۱۷ درصد کل تولید، انواع تندر۹۰ با ۳ هزار و ۱۶۶ دستگاه ۷ درصد کل تولید و پژو ۲۰۷ آی و سوزوکی ویتارا به ترتیب با ۷۱۰ و ۲۳۷ دستگاه نزدیک به یک درصد از کل تولید کارخانجات ایران خودرو در بهمن ماه سال گذشته را به خود اختصاص دادند.

یعنی اگر تنها سهم خودروهایی که نام پژو را یدک میکشند با هم جمع کنیم، نزدیک به ۷۰ درصد از تولیدات ایران خودرو مستقیما برند پژو را یدک میکشند. حال اگر ۲۳ درصد سمند را هم اضافه کنیم، یعنی ۹۳ درصد تولیدات پژو هستند!

همچنین آمارها نشان می دهند در یازده ماهه سال گذشته تولید ۲۰۶ نزدیک به ۸/۵(۵ممیز۸) درصد رشد، تولید ۴۰۵ نزدیک به ۱۴ درصد در کارخانه مرکزی و ۲/۲ درصد در کارخانه خراسان ایران خودرو کاهش، تولید پژو پارس نزدیک به ۷۶ درصد در کارخانه مرکزی کاهش و نزدیک به ۵ درصد در کارخانه خراسان رشد داشته است. تولید روآ نزدیک به ۴۴ درصد کاهش داشته، سمند ۵/۵ درصد و پژو ۲۰۷ آی ۴/۴ درصد رشد داشته اند. همچنین تولید سوزوکی ویتارا نیز با کاهش نزدیک به ۴ درصدی در کارخانه خراسان روبرو بوده است.

آمارها حاکی از آننند که مجموع تولیدات ایران خودرو در یازده ماهه سال قبل نسبت به مدت مشابه سلق ۸۹ نزدیک به یک درصد(۸ دهم درصد) کاهش داشته است. تنها نزدیک به ۷ درصد تولید ایران خودرو را تندر ۹۰ تشکیل داده، به بیانی نزدیک به ۹۳ درصدی از مجموع تولیدات ایران خودرو وابسه به پژو بود که تاکنون  به طور مستقیم قطعات خارجی آن از فرانسه به کشور وارد میشدند.

البته باید متذکر شد که تحریم فعلی  به صورت منطقی نمیتواند به معنی قطع کامل ورود محصولات و قطعات پژو به کشور باشد، چه آنکه پیش از تحریم نیز بسیاری از قطعات پژو به سفارش ایران در چین تولید میشدند، اما با این حال آمارها نشان میدهند ۴۸ درصد از مجموع واردات قطعات منفصله ساخت خودرو از کشور فرانسه به ایران وارد شده است، به احتمال زیاد بخش قابل توجهی از این ۴۸ درصد میتواند مربوط به قطعات رنو(لوگان یا مگان) باشد، اما هر چه هست پژوی فرانسه در صنعت خودروسازی کشورمان سهمی داشته، سهمی که حالا باید با دور زدن تحریم ها بدست خودروسازان ایرانی برسد.

حمله به بازار خودروهای وارداتی

همچنانکه در ابتدای مطلب نیز اشاره شد، نزدیک به ۴۱ درصد بازار واردات خودروی ایران را انواع سواری های هیوندا به خود اختصاص دادند، دیگر برند پر طرفدار در ایران کیا است که آن هم خودرویی کره ای محسوب می شود، قطع همکاری مستقیم با شرکت های تولید کننده خودرو اگرچه به معنای پایان یافتن واردات محصولات این شرکت ها به کشور نیست، اما به معنی افزایش واردات خاکستری است، واردات خاکستری اصولا نمیتوانند اشتغال زایی بالایی داشته باشند، از دیگر سو، ارز قابل توجهی را نصیب کشورهای ثالث(در اینجا عمدتا امارات متحده عربی) خواهد کرد.

برای دیدن نمودار در ابعاد واقعی روی آن کلیک کنید

برای دیدن نمودار در ابعاد واقعی روی آن کلیک کنید

بازار خودرو در ایران در یک نگاه اجمالی شامل دو بخش عمده خودروهای داخلی و خارجی است، در بخش خودروهای داخلی ما با تولید یک میلیون و ۶۴۸ هزار خودرو در سال قبل و در بخش خودروهای خارجی شاهد واردات نزدیک به ۳۵ هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو بودیم که به نظر بازار بسیار گسترده ای را در ایران به خود اختصاص داده که یقینا درصد بالایی از اشتغال را در اختیار دارد، هرگونه تغییرات در این بازار می تواند به طور غیر مستقیم روی بخش بزرگی از اقتصاد کشور اثر گذار باشد. به جاست که خودروسازان کشور روند داخلی سازی محصولات را با شیب تندتری ادامه دهند، از دیگر سو، خروج ارز دولتی در سال های گذشته به بهانه واردات خودرو، حجم بزرگی از منابع کشور را با سوبسید دولتی از ایران خارج کرده که لزوم توجه به این امر ضروری به نظر می رسد، حال اینکه باید دید قطع همکاری هیوندا، به عنوان بزرگترین کشور در بازار خودروهای خارجی ایران چه تاثیری روی این بازار خواهد گذاشت.

منابع:

اطلاعات مربوط به واردات خودرو از گمرک جمهوری اسلامی ایران

اطلاعات مربوط به تولید هیوندا و تولید کل جهان از سازمان بین‌المللی تولیدکنندگان وسایل نقلیه موتوری OICA ( (International Organization of Motor Vehicle Manufacturers)

———————————-

این مطلب در روزنامه آرمان مورخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۱ در صفحه ۹ منتشر شد