ایران بزرگترین وارد کننده گوشت از برزیل شد

ممکن است در کامپیوتر های مختلف عدد پیش و پس از ممیز جابجا شوند برای مثال ۷/۶۱ به معنای ۶۱ ممیز۷ است.

در یک نگاه کلی طی دهه ۸۰ شمسی، ارزش مجموع مبادلات کشورمان و برزیل بالغ برهفت میلیارد و ۴۸۶ میلیون دلار بوده است. از این میزان بیش از ۷ میلیارد و ۲۷۹ میلیون دلار به واردات از برزیل و ۲۰۷ میلیون دلار به صادرات به برزیل اختصاص داشته؛ طبعا تراز تجاری منفیست، منفی ۷ میلیارد و ۷۲ میلیارد دلار.

یکی از اقلام شاخص و عمده ای که همیشه ما از برزیل وارد کردیم و تقریبا در تمام سال ها به جز سال ۱۳۸۱، گوشت بوده و هست. به طوری که طی یک دهه مجموعا ۴۷۲۰۵۵ تن گوشت از این کشور به ارزش ۱۵۷۴۹۴۸۴۸۰ یک میلیارد و ۵۷۴ میلیون دلار به کشورمان وارد شده است؛ این میزان واردات یعنی طی این مدت به ازای هر ایرانی حدود ۶ و نیم کیلو گوشت برزیلی به کشور وارد شده است! گفتنی آنکه میانگین قیمت هر کیلو گوشت وارداتی از برزیل نیز در این دهه برابر ۳/۳ دلار بوده است.

روز گذشته نیز سازمان صادر کنندگان گوشت برزیل اعلام کرد ایران با خرید ۷/۶۱(۶۱ ممیز۷) میلیون دلار گوشت از این کشور در ماه اوت به بزرگترین وارد کننده گوشت قرمز از این کشور تبدیل شده است.

به گزارش داو جونز  برزیل به دنبال پیدا کردن بازارهای جدیدی برای گوشت صادراتی خود است چرا که بحران مالی و اقتصادی اخیر موجب کاهش شدید تقاضای گوشت برزیل در بازارهای اروپایی شده است.

برزیل یکی از بزرگترین صادر کنندگان گوشت جهان به شمار می رود ولی تنش در روابط این کشور با آمریکا در عرصه سیاستهای خارجی تاثیر منفی زیادی بر صنعت گوشت این کشور داشته است . مذاکرات سال گذشته رییس جمهور قبلی برزیل با ایران در خصوص برنامه های هسته ای خشم و نگرانی آمریکا را در پی داشته است .

برزیل نیز مانند سایر قدرتهای اقتصادی نو ظهور جهان قصد دارد جایگاه بالاتری در عرصه اقتصاد و تجارت جهان داشته باشد . بر اساس این گزارش میزان صادرات گوشت برزیل به ایران طی ده سال گذشته ۳۰۰ برابر شده است. برزیل همچنین مقادیر زیادی شکر و سویا به ایران صادر می کند .  روسیه در سال ۲۰۱۰ میلادی بزرگترین وارد کننده گوشت قرمز از برزیل بوده است. این کشور در اوت امسال ۵۲٫۲ میلیون دلار گوشت از برزیل وارد کرده است.

برای دیدن تصویر در ابعاد بزرگتر روی آن کلیک کنید

سال شمار مبادلات

برزیل در فهرست کشورها بر پایه تولید ناخالص داخلی تا حدودا دو سال قبل در رتبه دهم قرار گرفته بود که در سال ۲۰۱۰ رتبه آن کشور با ثبت   رقم ۲ هزار و ۸۸ میلیارد دلار به جایگاه هفتمین کشور جهان رسید. در همین لیست ایران  نفت خیز با GDP  ۳۳۱ میلیارد دلاری در رتبه ۲۸ قرار گرفته، به بیانی فاصله ما و برزیل ۲۱ کشور قدرتمند تر از خودمان است! ( بانک جهانی)

برزیل، کشوری که به سرعت در حال طی پله های توسعه یافتگی است در بین کشورهای آمریکای جنوبی از قدرتمند ترین اقتصاد برخوردار است. در پایان سال قبل(۱۳۸۹) سهم برزیل از واردات ایران از کل قاره افریقا به لحاظ وزن برابر بیش از ۴۵ درصد و به لحاظ ارزش بیش از ۵۷ درصد برآورد شده است. (آمار مقدماتی تجارت خارجی / گمرک جمهوری اسلامی ایران/ ص ۱۹ )

برزیل با در اختیار داشتن بخش‌های گسترده و توسعه‌یافته کشاورزی، معدن، تولید، خدمات و نیز نیروی کار، در حال گسترش حضور خود در بازارهای جهانی است. مهم‌ترین صادرات برزیل را هواپیمای دارای بال ثابت، قهوه، وسایط نقلیه، سویا، سنگ معدن آهن، آب پرتقال، فولاد، منسوجات، کفش، گوشت و تجهیزات برقی تشکیل داده‌است.

جالب است بدانید عمده محصولاتی وارداتی ما از برزیل را محصولات دامی و کشاورزی تشکیل می دهد. بر اساس آمارهای رسمی واردات ما از این کشور آمریکایی را به ترتیب: مشتقات گوشت گاو، قند و شکر، مشتقات سویا، ذرت، توتون و تنباکو، قطعات برا ی تولیدا توبوس ومینی بوس، گوشت مرغ وخروس یخ زده، شاسی موتوردار برای اتوبوس و ژلاتین هاومشتقات آنها، سریشم ماهی و سایرچسب های حیوانی  تشکیل می دهد.

بیشترین واردات ما از برزیل به ترتیب در سال های ۸۰، ۸۱ و ۸۲ بوده است. کمترین واردان از برزیل نیز در سال های ۸۶، ۸۷ و ۸۸ اتفاق افتاده است. برزیل در سال ۸۷ بیشترین سهم از صادرات ایران و در سال ۸۴ کمترین سهم از صادرات کشورمان به مجموع کشورهای جهان را به خود اختصاص داده است. همچنین در سال های ۸۰ تا ۸۳ بیشترین سهم واردات کشورمان از جهان از کشور برزیل بوده است. بیشترین تراز منفی ایران نیز در همین سال ها ثبت شده است.

برای دیدن تصویر در ابعاد بزرگتر روی آن کلیک کنید

واردات گوشت

بیشترین واردات گوشت به لحاظ وزن و ارزش از برزیل به ترتیب در سال های ۸۹، ۸۸، ۸۷ و ۸۶ اتفاق افتاده است. اما در نمودارها مشاهده می شود که نوسان نمودار وزن بیش از ارزش است، بر این اساس می توان گفت میانگین قیمت گوشت وارداتی از برزیل در این مدت دستخوش تحولاتی بوده است.

در سال ۸۰، مجموعا ۱۲۴۶۸۸۴۹ کیلو گوشت به ارزش ۲۹۵۶۳۵۷۴ دلار به کشورمان وارد شده است. در سال بعد یعنی ۱۳۸۱ در مورد واردات گوشت چیزی ثبت نشده، اما در سال ۱۳۸۲، محموله های گوشت به ارزش ۲۴۴۲۹۱۰۷ دلار و با وزنی برابر ۱۴۳۴۰۸۹۱ به کشورمان وارد شدند. در سال ۱۳۸۳ وزن کل گوشتی که از برزیل وارد کردیم برابر ۱۵۳۶۱۷۶۳ کیلو گرم بوده است که ارزشی برابر ۲۸۱۰۹۵۲۸ دلار را رقم زده است.

برای دیدن تصویر در ابعاد بزرگتر روی آن کلیک کنید

در سال ۱۳۸۴ مجموعا ۱۰۳۲۸۴۸۷ کیلو گوشت به ارزش ۱۹۱۴۳۱۶۸ دلار از برزیل به کشورمان وارد شده است. در ۱۳۸۵ وزن گوشت های وارداتی برزیلی برابر ۳۷۴۷۸۰۸۹ کیلو گرم بوده که ارزش آن برابر ۹۸۲۸۸۴۷۱ دلار ثبت شده است. در ۱۳۸۶ که اغاز رشد واردات گوشت از برزیل است مجموعا ۶۷۵۹۰۱۶۵ کیلوگرم گوشت به ارزش ۱۵۶۵۲۹۱۶۶ دلار به کشورمان وارد شده. در ۱۳۸۷ باز هم شاهد رشد واردات گئوشت از برزیل هستیم، در این سال ۶۶۷۲۹۲۵۰ کیلوگرم گوشت برزیلی به ارزش ۲۱۷۶۶۰۲۵۳ دلار به کشورمان وارد شده است.

برای دیدن تصویر در ابعاد بزرگتر روی آن کلیک کنید

ارزش ۷۴۰۵۵۸۱۱ کیلوگرم گوشت برزیلی که در سال ۱۳۸۸ به کشورمان وارد شده برابر ۲۸۹۰۰۰۹۷۲دلار بوده است. در ۱۳۸۹ که بیشترین میزان واردات گوشت از برزیل را داشتیم ارزش مجموع ۱۳۱۳۳۰۳۰۳ کیلوگرم گوشت برزیلی که به کشور وارد شده بالغ بر ۵۱۴۰۹۴۸۲۰ میلیون دلار بوده است.

در چهار ماهه نخست امسال نیز واردات گوشت از برزیل همچنان ادامه داشته است، بر این اساس طی این مدت ۴۲۳۷۱۲۹۳ کیلوگرم گوشت برزیلی به ارزش ۱۹۸۱۲۹۴۲۱ دلار به کشورمان ایران وارد شده است.

یک دهه مبادلات تجاری برزیلی

در سال ۱۳۸۰ مجموعا ۴۰۲۸۵۶۹ دلار صادرات به برزیل داشتیم که در مقابل ۸۹۶۴۱۱۶۰۸ دلار نیز از آن کشور واردات انجام شده است؛ تراز تجاری در این سال ۸۹۲۳۸۳۰۳۹- دلار بوده است. در سال بعد یعنی ۱۳۸۱ ارزش کل واردات از برزیل به کشورمان برابر ۸۴۳۱۷۱۴۰۱ دلار بوده که با تراز ۸۴۰۳۲۶۸۵۱- – دلاری صادراتمان به این کشور برابر ۲۸۴۴۵۵۰ دلار رقم خورده است. ترازی برابر ۸۲۹۷۸۰۴۴۴-  دلار عمق زیان ده بودن مبادلات تجاری کشورمان با برزیل را در سال ۱۳۸۲ نشان می دهد. در این سال در برابر ۸۳۳۴۰۵۳۴۹ دلار واردات از برزیل تنها ۳۶۲۴۹۰۵ صادئرات به آن کشور داشتیم.

در ۱۳۸۳  صادرات ایران به برزیل برابر ۳۵۵۴۱۹۷ دلار و وارداتمان از این کشور ۷۲۸۵۷۷۱۳۲ دلار بوده است، طبیعتا تراز باز هم منفیست، تراز ایران در این سال ۷۲۵۰۲۲۹۳۵- دلار ثبت شده است. در ۱۳۸۴ ارزش کل صادرات ایران به برزیل ۳۴۲۲۲۹۰ دلار بوده که در مقابل ۸۱۷۹۶۶۵۶۴ دلار نیز واردات داشتیم و تراز ۸۱۴۵۴۴۲۷۴- دلاری را ثبت کردیم.

برای دیدن تصویر در ابعاد بزرگتر روی آن کلیک کنید

در میانه دهه ۸۰ یعنی سال ۱۳۸۵ مبادلاتمان افزایش یافته تراز تجاری مان به ۷۶۰۵۱۸۳۸۲-  دلار رسیده بر این اساس ارزش کل وارداتمان از برزیل ۷۸۶۶۳۶۱۷۱ دلار و ارزش کل صادراتمان از این کشور برابر ۲۶۱۱۷۷۸۹ دلار بوده است.

در سال ۱۳۸۶ مجموعلا در مقابل ۵۶۲۵۳۹۰۵۸ دلار واردات از برزیل ۱۰۲۰۳۰۱۹ دلار هم صادرات داشتیم و با این نوع مبادله تراز تجاریمان به ۵۵۲۳۳۶۰۳۹- دلار رسیده است. در سال بعد یعنی ۱۳۸۷ ارزش واردات از برزیل ۵۶۵۳۵۳۹۵۹ دلار ثبت شده که با توجه به صادرات ۵۴۹۲۴۴۱۶ دلاری تراز تجاریمان را به ۵۱۰۴۲۹۵۴۳- دلار رسانده است.

در ۱۳۸۸، سال اول تشکیل دولت دهم، مجموعا ۴۰۰۷۱۰۲۴ دلار به برزیل کالا وارد شده که در مقابل آن ۶۱۱۴۸۵۵۱۱ دلار نیز واردات داشتیم تا به این ترتیب تراز ۵۷۱۴۱۴۴۸۷- دلاری شکل بگیرد.

در سال ۱۳۸۹ مبادله ایران و برزیل را ۵۸۵۹۵۹۸۵ دلار صادرات ایران به برزیل و ۶۳۴۰۰۰۰۰۰ دلار واردات از برزیل تشکیل می دهد تا تراز تجاری برابر ۵۷۵۴۰۴۰۱۵- دلار تشکیل شود.

بر اساس آمار پنج ماهه نخست سال جاری برزیل هفدهمین کشور اصلی مبدا واردات به کشورمان است. در این مدت مجموعا ۲/۶۸۲۰۹ تن کالا به ارزش ۲۳۶۴۷۵۷۱۴ دلار از برزیل کالا به کشورمان وارد شده است. این میزان از نظر وزن ۳/۶۱ درصد و از نظر ارزش حدود ۱۱ درصد رشد نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل را نشان می دهد. لازم به یادآوریست اگرچه این کشور از نظر وزن حدودا ۵/۰ (نیم درصد) درصد و از نظر ارزش حدودا یک درصد کل واردات ایران را به خود اختصاص داده، اما نامش در بین ۵۰ کشور اول مقصد صادرات ایران به چشم نمی خورد.

برای دیدن تصویر در ابعاد بزرگتر روی آن کلیک کنید

سهم برزیل از واردات و صادرات ایران

سهم برزیل از واردات کشورمان در سال ۸۰ حدودا ۵ درصد بوده که در همین سال سهم برزیل از بازار صادرات ایران نزدیک به ۰۹/۰ (۰ممیز۰۹) درصد بوده است. در سال ۱۳۸۱ سهم برزیل از بازار واردات ایران به ۸/۳ درصد کاهش میابد و متعاقب آن نیز سهم این کشور از صادرات ایران به ۰۶/۰ درصد می رسد. در سال ۱۳۸۲ واردات از برزیل نزدیک به ۳ درصد از کل واردات کشورمان را تشکیل می دهد و در مقابل صادرات به این کشور همان سهم سال گذشته را حفظ می کند.

در ۱۳۸۳ ارزش واردات از برزیل ۲ درصد مجموع واردات ایران است و ارزش صادرات به این کشور تنها ۰۵/۰ درصد از کل صادرات ایران است. در ۱۳۸۴ سهم برزیل از بازار واردات ثابت مانده اما سهم این کشور از صادرات ایران باز هم کاهش پیدا می کند و به ۰۳/۰ درصد می رسد.

در سال ۱۳۸۵ بازهم سهم برزیل از بازار واردات در حال کاهش است و به ۸/۱ درصد می رسد اما سهم این کشور از مقاصد صادرات ایران رشد یافته و به ۲/۰ درصد می رسد. این بهبود نسبی موقتیست، به طوری که در سال ۱۳۸۶ دوباره سهم برزیل از مجموع صادرات ایران به ۰۶/۰ درصد رسیده و در مقابل سهم این کشور از بازار واردات ایران به ۱/۱ درصد می رسد. در سال ۱۳۸۷ مجددا شاهد کاهش سهم برزیل از بازار واردات کشورمان هستیم در این سال برزیل تنها یک درصد از کل واردات به ایران را از آن خود کرده و در مقابل ۳/۰ درصد از بازار صادرات ایران را به خود اختصاص داده است.

در سال ۱۳۸۸ سهم برزیل از واردات به ایران رشد پیدا می کند و به ۴/۱ درصد می رسد، در مقابل سهم این کشور از صادرات ایران نزدیک به ۲/۰ درصد است. در ۱۳۸۹ سهم برزیل از واردات به ایران برابر ۹۸/۰ درصد و سهم این کشور از صادرات ایران برابر ۲/۰ درصد است. گفتنی است در برخی از سال ها به خصوص ۱۳۸۷ کل واردات به کشور کاهش یافته بود.

———-

این مطلب در روزنامه اعتماد مورخ۲۴شهریور / صفحه ۴ منتشر شد

سقوط آرام یک تولید

جدول مقایسه ای میانگین روزانه تولید و صادرات نفت طی سه دهه گذشته / برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی آن کلیک کنید

اقتصاد ایران اقتصادی وابسته به نفت است. در واقع به دلیل وابستگی ایران به نفت، همیشه تحولات خارجی تا حدودی روی اقتصاد کشورمان موثر واقع شده است. تولید روزانه نفت، قیمت نفت ایران در بازارهای جهانی و… همگی فاکتورهایی هستند که از دیروز تا امروز همیشه سرنوشت اقتصاد کشور را تعیین کردند. چه در سال هایی دهه ۶۰ شمسی و اوج جنگ که دولت های غربی با اقدامات سیاسی-اقتصادی و حتی نظامی(جنگ نفتکش ها) در صدد تاثیر گذاری روی اقتصاد کشورمان بودند، چه در سال های میانی دهه ۸۰ شمسی که با افزایش ناگهانی قیمت نفت، کشورمان ایران به یک کشور وارد کننده محصولات خارجی با عدم تدبیر صحیح دولت نهم تبدیل شد. در اینجا نگاهی داریم به تولید و صادرات نفت ایران از ۱۳۵۷ تا کنون، همچنین نگاهی داشتیم به درآمدهای نفتی دولت های گذشته تا کنون. مرجع تمامی اطلاعات آماری در این گزارش، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است.

تولید روزانه نفت

مهمترین مساله در زمینه صنعت نفت تولید نفت است. ممکن است به دلیل تحولات سیاسی-نظامی در مناطق نفت خیز به ویژه خاورمیانه، قیمت جهانی نفت تحت تاثیر قرار گیرد، همچنین با ثبات نبودن ارزش ریال در برابر دلار نیز می تواند درآمدهای نفتی دولت که به ریال محاسبه شدند را تحت تاثیر قرار دهد، اما تولید روزانه نفت، می تواند خط کش خوبی برای اندازه گیری توان صنعت نفت باشد. در اینجا به تفکیک سال، تولید متوسط تولید روزانه نفت را از ۱۳۵۷ تا کنون بررسی کردیم.

در سال ۱۳۵۷ روزانه ۴۲۵۲ هزار بشکه نفت تولید شده است. در سال بعد، یعنی ۱۳۵۸، تولید روزانه نفت ایران کاهش چشم گیری دارد و به ۳۴۳۳ هزار بشکه می رسد.

در سال ۱۳۵۹، تولید نفت ایران نسبت به سال گذشته تقریبا نصف شده است. در این سال به طور متوسط تولید روزانه نفت ایران نزدیک به ۱۴۷۶ هزار بشکه بوده است. در سال ۱۳۶۰، تولید نفت ایران بازهم کاهش دارد و به روزانه ۱۴۴۱ هزار بشکه می رسد.

در سال ۱۳۶۱، تولید روزانه نفت ایران افزایش قابل توجهی دارد و به ۲۶۸۴ هزار بشکه در روز می رسد. سال بعد، یعنی ۱۳۶۲، سیر صعودی تولید نفت ایران همچنان ادامه دارد و به ۲۷۰۹ هزار بشکه می رسد.

در سال ۱۳۶۳، کاهش نسبی در تولید نفت ایران به چشم می خورد، تولید روزانه نفت ایران از ۲۷۰۹ هزار بشکه در سال قبل، به ۲۳۷۱ هزار بشکه، متوسط تولید روزانه در سال ۶۳ می رسد.  در سال بعد، یعنی ۱۳۶۴، باز متوسط تولید روزانه نفت ایران افزایش کمی دارد و به ۲۵۰۴ هزار بشکه در روز می رسد.

سال ۱۳۶۵، باز هم شاهد کاهش تولید نفت ایران هستیم، در این سال متوسط تولید روزانه نفت ایران ۲۱۷۶ هزار بشکه در روز بوده است. در ۱۳۶۶ تولید روزانه نفت در ایران رشد دارد و به ۲۴۶۰ بشکه در روز به طور متوسط می رسد.

در سال ۱۳۶۷، تولید روزانه نفت ایران به ۲۵۵۷ هزار بشکه در روز میرسد و از اینجا به بعد سال به سال تولید نفت در ایران افزایش میابد. در ۱۳۶۸ تولید روزانه نفت ایران به طور میانگین متوسط تولید روزانه نفت ایران به ۲۹۴۷ هزار بشکه می رسد. در سال ۱۳۶۹، که آخرین سال دهه ۶۰ شمسی است، میانگین تولید روزانه نفت ایران به ۳۲۳۱ هزار بشکه در روز می رسد. به این ترتیب میانگین تولید روزانه نفت ایران در دهه ۶۰ شمسی چیزی نزدیک به ۲۵۰۰ هزار بشکه در روز بوده است.

اما در سال ۱۳۷۰، سیر صعودی تولید نفت ایران ادامه دارد و متوسط تولید روزانه نفت به ۳۳۶۶ هزار بشکه در روز می رسد. در سال ۱۳۷۱، متوسط تولید روزانه نفت ایران به ۳۴۸۴ هزار بشکه در روز می رسد و در سال ۱۳۷۲، این رقم از مرز ۳۵۰۰ هزار بشکه در روز گذشته و به ۳۶۰۹ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۷۴، باز هم شاهد رشد هستیم، اما نه صعود قابل توجهی مثل سال های ابتدایی دهه ۷۰، در این سال تولید روزانه نفت ایران به طور متوسط به ۳۶۱۲ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۷۵، کاهش کمی به لحاظ تولید روزانه را نسبت به سال گذشته شاهد هستیم، به این ترتیب متوسط تولید روزانه نفت ایران به ۳۶۱۰ هزار بشکه در روز می رسد.  در سال ۱۳۷۶، بازهم متوسط تولید روزانه نفت ایران افزایش دارد و به ۳۶۲۳ هزار بشکه در روز می رسد.

در ۱۳۷۷، تولید روزانه نفت ایران ۳۶۶۶ هزار بشکه در روز است که این رقم در سال ۱۳۷۸ به ۳۳۷۳ هزار بشکه در روز تنزل میابد.

در سال ۱۳۷۹ متوسط تولید نفت ایران برابر ۳۶۶۱ هزار بشکه در روز بود، به این ترتیب متوسط تولید روزانه نفت ایران در دهه ۷۰ شمسی چیزی نزدیک به ۳۵۶۰ هزار بشکه در روز برآورد می شود.

در سال ۱۳۸۰ میانگین توبلید روزانه نفت ایران برابر ۳۵۷۴ هزار بشکه در روز برآورد می شود، این رقم در سال بعد یعنی ۱۳۸۱ به ۳۳۰۵ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۸۲ میانگین تولید روزانه نفت ایران  برابر ۳۷۳۶ هزار بشکه در روز است که این رقم در سال ۱۳۸۳ به ۳۸۳۴ هزار بشکه در روز می رسد.

اما در سال ۱۳۸۴، اتفاق مهمی روی می دهد، تولید نفت ایران و در واقع برداشت از ذخائر نفتی به یکباره از مرز ۴ میلیون بشکه در روز گذشته و به ۴۱۰۶ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۸۵، میانگین تولید روزانه نفت ایران برابر ۴۰۵۱ هزار بشکه در روز ثبت شده است که در سال ۱۳۸۶ به ۴۰۵۸ هزار بشکه در روز می رسد. در سال ۱۳۸۷ هم میانگین تولید روزانه نفت ایران برابر ۳۵۵۶ هزار بشکه در روز بوده است. در سال ۱۳۸۸، متوسط تولیدروزانه نفت ایران به ۳۵۵۷ هزار بشکه می رسد. در مورد تولید نفت ایران در سال ۱۳۸۹، به دلیل حساسیت هایی که مجلس به خرج داد اظهارات و آمار متناقضی اعلام شده است، با این همه به نظر نمیرسد تولید نفت خام، نسبت به سال ۱۳۸۸ افزایشی داشته، بلکه در خوشبینانه ترین حالت تولید در همان حد سال ۱۳۸۸ ثابت مانده است.

صادرات نفت

بخشی از تولید روزانه نفت، به مصرف داخلی می رسد، بخشی از آن نیاز پالایشگاه ها را برآورده می کند تا فراورده های نفتی تولید شوند و بخش دیگر صادر میشود که بعضا فراوری شده و دوباره به چندین برابر قیمت  به کشور وارد می شوند. میزان مصرف داخل از تفریق میزان تولید رازنه از مجموع صادرات روزانه بدست می آید.

در سال ۱۳۵۷،صادرات نفت ایران به صورت روزانه حدود ۳۴۵۵ هزار بشکه بوده است. در سال ۱۳۵۸، این رقم به ۲۶۳۲ هزار بشکه می رسد و در سال ۱۳۵۹ ناگهان صادرات روزانه نفت ایران به ۷۷۰ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۶۰، روزانه به طور متوسط ۷۹۱ هزار بشکه نفت ایران به جهان صادر شده است. این میزان در سال ۱۳۶۱ به  ۱۶۸۶ هزار بشکه می رسد. در سال بعد یعنی ۱۳۶۲ صادرات نفت ایران به ۲۰۴۵ هزار بشکه در روز رسیده اما در سال ۱۳۶۳، صادرات نفت ایران به صورت روزانه بازهم با کاهش روبروست و به ۱۶۰۷ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۶۴، کاهش صادرات نفت ادامه دارد و به ۱۴۶۰ هزار بشکه در روز می رسد. در سال ۱۳۶۵ میانگین صادرات روزانه نفت ایران ۱۲۵۰ هزار بشکه در روز بوده است. در سال ۱۳۶۶ هر روز ۱۵۴۶ هزار بشکه نفت از ایران به جهان صادر شده است و در سال ۱۳۶۷ این رقم بازهم افزایش داشته و به ۱۶۴۷ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۶۸ صادرات نفت ایران به روزانه ۱۸۲۳ هزار بشکه در روز می رسد و در سال ۶۹، از مرز دو میلیون بشکه در روز گذشته و به ۲۲۲۴ هزار بشکه نفت صادراتی در سال ۱۳۶۹ می رسد. به این ترتیب میانگین صادرات نفت ایران در دهه ۶۰ شمسی چیزی نزدیک به ۱۶۰۷ هزار بشکه در روز برآورد می شود.

اما در دهه ۷۰، میانگین صادرات نفت ایران به طرز قابل توجهی افزایش میابد. بر این اساس، در سال ۱۳۷۰، به طور متوسط ایرتان روزانه ۲۴۶۰ هزار بشکه نفت صادر کرده است. در سال ۱۳۷۱ صادرات روزانه نفت ایران به ۲۳۹۷ هزار بشکه می رسد. در ۱۳۷۲ روزانه ۲۱۸۴ هزار بشکه از ایران نفت به جهان صادر شده است که این رقم در سال ۱۳۷۳ به ۲۲۲۰ هزار بشکه در روز می رسد.

در ۱۳۷۴  صادرات روزانه نفت ایران برابر ۲۲۹۰ هزار بشکه در روز بوده که در ۱۳۷۵ صادرات روزانه به ۲۴۴۱ هزار بشکه می رسد. در سال ۱۳۷۶ به طور متوسط هر روز ۲۳۴۲ هزار بشکه از ایران به جهان نفت صادر شده است و در سال ۱۳۷۷ صادرات روزانه نفت ایران به ۲۳۰۰ هزار بشکه می رسد. در ۱۳۷۸ هر روز به طور میانگین ۲۰۷۹ هزار بشکه نفت ایران صادر شده است که این رقم در سال ۱۳۷۹ به ۲۳۴۵ هزار بشکه می رسد. به این ترتیب میانگین صادرات روزانه نفت ایران در دهه ۷۰ شمسی چیزی حدود ۲۳۰۵ هزار بشکه بوده است.

وارد دهه ۸۰ شمسی می شویم. در سال ۱۳۸۰ میانگین صادرات روزانه نفت ایران برابر ۲۲۰۸ هزار بشکه بوده است که این میزان با کاهش در سال ۱۳۸۱ به ۲۰۲۱ هزار بشکه می رسد. در سال ۸۲ صادرات نفتی ایران به طور متوسط روزانه ۲۳۹۶ هزار بشکه است که در سال ۱۳۸۳ این میزان به ۲۵۴۸ هزار بشکه در روز میرسد.

در سال ۱۳۸۴، به طور میانگین روزانه ۲۶۰۲ هزار بشکه نفت صادر شده است و در سال ۸۵ هر روز تقریبا ۲۴۳۳ هزار بشکه نفت صادراتی داشته ایم. در سال ۱۳۸۶ میانگین صادرات نفتی ایران هر روز ۲۴۸۰ هزار بشکه بوده که در سال ۱۳۸۷ این میزان به ۲۰۵۶ هزار بشکه می رسد. متاسفانه آماری در باره سال های بعدی در مراکز آماری نظیر بانک مرکزی و مرکز آمار ثبت نشده است!

درآمدن سالانه نفت از ۱۳۵۷ تاکنون / برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی آن کلیک کنید

در آمد های نفتی

دولت های ایران در کشوری به وجود آمدند که اقتصاد آن در دهه های اخیر کاملا متکی به نفت بوده، اگر بپذیریم قوه محرکه سیاست اقتصاد است، آن وقت تاثیر نفت روی دولت های کشور بدست می آید. بالاترین سهم سالانه درآمد نفت طی سال‌های گذشته مربوط به دولت نهم و پایین‌ترین آنها مربوط به دولت میرحسین موسوی بوده است.

بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی سازمان اوپک در سال ۲۰۰۷ دولت محمود احمدی‌نژاد با متوسط درآمد نفتی بالغ بر ۶۲ میلیارد درسال طی سال‌های ۲۰۰۶ و۲۰۰۷ میلادی بیشترین سهم درآمدهای نفتی (تنها از محل صادرات نفت خام) بین تمام دولت‌های پس از انقلاب اسلامی از آن خود کرده است. به گزارش خبر آنلاین این در حالیست که که دولت میر حسین موسوی که به کابینه جنگ معروف است با متوسط درآمد سالانه ۱۲/۸ میلیون دلار در سال پایین‌ترین سهم سالانه از درآمدهای نفتی را بین دولت‌های سه دهه گذشته داشته است. البته نکته قابل تأمل آنکه مقایسه آمارها نشان می‌دهد نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در دولت میر حسین موسوی معادل۶/۴درصد بوده است در حالی که همین نرخ در دولت هاشمی رفسنجانی که نزدیک‌ترین دولت از نظر درآمدهای نفتی به کابینه جنگ بوده است منفی ۴/۰درصد بوده است. البته از نظر نرخ رشد تولید ناخالص داخلی بالاترین رقم مربوط به دولت محمود احمدی‌نژاد با نرخ ۵/۲۵ درصد بوده که بر اساس گزارش اوپک تنها مربوط به دوسال اول نخست فعالیت این دولت بوده است.

بالا‌ترین تراز تجاری در بین دولت‌های مورد مقایس مربوط به دولت خاتمی بوده است که طی هشت سال فعالیت کل صادرات کشور را از رقم ۱۳ میلیارد دلار در سال به ۶۰ میلیارد دلار ارتقاء داده است و دوره فعالیتش را با ۶۶ میلیارد دلار مازاد به پایان رسانده است. مقایسه آمارها نشان می‌دهند جمع کلGDPتولید شده در دوره میرحسین موسوی معادل ۱۱۳۷ میلیارد دلار بوده است که در مقایسه با دیگر دولت‌ها بالاترین تولید ناخالص داخلی تولید شده در کشور است که البته برای درک بهتر این رقم یادآورشویم که در کل دوره فعالیت میرحسین موسوی شرایط جنگی بر اقتصاد کشور حاکم بوده است. از نظر نرخ رشد واردات دولت محمود احمدی‌نژاد رکورددار دولت‌های سه دهه گذشته محسوب می‌شود. دولت نهم اقتصاد ایران را با وارداتی معادل ۴۰ میلیارد دلار تحویل گرفت و طی دو سال اول فعالیتش این رقم را با ۱۳ میلیارد رشد به ۵۳ میلیارد دلار رسانده است که به معنی رشد متوسط سالانه ۶/۵ میلیارد دلار در میزان واردات است. البته بالا‌ترین میزان تولید روزانه نفت نیز مربوط به دولت نهم است که حدود ۴ میلیون بشکه در روز است این رقم در دولت‌های دیگر به ترتیب خاتمی ۳/۶میلیون بشکه، هاشمی ۳/۴میلیون بشکه و موسوی ۲/۳ میلیون بشکه در روز بوده است.

در اینجا بخش نگاهی داریم به درآمد سالانه دولت از ۱۳۵۷ تا کنون از محل فروش نفت، ذکر این نکته نیز به جاست که این درآمدها سال به سال بر اساس ارزش دلار به ریال تبدیل شدند.

در سال ۱۳۵۷ مجموعا دولت از محل فروش نفت  ۲/۱۰۱۳  میلیارد ریال  در آمد داشته است. در سال بعد، یعنی ۱۳۵۸، در آمد سالانه دولت از محل فروش نفت به ۷/۱۲۱۹  میلیارد ریال می رسد.

در سال ۱۳۵۹، در آمد نفتی به شدت کاهش یافته و به ۸/۸۸۸  میلیارد ریال می رسد. در سال ۱۳۶۰ و آغاز دهه ۶۰ شمسی در آمد دولت از محل فروش نفت برابر ۴/۱۰۵۶  میلیارد ریال است. در سال ۱۳۶۱ در آمدهای سالانه نفتی دولت به ۵/۱۶۸۹  میلیارد ریال می رسد.

در ۱۳۶۲ مجموع درآمدهای نفتی سالانه دولت برابر ۴/۱۷۷۹  میلیارد ریال است کعه در سال ۱۳۶۳ این رقم به ۷/۱۴۰۷ میلیارد ریال می رسد. در ۱۳۶۴ ارزش درآمدهای نفتی دولت به ۶/۱۲۰۸  میلیارد ریال می رسد و در سال ۱۳۶۵ کاهش چشم گیر درآمدهای نفتی دولت را شاهد هستیم. در این سال مجموع درآمدهای دولت از محل فروش نفت چیزی برابر ۷/۴۳۴  میلیارد ریال است. سال بعد یعنی ۱۳۶۶ تقریبا درآمدهای نفتی دولت نسبت به سال قبل دوبرابر شده و به ۲/۸۵۳  میلیارد ریال می رسد.

در ۱۳۶۷ مجموع در آمدهای نفتی یک سال دولت برابر ۳/۸۰۹  میلیارد ریال است. این کاهش درآمدهای نفتی در ۱۳۶۸ جبران شده و ارزش درآمدهای نفتی دولت در این سال را با حدود دو برابر افزایش نسبت به سال قبل به ۱/۱۵۱۵  میلیارد ریال می رساند. در سال ۱۳۶۹ و پایان دهه ۶۰ شمسی، دولت مجموعا ۱/۳۳۷۵  میلیارد ریال از محل فروش نفت درآمد داشته است.

به این ترتیب می توان گفت میانگین درآمد سالانه دولت از محل فروش نفت در دهه ۶۰ که با جنگ تحمیلی  نیز همزمان شده بود نزدیک به ۱۴۱۳ میلیارد ریال بوده است.

در دهه ۷۰ شاهد افت و خیزهای زیادی در درآمد دولت از محل فروش نفت هستیم. در امد سالانه دولت از نفت در سال ۷۰ برابر ۴/۳۵۴۹ میلیارد ریال است. در سال ۱۳۷۱ این در آمد به ۹/۵۱۴۵ میلیارد ریال  میرسد. در سال ۱۳۷۲ در آمد سالانه نفتی دولت برابر ۲/۱۴۶۸۳ میلیارد ریال ثبت شده است. در ۱۳۷۳ این درآمد به ۷/۲۱۴۷۹ میلیارد ریال می رسد. در ۱۳۷۴ مجموع در آمدهای نفتی یکساله دوبت به ۲/۲۹۴۳۱ میلیارد ریال می رسد.

سال ۱۳۷۵، میانه دهه هفتاد است که طی آن دولت مجموعا ۳۸۱۵۳ میلیارد ریال درآمد نفتی داشته است. در ۱۳۷۶ مجموع درآمدهای نفتی یکسال دولت برابر ۷/۳۶۴۴۶ میلیارد ریال بوده است. در ۱۳۷۷ در آمد یکساله نفتی دولت ۲۲۵۳۰ میلیارد ریال ثبت شده که این میزان در سال ۱۳۷۸ به ۴/۴۴۱۷۰ میلیارد ریال افزایش میابد. در ۱۳۷۹ و پایان دهه ۷۰ مجموع درآمد نفتی سالانه دولت برابر ۵/۵۹۴۴۸ میلیارد ریال ثبت شده است. به این ترتیب میانگین درآمد سالانه دولت در دهه ۷۰ چیزی برابر ۲۷۵۰۳ میلیارد ریال برآورد می شود.

به دهه ۸۰ که میرسیم شاهد ثبات بیشتری هستیم، به بیانی نوسانات شدید در درآمدهای نفتی به چشم نمی خورد. در ۱۳۸۰، مجموعه درآمدهای نفتی یک ساله دولت برابر ۱/۷۱۹۵۷  میلیارد ریال است. در ۱۳۸۱ این در آمد ها به ۴/۱۰۲۶۲۶  میلیارد ریال می رسد. در ۱۳۸۲ بازهم شاهد رشد درآمدها هستیم، به طوری که در این سال درآمد سالانه دولت بابغ بر ۹/۱۲۸۱۵۳  میلیارد ریال است. در ۱۳۸۳ و همزمان با پایان دولت اصلاحات ارزش مجموع درآمدهای نفتی سالانه دولت بالغ بر ۳/۱۵۰۴۱۳  میلیارد ریال است.

در سال ۱۳۸۴، دولت نهم روی کار می آید و همزمان با روی کار آمدن این دولت، در آمدهای نفتی نیز به تبع افزایش جهانی قیمت نفت افزایش میابد. در سال ۸۴ مجموعه درآمد سالانه دولت از محل فروش نفت برابر ۴/۱۸۶۳۴۲  میلیارد ریال است، در ۱۳۸۵ این درآمدها به ۲/۱۸۱۸۸۱  میلیارد ریال می رسد و در ۱۳۸۶ ارزش درآمدهای سالانه نفتی دولت برابر ۱/۱۷۳۵۱۹  میلیارد ریال ثبت شده است. در ۱۳۸۷ مجموع درآمدهای سالانه دولت برابر ۳/۲۱۵۶۵۰  میلیارد ریال ثبت شده است. در سال ۱۳۸۹ مجموع درآمدهای نفتی یکساله دولت برابر ۶۷۰۰۰۰میلیارد  ریال بوده است.

———————-

این مطلب در روزنامه اعتماد صفحه ۴ منتشر شد

هر ۱ دلار برابر: ۱۰۶۱۵ ریال ایران، ۷۹/۰(۰ممیز۷۹) منت آذربایجان، ۷/۱(۱ممیز۷) لیره ترکیه، ۴۷ افغانی، ۸۷ روپیه پاسکتانی، ۳۶۸ درم ارمنی و هزار دینار عراقی. هر ۱ دلار برابر: ۱۰۶۱۵ ریال ایران، ۴ بولیوار فورته ونزوئلا، ۴ ریال سعودی، ۲/۴(۴ممیز۲) پزوی آرژانتینی، ۲۵/۵(۵ممیز۲۵) کرون دانمارکی، ۷ راند آفریقای جنوبی، ۳۰ باهات تایلند و ۱۸۰۰ پزو کلمبیا است.

ظاهرا پس از سال‌ها ناگهان مسوولان اقتصادی به یاد ارزش برابری واحد پول ایران با دلار و «پرستیژ» واحد پولی‌ افتادند، این عجب که درست در زمان هیاهوی حذف صفر و تغییر نام واحد پولی و اعلام نرخ تورم و…هم این خبر‌ها می‌رسد.

اما ظاهرا چیزی حدود یک دهه با تاخیر این مطالب عنوان می‌شود، همین ۶-۷ سال قبل هم نرخ برابری ریال و دلار زیاد با امروز فرق نمی‌کرد. مثلا در سال ۸۴ هم قیمت هر دلار چیزی حدود ۹ هزار ریال بود‌ که حالا نزدیک به ۱۰ هزار ریال شده است. بر اساس دغدغه‌ها و نگرانی‌های جدیدی که مسوولان اقتصادی برای «پرستیژ» واحد پولی کشورمان یافته اند، دیروز محمدرضا فرزین، معاون اقتصادی وزیر امور اقتصادی و دارایی بدون وجود موضوع خاص یا نشست و کنفرانس خاصی گفت‌و‌گوی کوتاهی با ایسنا کرده و ادعای جالبی نیز مطرح نموده است. فرزین با بیان اینکه از بین ۶۴ کشور‌ ارزش پول ایران در مقابل دلار به همراه ‌«‌دونگ» ویتنام در رتبه آخر است، گفت: اگر بخواهیم ارزش ریال را به دلار بیان کنیم هر ریال معادل عدد ۹۴۲ با پنج صفر پس از اعشار دلار است‌ به گونه‌ای که عملا ارزش ریال در مقابل دلار به سمت صفر میل می‌کند و از این لحاظ پرستیژ ملی صحیح نیست.فرزین با تاکید بر اینکه نزدیک شدن واحد پول ملی جدید به دلار برای پرستیژ ملی مناسب است، افزود: بجز فعالان بانکی، عامه مردم و اقتصاددانان کمتر از واحد پول ملی که ریال است استفاده می‌کنند و ریال کارکرد اصلی خود را در ذهن مردم از دست داده است.

ارزش واحد پول کشورهای همسایه ایران دربرابر دلار

۵ واحد پول کم پرستیژ دنیا

از آنجا که سخنگوی تحول اقتصادی نسبت به پرستیژ واحد پول ایران اظهار‌نظر کرده است، حالا می‌توان نگاهی به نرخ برابری واحد پول کشورهای دنیا در مقایسه با دلار کرد.

آمار جدیدی از قیمت دلار در زیمبابوه در دست نیست‌ اما بنا بر آخرین آمارها، هر دلار آمریکا برابر ۵/۲ میلیون دلار زیمبابوه بود. حدودا دو سال قبل بود که دولت زیمبابوه به دلیل نداشتن هیچ پشتوانه‌ای واحد پول خود را به مدت یک سال از گردونه خارج کرد.

التون مانگوما، وزیر اقتصاد و برنامه‌ریزی زیمبابوه در مصاحبه‌ای تلویزیونی در آن زمان گفت که دولت تصمیم گرفته است تا واحد پول زیمبابوه را که در حال حاضر نیز اثری از آن در مبادلات نیست‌ به مدت یک سال متوقف کند.رتبه بی‌پرستیژ‌ترین واحد پول دنیا برای ویتنام است، قیمت هر دلار آمریکا در ویتنام برابر ۲۰ هزار و ۸۰۰ دونگ ویتنام است. در جمهوری دموکراتیک سائوتومه و پرینسیپ در غرب آفریقا نیز هر دلار برابر ۱۷۰۷۵ دوبرا ست‌. پس از سائوتومه و پرینسیپ  نوبت به ایران می‌رسد که در آن هر دلار برابر ۱۰۶۱۵ ریال است. البته بعد از ایران نیز هر دلار در اندونزی برابر ۸۵۵۰ روپیه است.

کم ارزش ترین پول های جهان دربرابر دلار

جایگاه ریال در بین همسایگان

نگاهی هم به ارزش واحد پول همسایگانمان در برابر «پرستیژ» واحد پول خودمان داشته باشیم. در حالی که هر دلار در ایران بیش از ۱۰ هزار ریال است، هر دلار در افغانستان برابر ۴۷ افغانی است. در پاکستان نیز ارزش هر دلار آمریکا بیش از ۸۷ روپیه است و در عراق‌ هر دلار ارزشی برابر یک‌هزار دینار عراقی دارد.

به سراغ همسایگان شمالی برویم؛ هر دلار آمریکا در ارمنستان برابر ۳۶۸ درام ارمنی است‌. در ترکیه، کشور دوست و برادر هر دلار برابر ۷۷/۱ لیره جدید است‌ همچنین هر دلار آمریکا در آذربایجان نیز به قیمت ۷۹/۰ منات است.

در بین کشورهایی که GDP حدودا همسنگ ایران دارند نیز ریال کم ارزش‌ترین واحد پول است. در اینجا نگاهی داریم به قیمت دلار در هفت کشور ونزوئلا، عربستان، آرژانتین، آفریقای‌جنوبی، تایلند، دانمارک و کلمبیا که GDP آنها نزدیک به ایران است.

هر دلار در ونزوئلا، برابر چهار «بولیوار فورته» می‌باشد و هر دلار در عربستان سعودی برابر چهار ریال سعودی است. در آرژانتین قیمت هر دلار برابر ۲/۴  پزوی آرژانتینی است و در آفریقای جنوبی‌ هر دلار برابر هفت راند است. در تایلند نیز قیمت هر دلار ۳۰ بات می‌باشد و هر دلار برابر ۲۵/۵ کرون دانمارکی است. همچنین هر دلار در کلمبیا نیز ۱۸ پزوی کلمبیایی ارزش دارد. این در حالی است که هر دلار بیش از ۱۰ هزار ریال به نرخ رسمی و بیش از ۱۱ هزار به نرخ آزاد در بازار ایران خرید و فروش می‌شود. این درد نیز درد امروز و دیروز نیست، مدت‌هاست که چنین وضعیتی در کشور به وجود آمده‌ البته خوب است که مسوولان به فکر پرستیژ واحد پول کشورمان باشند‌ اما به نظر‌ این نگرانی تاخیری بوده است!

البته اگر تومان را واحد رایج در نظر بگیریم، جایگاه واحد پولی کشورمان در برابر کشور‌های جهان زیاد هم بد نیست، یعنی نسبت به حالا زیاد بد نیست!

البته اینها همان‌طور که آقای فرزین هم اشاره کرده است‌ بحث پرستیژ است، واقعیت ارزش است! اگرچه تغییر واحد پول ملی، حذف صفر و… در تمام کشورهای دنیا که دچار بحران شدند اقدامی رایج به شمار می‌رود (البته به گفته مسوولان در ایران بحرانی شبیه بحران اقتصادی وجود ندارد و حذف صفر و تغییر نام واحد پول ظاهرا تنها برای بحث‌هایی مثل پرستیژ و… است) از دیگر سو نیز درست است که مسایل روانی همیشه روی بازار و وضعیت اقتصادی تاثیر داشته‌ اما این تاثیر دامنه محدودی دارد و نمی‌تواند وضعیت را به طور کلی دگرگون کند.

ارزش واحد پول کشورهای همسنگ ایران دربرابر دلار

————–

این گزارش در روزنامه جهان صنعت مورخ ۱۶ شهریور ۱۳۹۰ منتشر شد