یارانه ای که ۷ ماهه ۶۰ هزار تومان کم شد!
رایج است که فقرا(احتمالا در انتهای لیست دهک ها) که توانایی تهیه غذای خوب ندارند، نان و ماست، نان و سیب زمینی و در بدترین حالت نان خالی می‌خورند. هدفمندی یارانه ها که در سال قبل(۱۳۸۴) قرار بود سراغ دهک های بالا برود، سراغ بوقلمون و خاویار و تخم بلدرچین و شیر سویا و.. نرفت و از بد حادثه پاپیچ همین «نان» شد(آن هم نه نان آلمانی، فرانسوی و …مورد استفاده اقشار مرفه، که نان بربری و لواش و سنگک) و بعد چنان که می بینید اتفاقا به «ماست» و از بد حادثه بعدها به سیب زمینی هم رسید
وعده پرداخت نقدی یارانه ها در کلام محمود احمدی نژاد
نیمه مهرماه فرارسید، زمان تحقق وعده ای که پنج سال از طرحش می گذرد. البته پنج سال قبل، که مهدی کروبی، کاندیدای ریاست جمهوری پرداخت نقدی ۵۰ هزار تومان به هر ایرانی را داده بود، با پنجاه هزار تومان خیلی کارها می شد کرد، حداقل قیمت نان بربری هنوز ۵۰ تومان بود، امروز دیگر با بربری ۲۰۰-۴۰۰ تومانی(ساده و کنجد دار)، ۵۰ هزار تومان عدد بزرگی به نظر نمی رسد، اما ای کاش همین ۵۰ هزار تومان هم معلوم بود.
طی ۴-۵ سالی که گذشته، مبلغ یارانه ها مدام تغییر کرده و اخیرا ظاهرا مسئولان تصمیم گرفته‌اند اصلا چیزی در مورد مبلغ نگویند. بعد از طرح موضوع پرداخت نقدی یارانه ها در نوروز سال ۸۷، طی حدود یک سال، از مهرماه سال ۸۷، تا آبان ماه سال ۸۸، مبلغ یارانه ها به ترتیب ۴۵، ۷۰ هزار تومان برای هر نفر در تابستان سال ۸۷، ۸۰ هزار تومان برای هر نفر در بهار و انتخابات سال ۸۸، و ۲۰ هزار تومان برای هر نفر پس از انتخابات و در پاییز سال ۸۸ اعلام شده است. حالا قرار است به زودی هدفمندی اجرا شود و هنوز مبلغی که به هر نفر می رسد مشخص نیست.
هدفمندی یارانه ها، از برنامه ها و آرزوهای دیرینه احمدی نژاد است که البته هرگز هم کتمان نکرده و در همان ماه های نخست تکیه زدنش به صندلی ریاست جمهوری از آرزویش گفت.
به گزارش خبرنگار «آینده»، اولین بار که دکتر محمود احمدی نژاد، از هدفمندی یارانه ها سخن به میان آورد، پاییز سال ۱۳۸۴ بود، هجدهم آبان ماه ۱۳۸۴ است، رییس جمهور جدید، جهت‌گیری و راهبردهای اساسی بودجه سال ۱۳۸۵ کل کشور را در بخشنامه بودجه به دستگاه های اجرایی ابلاغ می کند، هدفمند کردن یارانه‌ها به نفع اقشار آسیب پذیر از طریق انتقال حداقل ۲۰ درصد یارانه مستقیم از دهک بالا به دهک پایین جامعه، از راهبردهای اساسی بودجه سال ۱۳۸۵ محسوب می‌شود. البته در سال ۱۳۸۵ اتفاق ملموسی در انتقال این یارانه ها از دهک های بالا به پایین نیفتاد!
۲۴ دی ماه ۱۳۸۴ است، احمدی نژاد رئیس جمهور تازه ایران است و در نشست های خبری داخلی شرکت می کند، یکی از خبرنگاران با اشاره به شعار رییس جمهوری در زمینه مبارزه با مافیای نفتی از وی خواست که برنامه‌هایش در این زمینه را توضیح دهد. احمدی نژاد نیز به این خبرنگار این گونه پاسخ داد: بگذارید وزیر نفت مستقر بشود، بند به بند برنامه‌ها اعلام خواهد شد. بعد از آن احمدی نژاد در خصوص هدفمند شدن یارانه‌ها گفت که از سال آینده(یعنی سال ۱۳۸۵) این برنامه در مورد کالاها عملی می‌شود.(پنج سال گذشته، دو وزیر نفت در دولت نهم و یک وزیر نفت در دولت دهم آمدند و خبری از معرفی مافیای نفت نیست؛ در مورد یارانه ها هم در سال ۸۵ اتفاق خاصی نیفتاد!)
جلوتر بیاییم تا نیمه دوم سال ۸۵، خاطرتان هست که احمدی نژاد زمستان سال قبل در مورد هدفمندی یارانه ها در مورد کالاها گفته بود؟ اولین حادثه در مورد نان اتفاق افتاد. رایج است که فقرا(احتمالا در انتهای لیست دهک ها) که توانایی تهیه غذای خوب ندارند، نان و ماست، نان و سیب زمینی و در بدترین حالت نان خالی می‌خورند. هدفمندی یارانه ها که در سال قبل(۱۳۸۴) قرار بود سراغ دهک های بالا برود، سراغ بوقلمون و خاویار و تخم بلدرچین و شیر سویا و.. نرفت و از بد حادثه پاپیچ همین «نان» شد(آن هم نه نان آلمانی، فرانسوی و …مورد استفاده اقشار مرفه، که نان بربری و لواش و سنگک) و بعد چنان که می بینید اتفاقا به «ماست» و از بد حادثه بعدها به سیب زمینی هم رسید، تا بار دیگر مهر تایید به پای ضرب المثل معروف«هرچه سنگه، پیش پای لنگه» بزند!
از اواسط آذرماه آرام آرام نان گران می شود، مردم نگران شدند، تیتر روزنامه ها در مورد قیمت نان است و وزارت بازرگانی زیر بار نمی رود! در این گیر و دار، احمدی نژاد بازدید سر زده ای دارد از شبکه خبر، در این بازدید مجری شبکه خبر به احمدی نژاد می گوید بعضی از بینندگان تماس گرفتند و گفتند نان گران شده و از احمدی نژاد در این باره سوال می کند و احمدی نژاد پاسخ می‌دهد: ببینید بحث نان یک مقدار بحث پیچیده ای است(….) وضعیت یارانه ای که ما می دهیم، وضعیت توزیع، پخت و قیمت گذاری آن وضعیت به سامانی نیست؛ یعنی هم پرت زیاد داریم یعنی اتلاف داریم و هم نانواییهایی که الان دارند کار می کنند به لحاظ اقتصادی نمی توانند خودشان را اداره بکنند. حتی آنجاهایی که ما آرد دوازده ریالی یا آرد کیلویی هفت تومان و پنچ ریالی می دهیم، باز خرجشان با دخلشان نمی خواند. باید این وضعیت اصلاح بشود. اما اگر بناست اصلاح بشود باید طوری باشد که به مردمی که به قول شما قوت اصلی آنها نان است فشاری وارد نشود. (…) البته توجه دارید که در قانون برنامه دولت موظف شده که یارانه ها را هدفمند بکند.
معنایش این است که ما یارانه ها را نمی توانیم به طور عمومی توزیع بکنیم. باید یارانه ها را به سمت اقشار خاصی بیاوریم. و هدایت کنیم که این هم کاری پیچیده و مشکل اقتصادی است. همکاران من دارند طراحی می کنند.
نان از اولین کالاهایی بود که تا حدودی به هدفمندی دچار شد، در همان سال ها مسئولان نگفتند چطور این هدفمندی به سمت اقشار آسیب پذیر نشانه رفته. اینکه این ۴ سال نان گران تر چطور به نفع اقشار آسیب پذیر تمام شد، سوالی است که پاسخ آن را حتما مسئولان دارند!
موضوع بعدی بنزین بود. دومین کالای مهمی که سهمیه بندی و تا اندازه ای هدفمند شد، تابستان سال ۸۶ آخرین زمانی بود که مردم طعم بنزین ارزان را چشیدند، بنزینی که طی سی سال با قیمت پایین از آن بهره مند می شدند، یک دفعه سهمیه بندی شد. وقتی در سوم بهمن ۱۳۸۵ احمدی نژاد گفت پنج ساله قیمت بنزین را آزاد می کند، خیلی ها فکر کردند، شاید این هم وعده ای باشد مثل نفت سر سفره ها، یا اصلا مگر پنج سال دیگر باز هم احمدی نژاد هست که بنزین را آزاد کند، اما حالا بعد از گذشت کمتر از پنج سال، شاهدیم که دولت به وعده خود عمل کرده است.
سوم بهمن، احمدی نژاد بار دیگر به تلوزیون می آید تا مصاحبه کند. در این مصاحبه گزارشگر از وضعیت نان از او سوال می کند و احمدی نژاد پاسخ می‌دهد: ما سالی سه هزار میلیارد تومان داریم در بخش نان هزینه می کنیم. اما الان شرایط ما طوری است که آرد را قیمت ۵/۷ ریال به نانوا می دهیم اما واقعاً برای نانوا نمی صرفد. سه یار چهار تا کارگر دارد، آب و برق و … همان پول کارگرش هم با این آرد در نمی آید. خب باید فکری بکنیم. ما آمدیم طراحی کردیم نان صنعتی و هدفمند کردن این یارانه . این را در بودجه آورده ایم. البته بعد از پنج سال نان صنعتی آنچنان عمومیت پیدا نکرده و تنها یادگاری از سال ۸۵، بربری ۲۰۰-۴۰۰ تومانی است!
در ادامه احمدی نژاد در مورد سهمیه بندی و هدفمندی یارانه بنزین می گوید: خب همین امسال بیش از ۱۵ میلیارد دلار فقط ما بنزین مصرف کرده ایم که اگر این ۱۵ میلیارد دلار را را بگیریم، اصلاً دیگر در اقتصاد ما کسری و تورمی وجود ندارد. ما می توانیم مسکن و همه مسائل را حل کنیم، اما امکان اینکه ما قیمت بنزین را یک دفعه به قیمت آزاد ببریم وجود ندارد، برای اینکه همه اقتصاد ما بند به این است، یک شوک در زندگی مردم است، دیدگاههایی هم هست که می گویند یک دفعه آزاد کنید، ۴۰ ، ۵۰ درصد بالا می رود و بعد…. دولت قبول ندارد. ما می گوییم اول باید جایگزینش را برای مردم فراهم کنیم بعد که نیاز نبود بگوییم بنزین آزاد. اصلاً صادر کنیم. ما سه چهار تا کار را شروع کرده ایم، و بعد از این – که پیش بینی مان پنج سال است – بعد از پنج سال ما قیمت بنزین را دیگر رها می کنیم. چون مردم هم باید اتوبوس داشته باشند، هم مترو و قطار داشته باشند.
در مورد هدفمندی همین طور در سخنرانی ها و مصاحبه ها صحبت می شود، در مورد مواهب آن و تاثیرش در توسعه عدالت. منتها چیزی در مورد چگونگی رخ دادنش گفته نمی شد، در واقع اصلا حرفی از پرداخت نقدی نبود که مبلغ آن مشخص باشد.
تا نوروز سال ۱۳۸۷، وضع به همین روال پیش می رفت، تا اینکه احمدی نژاد در پیام نوروزی عید سال ۸۷، خبر از تحول بزرگ اقتصادی داد که ویژه خواری و رانت خواری و.. همه چیزهای بد را یک سره نابود و همه چیزهای خوب را جایگزین آنها می کند. تعطیلات نوروز مردم به تردید گذشت که این بار قرار است چه تحولی ایجاد شود، تا اینکه خبر رسید، قرار است یارانه های نقدی به مردم داده شود.
مردم که در این سه سال نفت را سر سفره ها دیده بودند و تجربه بنزین و نان خوب به یادشان مانده بود، مدام از هم سوال می کردند چه خواهد شد.
تا اینکه چهارم تیرماه ۱۳۸۷، محمود احمدی‌نژاد که سخنانش به طور مستقیم از شبکه یک سیما پخش شد، با تبریک میلاد حضرت فاطمه زهرا (س) گفت: برای هر خانوار ایرانی تا شش نفر پیش‌بینی پرداخت یارانه نقدی شده است که برای سه ماه به حساب مشخص هرفرد ریخته می‌شود و این حساب تا سه ماه قابل برداشت نیست و در زمان معین و با اعلام قبلی مردم می‌توانند از آن استفاده کنند. منتها در مورد مبلغ هنوز چیزی گفته نشد.
اما اولین بار که در مورد مبلغ صحبت شد، به نیمه سال ۸۷ برمیگردد.
یارانه ای که ۷ ماهه ۶۰ هزار تومان کم شد!
۱۶ مهر ۱۳۸۷ ، تهران: هر نفر ۶۰ هزار تومان/ احمدی نژاد بعد از ماجرای فرم های اطلاعات خانوار در برنامه گفتگوی ویژه خبری حاضر می شود و بعد از توضیحاتی در خصوص هدفمندی یارانه ها مبلغ آن را این طور برآورد می کند: به هر نفر چیزی حدود ۵۰ ـ ۷۰ هزار تومان(پرداخت می شود)؛ یعنی آن طبقات محروم روستایی نزدیک ۷۰ هزار تومان و کسی که در شهر است و در آن سه دهک دوم است، مثلاً ۴۵ ، ۵۰ هزار تومان(دریافت می کنند)، میانگین اظهارات آقای احمدی نژاد چیزی حدود ۶۰ هزار تومان به هر نفر است! البته بعدا خوشه بندی و… کلا لغو شد!
۱۷ مهر ۱۳۸۷، بجنورد: برای هر نفر سالانه یک میلیون یارانه می دهیم/ فردای گفتگوی ویژه خبری، احمدی نژاد به بجنورد سفر می کند، در آن سفر احمدی نژاد می گوید: . الان دولت در سال به ازای هر نفر حدود یک میلیون تومان یارانه می پردازد. دولت آب، برق، گاز، راه، بنزین و گازوئیل را به طور یارانه ای توزیع می کند. این یعنی ۷۰ هزار میلیارد تومان یارانه.
۱۹ فروردین ۱۳۸۸، اصفهان: هر نفر ۸۰ هزار تومان/ بهار سال ۸۸ است، همه جا را تب انتخابات گرفته. در این گیر و دار احمدی نژاد نوزدهم فروردین ماه به اصفهان سفر می کند و در جمع مردم اصفهان بار دیگر مبلغ جدیدی اعلام می کند، او با اشاره به یارانه نان اعلام می کند: اکنون ۴ هزار میلیارد تومان از حقوق مردم بابت یارانه نان پرداخت می‌شود که اگر فرض کنیم دولت باید از جمع ۷۰ میلیون جمعیت کل کشور به ۵۰ میلیون نفر یارانه دهد و ۴ هزار میلیارد تومان را بین آنها تقسیم کند، به هر نفر ۸۰ هزار تومان می‌رسد.
۳ اردیبهشت ۱۳۸۸، اسلامشهر: هر نفر ۶۰ هزار تومان/ ظاهرا در راه اصفهان تا تهران، مبلغ یارانه ها حدودا ۲۰ هزار تومان کم می شود! سوم اردیبهشت ماه است، احمدی نژاد به جمع مردم اسلامشهر رفته است: ما پیش بینی کرده بودیم بین ۵۰ تا ۷۰ هزار تومان به ازای هر نفر یارانه بدهیم و در اختیار یک خانواده قرار دهیم. فرض کنیم متوسط ۶۰ هزار تومان برای یک خانواده ۵ نفری، ۳۰۰ هزار تومان در ماه یارانه می‌گیرد.
۱۱ آذر ۱۳۸۸، تهران: هر نفر ۶۶ هزار تومان/ یازدهم آذرماه، احمدی نژاد در صفحه تلویزیون برای ارایه گزارش به مردم حاضر می شود. در این گفتگو وی مدعی می شود که اگر فردا شورای نگهبان تایید کند، آماده اجرای هدفمندی یارانه هاست و در ادامه مبلغ نقدی یارانه ها را این طور محاسبه می کند: ما در حال حاضر ۴۶۰۰ میلیارد تومان برای نان یارانه می‌دهیم. یعنی به ازای هر ایرانی ۶۷ تا ۶۸ هزار تومان، یعنی به یک خانواده چهار نفره در سال تقریبا ۲۷۰ تا۲۸۰ هزار تومان داریم یارانه می‌دهیم.
۱۰ آبان ۱۳۸۸، تهران، مرکز آمار: هر نفر ۲۰ هزار تومان/ بعد از پایان گرفتن انتخابات و آن ماجراها و… رئیس مرکز آمار ایران بعد از تصویب هفتمین بند لایحه در مجلس در مصاحبه‌ای مطبوعاتی، هفت ماه بعد از وعده احمدی نژاد در اصفهان اعلام کرد: بر اساس برآورد ما احتمالاً به یک خانوار ۴ نفره لااقل ۸۰ هزار تومان یارانه تعلق می‌گیرد. این یعنی به هر نفر ۲۰ هزار تومان می رسد.
حالا زمان پرداخت رسیده ، ولی گمانه زنی ها در مورد مبلغ و چگونگی پرداخت این یارانه نقدی همچنان ادامه دارد. نگرانی کارشناسان از تورم ناشی از پرداخت این حجم از نقدینگی به جامعه، نگرانی از تورم فوق العاده و… همه در یک سو قرار دارد و عزم دولت برای اجرای این جراحی بزرگ در سوی دیگر باید بر اینها فائق آید.
این جراحی در سال ۸۶ و ۸۷ و با نفت ۱۰۰ دلاری و آرامش سیاسی اتفاق نمی افتد، در سال ۸۹ هستیم! بهتر است امیدوار باشیم این طرح به سر انجام ایجاد عدالت در هدفمندی یارانه نان نینجامد.
———————
این مطلب در سایت آینده نیوز، مورخ ۱۳۸۹/۷/۲۰ با کد ۱۸۹۶۵ منتشر شد.
