امپراتوری بانک ها در ایران: بانک ملت
*توضیح:برای تهیه این مجموعه حدودا سه ماه زمان صرف کردم. این مجموعه تحت عنوان “امپراتوری بانک ها در ایران-بخش نخست” حدودا ۴۳۰ صفحه ای به دلایلی نا تمام ماند. به صورت بخش بخش این مجموعه رااینجا منتشر میکنم تا شاید بدرد کسی بخورد یا شاید کسی حوصله کند و این مجموعه را تمام کند. توجه داشته باشید که اطلاعات مربوطه از سایت بورس (در آخرین ماه سال ۱۳۹۲ یعنی اسفند) و روزنامه رسمی و… تهیه شده که تمامی منابع در پانویس ها آمده است. ممکن است تغییراتی اتفاق افتاده باشد.
بخش هایی که با میان تیتر جدا شدند نام شرکت های سهامدار هر بانک در بورس اوراق بهادار تهران است.
نتایج این مجموعه را که در مجموعه اصلی در ابتدا آمده بعد از گذاشتن اطلاعات مربوط به ۲۸ بانک فعال در کشور منتشر خواهم کرد.
بانک ملّت، بانکی ایرانی است که پس از انقلاب ۵۷ و پس از ملی شدن همه بانک ها توسط شورای انقلاب در خرداد ۱۳۵۸ و مصوبه دیگر این شورا در ادغام همه بانک های تجاری در دو بانک تجارت و ملت تأسیس شد.[۱] در سال ۱۳۸۴، این بانک به عنوان اولین بانک دولتی برای خصوصی سازی آماده شد ودر اسفند ۱۳۸۷ پنج درصد سهام این بانک در بورس تهران عرضه شد که از این میزان ۲٫۵ درصد آن بفروش رسید. در حال حاضر بخش عمده ای از سهام این بانک در بورس اوراق بهادار در اختیار دولت جمهوری اسلامی ایران، سازمان تامین اجتماعی، سازمان خصوصی سازی وشرکت های سهام عدالت استانی قرار دارد. بخش دیگری از سهام آن نیز در اختیار شرکت های وابسته به خود بانک است.
جمع دارایی های بانک ملت در پایان سال ۱۳۹۱ برابر یک بیلیارد و ۱۸۱ بیلیون و ۷۳۹ میلیارد ریال از سوی بانک اعلام شده است. این بانک در پایان سال ۹۱ در داخل کشور یکهزار و ۷۷۴ شعبه و در خارج از کشور ۴ شعبه داشته و تعداد کارمندان آن بالغ بر ۲۲ هزار و ۴۹۵ نفر است. اطلاعات کامل این بانک را می توانید در بخش آمار و اطلاعات ملاحظه کنید.
بانک ملت سهامدار بانک ملت
دو شرکت صندوق تامین آتیه کارکنان بانک ملت و گروه مالی ملت که جزو سهامداران بانک ملت در بورس قرار دارند، خود از شرکت های وابسته به بانک ملت هستند. صندوق تامین آتیه کارکنان که در تمام سازمان های بزرگ معمولا وجود دارد، اما شرکت گروه مالی ملت.گروه مالی ملت به شماره ثبت ٢٣٩۴٠۶ و شناسه ملی ١٠١٠٢٨٠١٩۴٢ که از جمله سهامداران بانک ملت در بورس اوراق بهادار تهران عنوان شده، خود وابسته به بانک ملت است! در شهریور ۱۳۹۰ این شرکت به عنوان هلدینگ مالی و سرمایه گذاری به صورت یک شرکت مادر تخصصی در حوزه بازارهای مالی شروع به کار کرد. راه اندازی و مدیریت بیش از ۲۵ شرکت در حوزه های بازار سرمایه، بازار پول، بیمه، بازار اولیه و مشارکت در طرح های سرمایه گذاری از قبیل بازار کالا و خدمات، حوزه انرژی و معادن و حوزه تحقیقات بخشی از عملکرد گروه مالی ملت است. طبق تصمیماتی که این شرکت در تاریخ ۶ تیر ۱۳۹۱ اعلام کرد، اعضای هیات مدیره آن به شرح زیر اعلام شدند:
شرکت بهسازان ملت به ش م ١٠١٠١۵۴٣۵۶٨ به نمایندگی علی دیواندری به ک م ٠٨٧٠٣٣٢٠۵٨ ، شرکت بانک ملت به ش م ١٠١٠٠٨٣۴٩۶٧ به نمایندگی حبیب اله بوربورحسین بیگی به ک م ۶۵٨٩٨٨٨٢٠۵ ، شرکت بهساز مشارکت های ملت به ش م ١٠١٠١١۶۵٩١٠ به نمایندگی محمدابراهیم محمدپورزرندی به ک م ۵٠٩٩۶٨٩۶٠۴ ، شرکت ساختمانی ملت به ش م ١٠١٠١١۵٠۴٠٠ به نمایندگی غلامرضا زال پور به ک م ۵۴٧٩٧١۵٩۶٨ ، شرکت چاپ ملت به ش م ١٠١٠٠٩٠۵۶۵۴ به نمایندگی علی رحمانی به ک م ٠٩٠١۵٩٣٧٣٧ [۲]
اعضای هیات مدیره شرکت بهسازان ملت را مجددا: بانک ملت، شرکت بهساز مشارکتهای ملت، شرکت چاپ بانک ملت، شرکت ساختمانی بانک ملت و شرکت کارگزاری بانک ملت تشکیل می دهند. مجددا اعضای هیات مدیره هر یک از این پنج شرکت نیز متشکل از خود این شرکت هاست. [۳]
اعضای هیات مدیره شرکت بهساز مشارکت های ملت را نیز شرکت بهسازان ملت، بانک ملت، شرکت کارگزاری بانک ملت، شرکت ساختمانی بانک ملت و شرکت چاپ بانک ملت تشکیل دادند. [۴]
اعضای هیات مدیره شرکت چاپ بانک ملت را نیز شرکت بهساز مشارکت های ملت، شرکت بهسازان ملت، شرکت ساختمانی بانک ملت، شرکت کارگزاری بانک ملت وشرکت خدماتی بهسامان ملت تشکیل دادند.[۵]
اعضای هیات مدیره شرکت ساختمانی بانک ملتنیز متشکل از: شرکت خدماتی بهسامان ملت، شرکت کارگزاری بانک ملت، شرکت بهسازان ملت، شرکت بهساز مشارکتهای ملت و چاپ بانک ملت است.[۶]
شرکت کارگزاری بانک ملت نیز شرایط مشابهی دارد، این شرکت که نام آن به عنوان عضو هیات مدیره چهار شرکت عضو هیات مدیره گروه مالی ملت به چشم میخورد خود از شرکت هایی تشکیل شده که جزو هیات مدیره آنهاست. اعضای هیات مدیره این شرکت را: گروه مالی ملت، شرکت تامین سرمایه بانک ملت، شرکت ساختمانی بانک ملت، شرکت چاپ بانک ملت و شرکت بهسازان ملت تشکیل دادند. [۷]
اعضای هیات مدیره شرکت خدماتی بهسامان ملتنیز که جزو اعضای هیات مدیره شرکت ساختمانی بانک ملتو چاپ بانک ملت است از: شرکت ساختمانی بانک ملت، شرکت کارگزاری بانک ملت، شرکت بهساز مشارکتهای ملت، شرکت چاپ بانک ملت و شرکت بهسازان ملت تشکیل شده است.[۸]
در چارت زیر ارتباط این شرکت ها با هم به خوبی مشخص است؛ توضیح آنکه نام شرکت ها بعضا مختصر شده است. «سهام خوزستان» که همان شرکت سرمایه گذاری سهام عدالت استان خوزستان و « سهام فارس » که شرکت سرمایه گذاری سهام عدالت استان فارس است دو شرکت دولتی هستند. این شرکت ها که در بورس از آنها تحت عنوان شرکت س افارس س.خ(م ک م ف ع) و شرکت س اخوزستان س.خ(م ک م ف ع) یاد می شود نیز جزو سهامداران بانک ملت در بورس هستند.
توجه داشته باشید که شرکت سرمایه گذاری صبا تامین که در چارت تحت عنوان «س صبا تامین» از آن یاد شده، خود جزو شرکت های سازمان تامین اجتماعی وابسته به دولت ج.ا.ا است که در بخش بعدی مفصل در خصوص آن نیز توضیح داده شده است. بر این اساس اصولا بانک ملت، خود سهام دار خود در بورس اوراق بهادار تهران شده است. به سراغ سایر سهامداران به اصطلاح غیر دولتی این بانک برویم.
تامین اجتماعی با دو نام
سازمان تامین اجتماعی وابسته به دولت ج.ا.ا تحت عناوین « سازمان تامین اجتماعی»،« سازمان تامین اجتماعی بخش۲دارایی»، «سازمان تامین اجتماعی بخش۳دارایی» و « سازمان تامین اجتماعی بخش۴دارایی »، جزو سهامداران بانک ملت است. اما نام شرکتی در این بین ناآشنا به نظر می رسد؛ شرکت سرمایه گذاری صبا تامین، این شرکت وابسته به سازمان تامین اجتماعی است. اعضای هیات مدیره شرکت سرمایه گذاری صبا تامین از قرار زیر است:
محمدرضا رستمی به شماره ملی ٢٢٩٣٩١٠٣۴٢ به نمایندگی از شرکت سرمایه گذاری صدر تامین بشناسه ملی ١٠١٠١٩٢۴۶٩۶ بسمت رئیس هیات مدیره ، محمدعلی سهمانی اصل به شماره ملی ٠٠۵۴١۶٧٩٨١ به نمایندگی از شرکت سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین بشناسه ملی ١٠۴٢٠٢٠۵۶٩۵ به سمت نائب رئیس هیئت مدیره، حسین سلیمی به شماره ملی ١٢٣٩٨١٧۶٨١ به نمایندگی از شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی بشناسه ملی ١٠١٠١٠۴۴٨۶٩ به سمت مدیرعامل ، مسعود گشته به شماره ملی ٠٠٣۶۴٩۶٢۴٣ به نمایندگی از شرکت سرمایه گذاری سیمان تامین بشناسه ملی ١٠١٠١٩۴٢٠۶۶ ، سعید خدامرادی بشماره ملی ٣٨٧۴۶١۴۴٣٣ به نمایندگی از شرکت سرمایه گذاری داروئی تامین بشناسه ملی ١٠١٠٢۵۴٣٢٠۴ [۹]
از سال ۱۳۸۳ سازمان تامین اجتماعی و شستا اقدام به راه اندازی هلدینگ هایی که به طور مشخص فعالیت های اقتصادی می کردند نمود یکی از این هلدینگ ها سرمایه گذاری صبا تأمین است.
هیات مدیره صدر تامینرا شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی به شناسه ملی ١٠١٠١٠۴۴٨۶٩، شرکت سرمایه گذاری سیمان تامین، شرکت سرمایه گذاری دارویی تامین، شرکت سرمایه گذاری صنایع نفت، گاز و پتروشیمی تامین تشکیل می دهند. [۱۰]
هیات مدیره شرکت سرمایه گذاری تأمین اجتماعیرا نیز سازمان تامین اجتماعی،موسسه خدمات بهداشتی درمانی میلاد سلامت تهران، شرکت مشاور مدیریت و خدمات ماشینی تامین، موسسه املاک و مستغلات تامین اجتماعی و شرکت سرمایه گذاری خانه سازی ایران تشکیل می دهند که از جمله شرکت های وابسته به سازمان تامین اجتماعی هستند. [۱۱]
اعضای هیات مدیره شرکت سرمایه گذاری سیمان تأمیناز این قرار است:شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی، شرکت سرمایه گذاری داروئی تامین، شرکت سرمایه گذاری نفت گاز و پتروشیمی تامین، شرکت سرمایه گذاری صبا تامین و شرکت سرمایه گذاری صدر تامین. [۱۲]
شرکت سرمایه گذاری داروئی تامین نیز از شرکت های تابعه سازمان تامین اجتماعی است شرکت سرمایه گذاری دارویی تامین که بر خلاف سایر شیرکت های این بخش سهامی خاص به شماره ثبت ٢١٢٨٩٨ و شناسه ملی ١٠١٠٢۵۴٣٢٠۴ است. اطلاعات چندانی در خصوص این شرکت پیدا نشد جز اینکه به موجب صورتجلسه هیات مدیره مورخ ۱۲ شهریور ۱۳۹۱ ناصر نقدی به جای سید مهدی رضایت سرخ آبادی به نمایندگی شرکت سرمایه گذاری صبا تامین به سمت نایب رئیس هیئت مدیره[۱۳] و همچنین بر اساس صورت جلسه مورخ ۲۶ شهریور ماه همان سال سید حسن اعتمادزاده به نمایندگی شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی بسمت رئیس هیئت مدیره[۱۴] انتخاب شده است.
اعضای هیات مدیره سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین را شرکت سرمایه گذاری سیمان تامین، علی یوسف پور، بهمن طاهریان مبارکه، شرکت سرمایه گذاری داروئی تامین و شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی تشکیل می دهند. در چارت این بخش، ارتباط این شرکت ها با یکدیگر ملاحظه می شود. [۱۵]
شرکت تعاونی معین آتیه خواهان
دیگر سهامدار بانک ملت در بورس اوراق بهادار تهران است. این شرکت در ۱۶ بهمن ۱۳۹۰ به شماره ثبت ۴۲۱۲۷۳ و شناسه ملی ۱۰۳۲۰۷۲۷۰۱۷ به ثبت رسیده است. ترکیب مدیران این شرکت که بعضا از جمله مدیران شرکت های تابعه بانک ملت هستند به شرح زیر است: سید مرتضی باطنی به سمت رئیس هیئت مدیره، داود براتی دهقی به سمت نائب رئیس هیئت مدیره، مرتضی نسرین فرد به سمت عضو هیئت مدیره، فیروز حاجی به سمت عضو هیئت مدیره.، یوم الدین شش پری به سمت مدیر عامل و عضو هیئت مدیره.، اسماعیل مقربی به سمت عضو هیئت مدیره (بعنوان عضو علی البدل) و مرتضی صداقتی فرد به سمت منشی هیئت مدیره. [۱۶]
پخش سراسری ایران
اما شرکت پخش سراسری ایران از جمله دیگر سهامداران بانک ملت را می توان به عنوان سهامدار واقعی غیر دولتی دانست. اعضای حقیقی و حقوقی شرکت پخش سراسری ایران (سهامی خاص) به شماره ثبت ٣٠٩٢۶ و شناسه ملی ١٠١٠٠٧۶٣٧٢٠ طبق صورتجلسه مورخ ۲۹ تیرماه ۱۳۹۱ این شرکتبه شرح زیر اعلام شدند:
یونس ژائله سعدآباد به سمت رئیس هیئت مدیره ، امیرحسین تقدیسی به نمایندگی از شرکت شیرین عسل به سمت نائب رئیس، مقصود نصیرزاده به نمایندگی از شرکت فرآوری دانه های روغنی کاکائو تبریز به سمت مدیرعامل و عضو هیئت مدیره [۱۷]
شرکت فرآوری دانه های روغنی کاکائو تبریز (سهامی خاص) بشماره ثبت ٣۴۵ و شناسه ملی ١٠٨۶٠٣۶١٩۵١ در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۹۲ اعضای هیات مدیره خود را به قرار زیر اعلام کرده:
یونس ژائله سعدآباد بسمت رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل، محمدعلی برهانی زاد به نمایندگی از شرکت اعتبار صنایع کیش با مسئولیت محدود بشناسه ملی ١٠٨۶١۵٢٨۶١٨ عضو هیئت مدیره، جواد مکبر بسمت نایب رئیس هیئت مدیره[۱۸]
شرکت شیرین عسل (سهامی خاص) بشماره ثبت ۵۴٨۵ و شناسه ملی ١٠٨۶١٠۶٣۵١ بر اساس تصمیم مورخ ۲۰ خرداد ۱۳۹۲ اعضای هیات مدیرهخود را به شرح زیر اعلام کرده است:
یونس ژائله سعدآباد به کدملی ١۵٨٢٠٩٠۶۴۵ به سمت رئیس هیئت مدیره، حیدر الهویردی ضیائی به کدملی ١٣٧٧٠٧۵٢٢٨١ به سمت نائب رئیس هیئت مدیره، حسین سلیمانی ینگجه به کدملی ١۶٩٩٢٣١٢٣٠ عضو هیئت مدیرهو محمدعلی برهانی زاد به کدملی ١٣٧٧٩٢٣٩۶٧ به سمت مدیرعامل (خارج از شرکت) [۱۹]
عمران رضوی
دیگر سهامدار بانک ملت شرکت بین المللی عمران رضوی است. اعضای اصلی هیات مدیره شرکت بین المللی عمران رضوی سهامی خاص به شماره ثبت ١٩٩٠٣٩ و شناسه ملی ١٠١٠٢۴٠٨۵۵٩ بر اساس تصمیمات مورخ ۱۵ دی ۱۳۹۲ به شرح زیر اعلام شدند:
مصطفی واعظ طبسی بسمت رئیس هیئت مدیره، محمدرضا نوری بسمت نایب رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل، جمشید میرشاهی بسمت عضو هیئت مدیره به نمایندگی از شرکت بین المللی رشد سرمایه رضوی[۲۰]
شرکت بین المللی رشد سرمایه رضوی (سهامی خاص) به شماره ثبت ٣۶٣٣٩٢ و شناسه ملی ١٠٣٢٠١۴٩١٢١ نیز که از اعضای هیات مدیره شرکت بین المللی عمران رضوی است بر اساس تصمیمات مورخ ۲۸ آبان ۱۳۹۲ اعضای هیات مدیره [۲۱]خود را به شرح زیر اعلام کرده است:
محمدرضا نوری به نمایندگی از شرکت بین المللی عمران رضوی به سمت رئیس هیئت مدیره، مهدی فیضی به سمت نائب رئیس هیئت مدیره و محمد فیضی به سمت عضو هیئت مدیره و مدیرعامل
سهم اشخاص حقیقی: ۲ درصد
بر اساس آنچه گفته شد، ما به نمودار زیر از ترکیب سهامداران بانک ملت در بورس اوراق بهادار تهران خواهیم رسید، بار دیگر یادآور می شود که اطلاعات مربوط به سهامداران در بورس در آخرین ماه از سال ۱۳۹۲ از بورس گرفته شده، از آنجا که معاملات هر روزه در بورس جریان دارد ممکن است تغییراتی داشته باشد، اما عموما سهامداران اصلی تفاوت چندانی ندارند.
مشاهده می شود که دولت به صورت مستقیم ۲۷ درصد در سهام ارایه شده این بانک سهم دارد، اگر سهم ۲۱ درصدی تامین اجتماعی(به عنوان شرکتی دولتی) را هم اضافه کنیم آنگاه ۴۸ درصد سهام ارایه شده این بانک در بورس به دولت اختصاص دارد. تعاونی های سهام عدالت استانی نیز در واقع وابسته به دولت هستند؛ اگرچه طبق تعریف متشکل از واجدین شرایط اختصاص سهام عدالت است، اما سیاستگذار این شرکت ها طبیعتا اشخاص حقیقی که سهام عدالت به آنها اختصاص میابد نیستند. آنچه در نهایت باقی می ماند سهم ۲ درصدی اشخاص حقیقی است. یعنی تنها ۲ درصد بانک ملت “خصوصی” به سهامداران حقیقی بخش خصوصی تعلق دارد. ذکر یک نکته نیز به جاست که ۱۰۰ درصد سهام بانک ملت در بورس اوراق بهادار عرضه نشده و آنچه اینجا از آن یاد شده درصد بندی ۶۰ درصدی است که در بورس عرضه شده است.
[۱] الف) بانکهای دولتی (۸ بانک) : بانکهای بودهاند که کلیه سرمایه آنها از طرف دولت پرداخت و تعهد شده و شامل بانکهای سپه، ملی، تعاون، کشاورزی، رهنی، اعتبارات صنعتی، بیمه ایران، رفاه کارگران و توسعه کشاورزی ایران بودهاند. ب) بانکهای خصوصی (۱۰ بانک) : بانکهایی بودهاند که کلیه سرمایه آنها از طرف سرمایهداران داخل کشور پرداخت و تعهد شده و شامل بانکهای بازرگانی ایران، پارس، صادرات ایران، عمران، ایرانشهر، کار، اعتبارات، تعاونی توزیع، شهریار، صنایع ایران و ساختمان بودهاند. ج) بانکهای خصوصی مختلط (۱۳ بانک) : بانکهایی بودهاند که قسمتی از سرمایه آنها از طرف سرمایهداران ایرانی و قسمتی دیگر توسط سرمایهداران خارجی در چهارچوب قانونی پولی و بانکی کشور پرداخت و تعهد شده و شامل بانکهای تهران، اعتبارات ایران، تجارت خارجی ایران و هلند، ایران و انگلیس، ایران و خاورمیانه، ایرانیان، بینالمللی ایران و ژاپن، توسعه صنعتی و معدن ایران، توسعه و سرمایهگذاری ایران، داریوش، اعراب و بینالمللی بودهاند. د) بانکهای گسترش ناحیهای (۳ بانک): بانکهایی بودهاند که به عنوان بانکهای منطقهای فعالیت میکردند که نام منطقه مورد فعالیت در نام آنها مستتر بوده و سرمایه آنها توسط سرمایهداران داخلی پرداخت و تعهد شده بود. این بانکها عبارت بودهاند از بانک گسترش آذربایجان، بانک گسترش خزر و بانک گسترش خوزستان. هـ) بانکهای دولتی خارجی (۱ بانک) : شامل بانک روس و ایران بود که تمامی سرمایه آن توسط دولت روس پرداخت و تعهد شده بود.
[۲] روزنامه رسمی، شماره ١٩۶۴٧ صفحه ۳۳
[۳] : روزنامه رسمی، شماره ١٩۶٧۴ صفحه ۲۱
[۴] : روزنامه رسمی، شماره ١٩۶١۵ صفحه ۲۹
[۵] : روزنامه رسمی، شماره ٢٠٠٠٨ صفحه ۱۵
[۶] : روزنامه رسمی، شماره ١٩٩٧٢ صفحه ۲۲
[۷] : روزنامه رسمی، شماره ١٩٩٩٣صفحه ۴
[۸] : روزنامه رسمی، شماره ٢٠٠٠٢ صفحه ۱۴
[۹] : روزنامه رسمی، شماره ٢٠١١٠ صفحه ۱۳
[۱۰] : روزنامه رسمی، شماره ٢٠١٠٢ صفحه ۲۵و شماره ٢٠٠٩١ صفحه ۱۸
[۱۱] : : روزنامه رسمی، شماره ٢٠١٠٧صفحه ۲۲
[۱۲] : روزنامه رسمی، شماره ١٩٧٢٢صفحه ۱۸ و شماره ١٩٧٧٢صفحه ۲۲
[۱۳] : روزنامه رسمی، شماره ١٩۶٩٢صفحه ۲۷
[۱۴] : روزنامه رسمی، شماره ١٩۶٧٢صفحه ۲۲
[۱۵] : روزنامه رسمی، شماره ١٩٨۴٠ صفحه ۳۹
[۱۶] : روزنامه رسمی، شماره ١٩۵٠۶صفحه ۴
[۱۷] : روزنامه رسمی، شماره ١٩۶٧٨صفحه ۱۸
[۱۸] : روزنامه رسمی، شماره ٢٠١١٠ صفحه ۵۴
[۱۹] : روزنامه رسمی، شماره ١٩٩٣٠ صفحه ۷۷
[۲۰] : روزنامه رسمی، شماره ٢٠٠٨٢ صفحه ۲۴
[۲۱] : روزنامه رسمی، شماره ٢٠٠۶١ صفحه ۲۲ و۴۸
جناب آقای انواری ؛ سلام
مقاله های خوب شما را می خوانم و از اطلاعات آن در گزارش ها و جلسات اداری و تدریس استفاده می کنم و از این بابت ممنون شما هستم.
بکاربردن عبارت «امپراطوری» برای بانکها از جنبه های مثبت به معنای گستردگی فعالیت آنها و شاید یک عبارت در تحسین آنهاست!
اما؛ در بسیاری از موارد، یک عبارت نکوهش آمیز و ملامت بار در ناپسند شمردن این فعالیذهن متبادر می کند. این برداشت به ویژه در نگاه عام بیشتر غلبه دارد.
اما ایجاد یک فعالیت اقتصادی در قالب شبکه بانکی با گسترش فعالیت عمودی و افقی و تنوع بخشی به فعالیتهای اقتصادی(پرتفوی) برای گریز از ریسک نوسانات امری پسندیده و اقتصادی و دوراندیشانه است.
در هر صورت این امپراطوری ها به تعبیر شما در مقایسه با بانکهای بزرگ دنیا، عددی به حساب نمی آیند. لطفاً گزارش مقایسه ای از بانکهای ایران که خود را به القابی مانند بزرگترین بانک جهان اسلام و … ملقب کرده اند، با بانکهای کشورهای همسطح از نظر در آمد ناخالص ملی و … روشنگر خواهد بود!
پایدارباشید!