قیمت بنزین در ۱۷۴ نقطه از جهان
مقایسه قدرت اقتصادی مردم کشورهای جهان با نرخ سوخت
* سرانهGDP ایالات متحده ۱۰ برابر ایران و قیمت بنزین آن تنها دو برابر ایران است!
* بررسی نوسان قیمت بنزین در جمهوری اسلامی ایران و چهار دولت
* ونزوئلا ارزان قیمت ترین بنزین جهان را به ارزش هر لیتر ۲ سنت(۲۰تومان) به مردم می فروشد.
*عربستان سعودی، کانادا، امارات، قطر و سایر کشورهای نفت خیز جهان بنزین را به کمترین قیمت به مردم کشور خود عرضه می کنند
ایران در آستانه اجرای طرح هدفمندی یارانه ها، جراحی بزرگ اقتصادی قرار دارد. طرحی که به ازعان کارشناسان مهم ترین طرح دهه های اخیر به شمار می رود و همه به حواشی و تبعات آن اشاره دارند.
یکی از مهمترین محور های این طرح، اصلاح قیمت حامل های انرژی و به بیانی دیگر، آزاد سازی قیمت حامل های انرژیست. شاید بارز ترین مصداق حامل های انرژی و عامیانه ترین آنها «بنزین» باشد.
مردم با بنزین سر وکار دارند و به همین لحاظ، هرگونه تغییر قیمت این فراورده نفتی با حساسیت بالایی از سوی مردم دنبال می شود، در سال های گذشته، اجرای طرح سهمیه بندی بنزین تبعات زیادی در پی داشت؛ چه آنکه خود محمود احمدی نژاد نیز پس از اجرای این طرح، بارها به خطیر بودن ورود به بحث سوخت و تبعات ناشی از آن ازعان کرده است.
اگرچه اصلاح قیمت حامل های انرژی منطقی به نظر می رسد، اما مخالفان نیز ادله خاص خود را دارند. با توجه به اینکه پیش از این اعلام می شد قیمت بنزین به قیمت جهانی توسط دولت خریداری و با یارانه به مردم عرضه می شود، این مهم مطرح می شود که به شکر خدا و از قول مسئولان، پس از تحریم بنزین توسط کشورهای متخاصم غربی، ما در تولید بنزین خودکفا شده ایم، پس دیگر چرا مبنای قیمت گذاری بنزین باید «فوب خلیج فارس» باشد؛ مگر نه اینکه بنزین در داخل تولید می شود؟
وانگهی، ایران از اصلی ترین دارندگان منابع نفت و گاز است و چنانکه در همین صفحه در قسمت «دارندگان نفت» مشاهده می کنید، اغلب کشورهای دارا ذخایز نفت، بنزین را به بهای پایینی به مردم خود عرضه می کنند.
باید پذیرفت در شرایط فعلی، اصولا راهی جز آزادسازی قیمت بنزین برای دولت وجود ندارد اما در این میان، تحلیل های عجیب و غریب برخی رسانه های حامی دولت و به رخ کشیدن قیمت بنزین در کشورهای خارجی، نه تنها نتوانسه افکار عمومی را برای این طرح آنطور که شایسته است آماده کند، بلکه تناقضاتی را هم در ذهن مخاطب ایجاد می کند.
برای مثال مقایسه قیمت بنزین در ایران با کشورهایی چون ترکیه یا هلند اصولا نمی تواند منطقی باشد. از یک سوی در آمد سرانه، قدرت خرید و توزیع ثروت در این سه کشور کاملا متفاوت است و از سوی دیگر، کشورهایی چون هلند یا ترکیه، چون ایران دارای ذخائر نفت و گاز نیستند.
توجه کنید که برای مثال، سرانه تولید ناخالص داخلی در کشوری چون ایالات متحده امریکا ۴۵٫۹ هزار دلار است، در این کشور قیمت بنزین برای هر لیتر در آمار مورد استناد این گزارش ۵۶ سنت ذکر شده است. به عبارتی سرانه تولید ناخالص داخلی امریکا حدودا ۱۰ برابر کشور ماست و از سوی دیگر قیمت بنزین در آن کشور(برابر۵۶سنت) حدودا دو برابر قیمت بنزین در ایران(متوسط قیمت بنزین در ایران بین ۱۰سنت دولتی و ۴۰سنت ازاد برابر ۲۵ سنت) است! بر این اساس می توان گفت قیمت بنزین در کشورها امری نسبی است و مقایسه ساده و سطحی قیمت ها کمی خنده دار به نظر می رسد.
در این صفحه کوشیده ایم به بررسی قیمت خرده فروشی بنزین در سطح جهان و مقایسه آن با ویژگی های کشورهای مزبور، نظیر سرانه تولید ناخالص داخلی و برخورداری از ذخائر نفت بپردازیم.
سرانه تولید ناخالص
در این تصویر، شما سرانه تولید ناخالص داخلی(GDP) را مشاهده می کنید. تولید ناخالص داخلی یا GDP یکی از مقیاسهای اندازه گیری اقتصاد است. این مقیاس در برگیرنده ارزش مجموع کالاها و خدماتی است که طی یک سال، در یک کشور تولید میشود. سرانه تولید ناخالص داخلی از تقسیم GDP به جمعیت کشور بدست می آید.
در واقع این می تواند مقیاس مناسبی برای سنجش توان اقتصادی مردم کشورهای جهان باشد. البته معیار مناسب تر می تواند درآمد سرانه مردم یک کشور باشد اما به دلیل عدم شفافیت اطلاعات در تمامی نقاط جهان در اینجا از سرانه تولید ناخالص داخلی استفاده کردیم. «تولید ناخالص داخلی» به تنهایی نمایانگر توانایی اقتصادی مردم یک کشور نیست، چراکه برای مثال، کشوری مثل چین که جزو غول های اقتصادی دنیا به حساب می آید، با توجه به جمعیتش، مردم زیاد ثروتمندی نداد. با این توضیح به این نقشه جهان با استفاده از داده های سال ۲۰۰۹ صندوق بین المللی پول توجه کنید.
کشورهای آسیایی
اگر ترکیه را آسیایی بدانیم، بیشترین قیمت بنزین در آسیا مربوط به این کشور است. عربستان سعودی نیز با بنزین هر لیتر ۱۶ سنت، پایین ترین قیمت بنزین را در بین کشورهای خاورمیانه دارد. قیمت خرده فروشی بنزین در ایرتن بر دو اساس است، یکی قیمت سوخت دولتی برابر ۱۰ سنت و دیگری سوخت آزاد برابر ۴۰ سنت، در اینجا حد وسط در نظر گرفته شده است، یعنی ۲۵ سنت.
اکثر کشورهای حاشیه خلیج فارس دارای ذخایر نفت و گاز هستند، همچنان که مشاهده می کنید، قیمت بنزین به بهای ۲۵ سنت(حدودا ۲۵۰ تومان برای هر لیتر) نسبت به کشورهایی چون کویت، قطر، بحرین، ترکمنستان و عربستان سعودی گرانتر است.
در جدول زیر، فهرست کشورهای مهم آسیا و اقیانوسیه به ترتیب و بر اساس قیمت هر لیتر بنزین را مشاهده می کنید. همچنین سرانه تولید ناخالص داخلی نیز کنار هر یک از کشورها درج شده است.
امریکا
یار و دوست و متحد بین المللی ایران، ونزوئلا، هر لیتر بنزین را به بهای ۲ سنت(حدود ۲۰ تومان) به مردمش عرضه می کند. جالب است بدانید در منطقه غول سرمایه جهان، ایلات متحده امریکا، قیمت بنزین حدودا یک دهم بنگلادش است! این کشور سرمایه دار دارای ذخایر نفت و گاز نیز هست. در این قسمت شما قیمت بنزین در کشورهای واقع در قاره آمریکا را مشاهده می کنید. در این قاره گرانترین بنزین را کوبا به بهای ۱۶۷ سنت برای هر لیتر و ارزانترین بنزین را ونزوئلا به قیمت هر لیتر ۲ سنت به مردم عرضه می کنند.
اروپا
مردمان اکثر کشورهای اروپایی از وضعیت اقتصادی مطلوبی برخورددار هستند، همچنانکه در نقشه اصلی جهان نیز مشاهده می کنید، کشورهای این منطقه از جهان وضعیت اقتصادی مطلوبی دارند و پر بیراه نیست که در قاره سبز، بهای بنزین بالا باشد، چون مردم این قاره توانایی خرید آن به بهای بالا را دارند! حالا اگر ترکیه را اروپایی فرض کنیم، بازهم در اروپا ترکیه گرانترین بنزین را دارد و روسیه با بنزین ۸۹ سنتی ارزان ترین بنزین را در اروپا به مردمش عرضه می کند. فهرست کشورهای اروپایی، بهای بنزین و سرانه تولید ناخلص داخلی در آنها را در جدول زیر مشاهده می کنید.
دارندگان نفت
اکثر کشورهای دارای ذخائر نفت و گاز، فراورده های حاصل از نفت را به قیمت ارزانی به مردم کشور خودشان عرضه می کنند. این موضوع تا جاییست که کشورهایی نظیر کانادا و امریکا که از پیشرفته ترین کشورهای جهان به شمار می روند و وضعیت اقتصادی آنها با کشورهای توسعه نیافته یا در حال توسعه قابل قیاس نیست، گاه بنزین را بارها ارزانتر از کشورهای توسعه نیافته عرضه می کنند. در جدول زیر برخی از کشورهای دارای تولید کننده نفت را به همراه قیمت بنزین در آنها مشاهده می کنید.
گذر زمان و قیمت بنزین در جمهوری اسلامی ایران
از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون، قیمت بنزین دستخوش تغییرات عمده ای شده است. در جدول شماره ۱ بزنگاه های مهم تغییر قیمت بنزین را مشاهده می کنید. و در جدول شماره ۲ عملکرد دولت های چهارگانه پس از انقلاب را در قیمت گذاری بنزین از نظر می گذرانید.
جدول شماره ۱
جدول شماره ۲
توضیحات:
آمار جهان شمولی در خصوص قیمت بنزین بعد از سال ۲۰۰۸ وجود ندارد، حتی سازمان های بین المللی نظیر صندوق بین المللی پول یا بانک جهانی نیز قیمت خرده فروشی بنزین در جهان را به طور یکجا و در یک دوره زمانی مشخص منتشر نکردند، به بیانی تنها آمار کلی برای ۱۷۴ کشور جهان که در یک سال منتشر شده باشد، مربوط به سال ۲۰۰۸ است، البته کشورهای دیگر به صورت موردی آمار جدیدتری منتشر کردند، برای مثال ترکیه یا ایالات متحده، قیمت های جدید تری را در حال حاضر دارند. باید توجه داشت که در بسیاری از کشورهای مختلف جهان، فرایند قیمت گذاری روی سوخت، یارانه و مالیات ها متفاوت است و در برخی از آنها قیمت بنزین به طور مداوم در نوسان است.
آمار مورد استناد این صفحه، مربوط به پژوهشی از موسسه همکاری های فنی آلمان(German Technical Cooperation) مربوط به پایان سال ۲۰۰۸(نوامبر ۲۰۰۸) اخذ شده است که به سبب کامل بودن اطلاعات در سطح بین الملل در یک دوره زمانی مشخص مستند ترین گزارش موجود به نظر می رسد.
قسمت، قیمت بنزین در جمهوری اسلامی ایران از مستندات گزارش سایت خبر آن لاین بهره برده است.
——————————–
این مطلب در روزنامه آرمان مورخ ۱۶ آذرماه ۱۳۸۹ منتشر شد.
*این مطلب به صورت گزارش گرافیکی یا اینفوگرافی در روزنامه منتشر شد که به دلیل محدودیت در فضای مجازی در اینجا به این شکل منتشر شده است.
درود بر شما
واقعا اطلاعات بسیار ارزشمندی را ارائه نمودید.همیشه دنبال چنین مقاله جامع و کاملی درباره قیمت های بنزین در نقاط مختلف جهان بودم.سپاس فراوان.شاید شما از معدود نویسندگانی باشید که من نوشته هایشان را به طور مستمر پیگیری می کنم.باز هم سپاس
احسنت! زدی به خال
باتشکرازتحلیل شما ولی این فقط نگاه ازیک بعد به قضیه هست چرا به همه اقدتمات این بنده خدا که تمام آبرو واعتبارخودرا وقف مردم کرده باچشم سیاسی نگاه میکنید شمااقتصادراکد ودرجای زمان آقای موسوی ویا خاتمی را باالان مقایسه می کنید اکثراقتصاددانان کشور این کارراواجب ومفید میدانند مگریادتان نیست درزمان آقایان قبلی وضعیت زمین ومسکن ۱۰۰۰ برابرشده بود پس خواهش میکنم به همه چیزازدیدسیاسی نگاه نکنید وازحال وهوای انتخابات سال قبل بیرون بیایید نوبت به شما ودوستان عزیزتان هم میرسد ببینیم شما چه دسته گلی به این ملت میزنید.
بابا دست بردار با این دروغهات و نیرنگهات. قیمت بنزین چه ربطی به تولید نا خالص ملی داره. بعدش هم در هیچ کشوری از دنیا یارانه دیگه نداریم. اگر قیمت بنزینشون ارزان یا گرانتر است بخاطر مالیاتهاست. بنزین در آلمان تقریبا قیمتش دو برابر آمریکاست اگر چه تولید ناخالص ملیش تقریبا نصف آمریکاست. درثانی از پولی که به رایانه ها تعلق میگیرفت باید همه به مقدار مساوی سهم ببرند. چرا تویی که بیشتر ماشین سوار میشی باید بیشتر از روستایی که سال به سال هم ماشین سوار نمیشه سهم ببری.
در دروغهای فریبنده ات قیمت طلا را در دوره های مختلف مقایسه کرده بودی. این هم عوام فریبی است. قیمت طلا جهانی است یعنی نه احمدی نژاد نه خاتمی تعیین میکنند که طلا چه قیمتی داشته باشه. قیمت طلا در دنیا ظرف ۳۰ سال گذشته چند برابر شده.
بقیه حرفهایت هم خاندن نداره چون مزخرفی بیش نیستند.
دوست عزیزم هادی، ممنونم بابت فحش نامه ت.
در مورد قیمت طلا که فرمودید، یک سوال ازتون داشتم! عذر میخوام اگر قیمت سکه طلا(من در مورد سکه نوشته بودم، تعجب می کنم چرا شما فکر کردید طلا همون سکه ست) تابعی از قیمت جهانی طلای خام است، آیا می شود از این گفته حضرت عالی نتیجه گرفت که ارزش سکه های ۵۰ ریالی، تابعی از قیمت جهانی آلیاژ به کار رفته در آنهاست؟
یعنی به نظر شما، ۴۰۰ هزار تومان فعلی سکه، ارزش طلای به کار رفته در آن است؟
در ثانی، عزیز دلم، پس توضیح بده که اگر قیمت سکه طلا تابعی از قیمت های جهانیست، پس چطور بانک مرکزی بعضی وقت ها قیمت سکه طلا را در بازار کنترل می کنه؟ یعنی بازار جهانی کنترل بازارهای جهانی رو هم در دست داره؟
اما در مورد قیمت بنزین، مقایسه فرمودید بین دو کشور ایالات متحده امریکا و المان؛ دقیقا موضوع همینه، خوب اشاره کردید، فقط نکته اش رو متوجه نشدید، امریکا دارای ذخایر نفت هست و قیمت بنزین در اون پایینه، اما المان دارای ذخایر نفتی نیست، به همین علت قیمت در اون بالاست.
دوست عزیز، ما کشوری هستیم که ذخایر نفتی زیادی داریم، عدم رشد پتروشیمی ما و به تبع اون تبدیل کشورمون به وارد کننده بنزین از یک سو و تحریم ها علیه ایران از سوی دیگر موجب شده تا نه بتونیم بنزین رو با قیمت مناسب و از طریق بازرگانی تهیه کنیم و نه تولیدمون رو استاندارد سازی کنیم. همین الودگی هوای تهران را شما ببین.
دوست عزیز، ما همه ایرانی و برادر هستیم، بعضی جاها منافع ملی مورد نظر هست که به نظرم نباید شما توی این موضوعات سلیقه سیاسی خودتون رو وارد کنید.
اما د مورد اینکه سرانه تولید ناخالص ملی چه ربطی به قیمت بنزین داره، تعجب می کنم از شما که مفهوم توزیع عادلانه یارانه(فکر کنم منظور شما از رایانه همون یارانه بوده) را با این پیچیدگی که توضیح دادید رو فهمیدید، از درک موضوع به این سادگی عاجز هستید!
برادرم، یعنی در کشوری که قیمت بنزین بالاست، درآمد مردم هم بالاست، جایی که درامد مردم پایینه، قیمت بنزین هم با اون متناسبه.
شما امریکا و هلند و المان و ترکیه را مثال می زنید، مگر در آمد ماهانه مردم این کشورها مثل امثال من ۴۰۰ دلار است! طرف ماهی ۸۰۰۰ دلار درامد دارد. بنزین لیتری ۲ دلاری هم استفاده می کند. بنده ۴۰۰ دلار درامد باید بنزین لیتری یکم دلار بزنم؟
دوست عزیز، اگر نفست از جای گرم در میاد و مثل باقی مردم کشور مشکل مال و اقتصادی و معیشتی نداری، لا اقل سکوت کن، نه اینکه با وارونه جلوه دادن حقیقت، خودت رو دروغگو کنی و همونطور که میدونی دروغ گناه کبیره ست.
خوب باشی و انشالله خدا همه ما رو هدایت کنه.
متشکر از شما
مطالب و اطلاعات بسیار جالب و جامعی را ارایه کردید.به شما احسنت میگویم.در جواب نظرنفر قبل از بنده باید بگویم که از اوضاع و احوال مملکت خیلی بیخبری.حالا که از آمار و ارقام در زمینه های مختلف خبر نداری.لااقل با چشمان باز بیکاری جوانان را، گرانی ورشد تورم راببین!سری به سایتهای خبرگزاریهای بزرگ و معتبر بزن ببین چه خبره؟ زمینه های حذف یارانه ها هنوز فراهم نشده است.
حرف نداره
مخصوصاً جدول های ۱ تا ۳ گذر زمان و قیمت بنزین در جمهوری اسلامی ایران
معلوم میشه که کدوم یکی از آقایون قدرت بیشتری در نگه داشتن قیمتها داشته اند.
با تشکر از نوشته های خوبتان که اتفاقا زحمت زیادی برایشان کشیده شده و برای هر کدام مستندات خوبی جمع آوری شده است.
می خواستم خطاب به آن آقای مثلا منتقد که به جای انتقاد کردن فقط فحش داده بگویم که اگر این ور قضیه رو هم ببینی من جوون مجرد ایرانی که به نسبت بقیه کمی وضعیتم بهتره مهندس هستم بی کار هم نیستم بعد از ۲ سال کار میترسم پس انداز اندک حاصل از حقوق ۷۰۰-۸۰۰ تومانی ام را در حلقوم انحصار گران صنعت خودرو ایران بریزم و گیرم که بعدا از پس پول بنزینش بر بیام قسطاشو چه جوری بدم تازه امنیت شغلی هم که درست و حسابی وجود نداره. آیا دولت محبوبتون اینها را هم دیده یا اینکه بر عکس دلار را به نفع واردات اجناس چینی ارزان نگه داشته و بخش خصوصی را دچار مشکل می کند!
سلام با تشکر از آقای انواری
جناب جمال ، لطف کنید خود درگیری را بگذارید، کنار بحث اقای انواری در مورد بنزین بوده است و موضوع بحث ، انتقاد از تمام عملکرد های احمدی نیست موضوع بحث بنزین است در مورد اقتصاد راکد یا نا راکد هر زمانی نیست موضع بحث ایشون این است که اینگونه افزایش فوری قیمت باعث آسیب جامعه می شود
یادتان رفته طرح تثبیت قیمتها که درست مخالف این گفته ها بود و فقط برای مصارف صد در صد سیاسی و گرفتن کرسی رییس جمهوری ، در مجلس هفتم تثبیت شدو وقتی که خر اصول گراها از پل گذشت طرحشان را با هدفمندی یارانه ها اصلاح کردند که حاصل آن میلیاردها خسارت مالی به اقتصاد بود که همین آقای احمدی نژاد به خاطر اینکه خودش را مردمی نشان بدهد با این طرح مخالفت کرد و بعد از دور دوم ریاستش زمانی که از ۸ ساله شدن ریاست جمهوری اش مطمئن شد علی رغم مخالفت با همین مجلس (مشابه مجلس هفتم)در اجرای سریع طرح هدفمندی یارانه ها ، دست به این اقدام زدتوجه فرمایید که:
۱-همیشه در آزاد سازی قیمت ها طرح هدف مندی مطرح می شود پس مصوبه مجلس است کار احمدی نژآد نیست
۲-اقدام مجلس در تثبیت قیمت ها صرفا سیاسی و نمایشی صرفا برای به دست آوردن کرسی ریاست جمهوری بوده است
۳-مخالفت احمدی با این طرح (حداقل اجرای سریع آن) برای جلوگیری از خدشه دار شدن وجهه مردمی اش بوده است و صرفا سیاسی است
۴-اقدام محمود در اجرای سریع و غیرکارشناسی آن در راستای مخالف خواسته های همین مجلس تشریفاتی ، عمده دلیل انتقاد کارشناسان بوده است
@جمال
آقا اول دوره احمدی نژاد فیمت زمین در تهران بین ۳۰۰ تا ۱۲۰۰ بود الان شده بین ۱۶۰۰ تا ۹۰۰۰
واقعا شما آنالیزتون حرف نداره !
افزایش قیمت را به تومان ذکر کرده اید درصورتیکه ما تورم هم داشته ایم !
مثلا در زمان هاشمی قیمت بنزین بیش از ۳ برابر شده و در زمان خاتمی ۵ برابر شده و در زمان احمدی نژاد هم بیش از ۳ برابر
البته با این آمارتان میرحسین موسوی زنده نمی شود .
راستی میرحسین موسوی چند ماه نخست وزیر بود ، احمد نژاد و خاتمی چند ماه ؟؟
کاش این را هم میگفتید .
@جمال
دوست عزیز فراموش کردی که قیمت زمین و مسکن از سال ۸۵جهش ۳ برابری پیدا کرد؟ خودت رو به خواب نزن خانه مسکونی ۳۰ میلیونی به ۹۰ میلیون رسید و البته بعد از سه سال روی ۷۵ ملیون متوفق شد! بهتره چشم خودتون رو باز کنید
انکار خورشید کار کسانی است که چشم ندارند!
دمت گرم آقای خبرنگار!
من فقط یه سوال داشتم
خواهشا پستمو حذف نکن
میتونم بپرسم دولت میرحسین موسوی کی روی کار اومد ؟
ما که تو ایرانیم میدونیم نامزد انتخابات دولت حساب نمیشه که مقایسه کردی.
بیسواد
سلام وقتتون بخیر
من به داده های مصرف برق کشور های صادر کننده نفت احتیاج دارم
اگه لطف کنین کمکم کنید ممنونتون میشم
سلام بببخشید من داده های فصلی تولید ناخالص داخلی ایران برای سال های ۱۳۹۰تا ۱۳۹۳ رو می خواستم ممنون