سقوط آرام یک تولید

جدول مقایسه ای میانگین روزانه تولید و صادرات نفت طی سه دهه گذشته / برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی آن کلیک کنید

اقتصاد ایران اقتصادی وابسته به نفت است. در واقع به دلیل وابستگی ایران به نفت، همیشه تحولات خارجی تا حدودی روی اقتصاد کشورمان موثر واقع شده است. تولید روزانه نفت، قیمت نفت ایران در بازارهای جهانی و… همگی فاکتورهایی هستند که از دیروز تا امروز همیشه سرنوشت اقتصاد کشور را تعیین کردند. چه در سال هایی دهه ۶۰ شمسی و اوج جنگ که دولت های غربی با اقدامات سیاسی-اقتصادی و حتی نظامی(جنگ نفتکش ها) در صدد تاثیر گذاری روی اقتصاد کشورمان بودند، چه در سال های میانی دهه ۸۰ شمسی که با افزایش ناگهانی قیمت نفت، کشورمان ایران به یک کشور وارد کننده محصولات خارجی با عدم تدبیر صحیح دولت نهم تبدیل شد. در اینجا نگاهی داریم به تولید و صادرات نفت ایران از ۱۳۵۷ تا کنون، همچنین نگاهی داشتیم به درآمدهای نفتی دولت های گذشته تا کنون. مرجع تمامی اطلاعات آماری در این گزارش، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است.

تولید روزانه نفت

مهمترین مساله در زمینه صنعت نفت تولید نفت است. ممکن است به دلیل تحولات سیاسی-نظامی در مناطق نفت خیز به ویژه خاورمیانه، قیمت جهانی نفت تحت تاثیر قرار گیرد، همچنین با ثبات نبودن ارزش ریال در برابر دلار نیز می تواند درآمدهای نفتی دولت که به ریال محاسبه شدند را تحت تاثیر قرار دهد، اما تولید روزانه نفت، می تواند خط کش خوبی برای اندازه گیری توان صنعت نفت باشد. در اینجا به تفکیک سال، تولید متوسط تولید روزانه نفت را از ۱۳۵۷ تا کنون بررسی کردیم.

در سال ۱۳۵۷ روزانه ۴۲۵۲ هزار بشکه نفت تولید شده است. در سال بعد، یعنی ۱۳۵۸، تولید روزانه نفت ایران کاهش چشم گیری دارد و به ۳۴۳۳ هزار بشکه می رسد.

در سال ۱۳۵۹، تولید نفت ایران نسبت به سال گذشته تقریبا نصف شده است. در این سال به طور متوسط تولید روزانه نفت ایران نزدیک به ۱۴۷۶ هزار بشکه بوده است. در سال ۱۳۶۰، تولید نفت ایران بازهم کاهش دارد و به روزانه ۱۴۴۱ هزار بشکه می رسد.

در سال ۱۳۶۱، تولید روزانه نفت ایران افزایش قابل توجهی دارد و به ۲۶۸۴ هزار بشکه در روز می رسد. سال بعد، یعنی ۱۳۶۲، سیر صعودی تولید نفت ایران همچنان ادامه دارد و به ۲۷۰۹ هزار بشکه می رسد.

در سال ۱۳۶۳، کاهش نسبی در تولید نفت ایران به چشم می خورد، تولید روزانه نفت ایران از ۲۷۰۹ هزار بشکه در سال قبل، به ۲۳۷۱ هزار بشکه، متوسط تولید روزانه در سال ۶۳ می رسد.  در سال بعد، یعنی ۱۳۶۴، باز متوسط تولید روزانه نفت ایران افزایش کمی دارد و به ۲۵۰۴ هزار بشکه در روز می رسد.

سال ۱۳۶۵، باز هم شاهد کاهش تولید نفت ایران هستیم، در این سال متوسط تولید روزانه نفت ایران ۲۱۷۶ هزار بشکه در روز بوده است. در ۱۳۶۶ تولید روزانه نفت در ایران رشد دارد و به ۲۴۶۰ بشکه در روز به طور متوسط می رسد.

در سال ۱۳۶۷، تولید روزانه نفت ایران به ۲۵۵۷ هزار بشکه در روز میرسد و از اینجا به بعد سال به سال تولید نفت در ایران افزایش میابد. در ۱۳۶۸ تولید روزانه نفت ایران به طور میانگین متوسط تولید روزانه نفت ایران به ۲۹۴۷ هزار بشکه می رسد. در سال ۱۳۶۹، که آخرین سال دهه ۶۰ شمسی است، میانگین تولید روزانه نفت ایران به ۳۲۳۱ هزار بشکه در روز می رسد. به این ترتیب میانگین تولید روزانه نفت ایران در دهه ۶۰ شمسی چیزی نزدیک به ۲۵۰۰ هزار بشکه در روز بوده است.

اما در سال ۱۳۷۰، سیر صعودی تولید نفت ایران ادامه دارد و متوسط تولید روزانه نفت به ۳۳۶۶ هزار بشکه در روز می رسد. در سال ۱۳۷۱، متوسط تولید روزانه نفت ایران به ۳۴۸۴ هزار بشکه در روز می رسد و در سال ۱۳۷۲، این رقم از مرز ۳۵۰۰ هزار بشکه در روز گذشته و به ۳۶۰۹ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۷۴، باز هم شاهد رشد هستیم، اما نه صعود قابل توجهی مثل سال های ابتدایی دهه ۷۰، در این سال تولید روزانه نفت ایران به طور متوسط به ۳۶۱۲ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۷۵، کاهش کمی به لحاظ تولید روزانه را نسبت به سال گذشته شاهد هستیم، به این ترتیب متوسط تولید روزانه نفت ایران به ۳۶۱۰ هزار بشکه در روز می رسد.  در سال ۱۳۷۶، بازهم متوسط تولید روزانه نفت ایران افزایش دارد و به ۳۶۲۳ هزار بشکه در روز می رسد.

در ۱۳۷۷، تولید روزانه نفت ایران ۳۶۶۶ هزار بشکه در روز است که این رقم در سال ۱۳۷۸ به ۳۳۷۳ هزار بشکه در روز تنزل میابد.

در سال ۱۳۷۹ متوسط تولید نفت ایران برابر ۳۶۶۱ هزار بشکه در روز بود، به این ترتیب متوسط تولید روزانه نفت ایران در دهه ۷۰ شمسی چیزی نزدیک به ۳۵۶۰ هزار بشکه در روز برآورد می شود.

در سال ۱۳۸۰ میانگین توبلید روزانه نفت ایران برابر ۳۵۷۴ هزار بشکه در روز برآورد می شود، این رقم در سال بعد یعنی ۱۳۸۱ به ۳۳۰۵ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۸۲ میانگین تولید روزانه نفت ایران  برابر ۳۷۳۶ هزار بشکه در روز است که این رقم در سال ۱۳۸۳ به ۳۸۳۴ هزار بشکه در روز می رسد.

اما در سال ۱۳۸۴، اتفاق مهمی روی می دهد، تولید نفت ایران و در واقع برداشت از ذخائر نفتی به یکباره از مرز ۴ میلیون بشکه در روز گذشته و به ۴۱۰۶ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۸۵، میانگین تولید روزانه نفت ایران برابر ۴۰۵۱ هزار بشکه در روز ثبت شده است که در سال ۱۳۸۶ به ۴۰۵۸ هزار بشکه در روز می رسد. در سال ۱۳۸۷ هم میانگین تولید روزانه نفت ایران برابر ۳۵۵۶ هزار بشکه در روز بوده است. در سال ۱۳۸۸، متوسط تولیدروزانه نفت ایران به ۳۵۵۷ هزار بشکه می رسد. در مورد تولید نفت ایران در سال ۱۳۸۹، به دلیل حساسیت هایی که مجلس به خرج داد اظهارات و آمار متناقضی اعلام شده است، با این همه به نظر نمیرسد تولید نفت خام، نسبت به سال ۱۳۸۸ افزایشی داشته، بلکه در خوشبینانه ترین حالت تولید در همان حد سال ۱۳۸۸ ثابت مانده است.

صادرات نفت

بخشی از تولید روزانه نفت، به مصرف داخلی می رسد، بخشی از آن نیاز پالایشگاه ها را برآورده می کند تا فراورده های نفتی تولید شوند و بخش دیگر صادر میشود که بعضا فراوری شده و دوباره به چندین برابر قیمت  به کشور وارد می شوند. میزان مصرف داخل از تفریق میزان تولید رازنه از مجموع صادرات روزانه بدست می آید.

در سال ۱۳۵۷،صادرات نفت ایران به صورت روزانه حدود ۳۴۵۵ هزار بشکه بوده است. در سال ۱۳۵۸، این رقم به ۲۶۳۲ هزار بشکه می رسد و در سال ۱۳۵۹ ناگهان صادرات روزانه نفت ایران به ۷۷۰ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۶۰، روزانه به طور متوسط ۷۹۱ هزار بشکه نفت ایران به جهان صادر شده است. این میزان در سال ۱۳۶۱ به  ۱۶۸۶ هزار بشکه می رسد. در سال بعد یعنی ۱۳۶۲ صادرات نفت ایران به ۲۰۴۵ هزار بشکه در روز رسیده اما در سال ۱۳۶۳، صادرات نفت ایران به صورت روزانه بازهم با کاهش روبروست و به ۱۶۰۷ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۶۴، کاهش صادرات نفت ادامه دارد و به ۱۴۶۰ هزار بشکه در روز می رسد. در سال ۱۳۶۵ میانگین صادرات روزانه نفت ایران ۱۲۵۰ هزار بشکه در روز بوده است. در سال ۱۳۶۶ هر روز ۱۵۴۶ هزار بشکه نفت از ایران به جهان صادر شده است و در سال ۱۳۶۷ این رقم بازهم افزایش داشته و به ۱۶۴۷ هزار بشکه در روز می رسد.

در سال ۱۳۶۸ صادرات نفت ایران به روزانه ۱۸۲۳ هزار بشکه در روز می رسد و در سال ۶۹، از مرز دو میلیون بشکه در روز گذشته و به ۲۲۲۴ هزار بشکه نفت صادراتی در سال ۱۳۶۹ می رسد. به این ترتیب میانگین صادرات نفت ایران در دهه ۶۰ شمسی چیزی نزدیک به ۱۶۰۷ هزار بشکه در روز برآورد می شود.

اما در دهه ۷۰، میانگین صادرات نفت ایران به طرز قابل توجهی افزایش میابد. بر این اساس، در سال ۱۳۷۰، به طور متوسط ایرتان روزانه ۲۴۶۰ هزار بشکه نفت صادر کرده است. در سال ۱۳۷۱ صادرات روزانه نفت ایران به ۲۳۹۷ هزار بشکه می رسد. در ۱۳۷۲ روزانه ۲۱۸۴ هزار بشکه از ایران نفت به جهان صادر شده است که این رقم در سال ۱۳۷۳ به ۲۲۲۰ هزار بشکه در روز می رسد.

در ۱۳۷۴  صادرات روزانه نفت ایران برابر ۲۲۹۰ هزار بشکه در روز بوده که در ۱۳۷۵ صادرات روزانه به ۲۴۴۱ هزار بشکه می رسد. در سال ۱۳۷۶ به طور متوسط هر روز ۲۳۴۲ هزار بشکه از ایران به جهان نفت صادر شده است و در سال ۱۳۷۷ صادرات روزانه نفت ایران به ۲۳۰۰ هزار بشکه می رسد. در ۱۳۷۸ هر روز به طور میانگین ۲۰۷۹ هزار بشکه نفت ایران صادر شده است که این رقم در سال ۱۳۷۹ به ۲۳۴۵ هزار بشکه می رسد. به این ترتیب میانگین صادرات روزانه نفت ایران در دهه ۷۰ شمسی چیزی حدود ۲۳۰۵ هزار بشکه بوده است.

وارد دهه ۸۰ شمسی می شویم. در سال ۱۳۸۰ میانگین صادرات روزانه نفت ایران برابر ۲۲۰۸ هزار بشکه بوده است که این میزان با کاهش در سال ۱۳۸۱ به ۲۰۲۱ هزار بشکه می رسد. در سال ۸۲ صادرات نفتی ایران به طور متوسط روزانه ۲۳۹۶ هزار بشکه است که در سال ۱۳۸۳ این میزان به ۲۵۴۸ هزار بشکه در روز میرسد.

در سال ۱۳۸۴، به طور میانگین روزانه ۲۶۰۲ هزار بشکه نفت صادر شده است و در سال ۸۵ هر روز تقریبا ۲۴۳۳ هزار بشکه نفت صادراتی داشته ایم. در سال ۱۳۸۶ میانگین صادرات نفتی ایران هر روز ۲۴۸۰ هزار بشکه بوده که در سال ۱۳۸۷ این میزان به ۲۰۵۶ هزار بشکه می رسد. متاسفانه آماری در باره سال های بعدی در مراکز آماری نظیر بانک مرکزی و مرکز آمار ثبت نشده است!

درآمدن سالانه نفت از ۱۳۵۷ تاکنون / برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی آن کلیک کنید

در آمد های نفتی

دولت های ایران در کشوری به وجود آمدند که اقتصاد آن در دهه های اخیر کاملا متکی به نفت بوده، اگر بپذیریم قوه محرکه سیاست اقتصاد است، آن وقت تاثیر نفت روی دولت های کشور بدست می آید. بالاترین سهم سالانه درآمد نفت طی سال‌های گذشته مربوط به دولت نهم و پایین‌ترین آنها مربوط به دولت میرحسین موسوی بوده است.

بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی سازمان اوپک در سال ۲۰۰۷ دولت محمود احمدی‌نژاد با متوسط درآمد نفتی بالغ بر ۶۲ میلیارد درسال طی سال‌های ۲۰۰۶ و۲۰۰۷ میلادی بیشترین سهم درآمدهای نفتی (تنها از محل صادرات نفت خام) بین تمام دولت‌های پس از انقلاب اسلامی از آن خود کرده است. به گزارش خبر آنلاین این در حالیست که که دولت میر حسین موسوی که به کابینه جنگ معروف است با متوسط درآمد سالانه ۱۲/۸ میلیون دلار در سال پایین‌ترین سهم سالانه از درآمدهای نفتی را بین دولت‌های سه دهه گذشته داشته است. البته نکته قابل تأمل آنکه مقایسه آمارها نشان می‌دهد نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در دولت میر حسین موسوی معادل۶/۴درصد بوده است در حالی که همین نرخ در دولت هاشمی رفسنجانی که نزدیک‌ترین دولت از نظر درآمدهای نفتی به کابینه جنگ بوده است منفی ۴/۰درصد بوده است. البته از نظر نرخ رشد تولید ناخالص داخلی بالاترین رقم مربوط به دولت محمود احمدی‌نژاد با نرخ ۵/۲۵ درصد بوده که بر اساس گزارش اوپک تنها مربوط به دوسال اول نخست فعالیت این دولت بوده است.

بالا‌ترین تراز تجاری در بین دولت‌های مورد مقایس مربوط به دولت خاتمی بوده است که طی هشت سال فعالیت کل صادرات کشور را از رقم ۱۳ میلیارد دلار در سال به ۶۰ میلیارد دلار ارتقاء داده است و دوره فعالیتش را با ۶۶ میلیارد دلار مازاد به پایان رسانده است. مقایسه آمارها نشان می‌دهند جمع کلGDPتولید شده در دوره میرحسین موسوی معادل ۱۱۳۷ میلیارد دلار بوده است که در مقایسه با دیگر دولت‌ها بالاترین تولید ناخالص داخلی تولید شده در کشور است که البته برای درک بهتر این رقم یادآورشویم که در کل دوره فعالیت میرحسین موسوی شرایط جنگی بر اقتصاد کشور حاکم بوده است. از نظر نرخ رشد واردات دولت محمود احمدی‌نژاد رکورددار دولت‌های سه دهه گذشته محسوب می‌شود. دولت نهم اقتصاد ایران را با وارداتی معادل ۴۰ میلیارد دلار تحویل گرفت و طی دو سال اول فعالیتش این رقم را با ۱۳ میلیارد رشد به ۵۳ میلیارد دلار رسانده است که به معنی رشد متوسط سالانه ۶/۵ میلیارد دلار در میزان واردات است. البته بالا‌ترین میزان تولید روزانه نفت نیز مربوط به دولت نهم است که حدود ۴ میلیون بشکه در روز است این رقم در دولت‌های دیگر به ترتیب خاتمی ۳/۶میلیون بشکه، هاشمی ۳/۴میلیون بشکه و موسوی ۲/۳ میلیون بشکه در روز بوده است.

در اینجا بخش نگاهی داریم به درآمد سالانه دولت از ۱۳۵۷ تا کنون از محل فروش نفت، ذکر این نکته نیز به جاست که این درآمدها سال به سال بر اساس ارزش دلار به ریال تبدیل شدند.

در سال ۱۳۵۷ مجموعا دولت از محل فروش نفت  ۲/۱۰۱۳  میلیارد ریال  در آمد داشته است. در سال بعد، یعنی ۱۳۵۸، در آمد سالانه دولت از محل فروش نفت به ۷/۱۲۱۹  میلیارد ریال می رسد.

در سال ۱۳۵۹، در آمد نفتی به شدت کاهش یافته و به ۸/۸۸۸  میلیارد ریال می رسد. در سال ۱۳۶۰ و آغاز دهه ۶۰ شمسی در آمد دولت از محل فروش نفت برابر ۴/۱۰۵۶  میلیارد ریال است. در سال ۱۳۶۱ در آمدهای سالانه نفتی دولت به ۵/۱۶۸۹  میلیارد ریال می رسد.

در ۱۳۶۲ مجموع درآمدهای نفتی سالانه دولت برابر ۴/۱۷۷۹  میلیارد ریال است کعه در سال ۱۳۶۳ این رقم به ۷/۱۴۰۷ میلیارد ریال می رسد. در ۱۳۶۴ ارزش درآمدهای نفتی دولت به ۶/۱۲۰۸  میلیارد ریال می رسد و در سال ۱۳۶۵ کاهش چشم گیر درآمدهای نفتی دولت را شاهد هستیم. در این سال مجموع درآمدهای دولت از محل فروش نفت چیزی برابر ۷/۴۳۴  میلیارد ریال است. سال بعد یعنی ۱۳۶۶ تقریبا درآمدهای نفتی دولت نسبت به سال قبل دوبرابر شده و به ۲/۸۵۳  میلیارد ریال می رسد.

در ۱۳۶۷ مجموع در آمدهای نفتی یک سال دولت برابر ۳/۸۰۹  میلیارد ریال است. این کاهش درآمدهای نفتی در ۱۳۶۸ جبران شده و ارزش درآمدهای نفتی دولت در این سال را با حدود دو برابر افزایش نسبت به سال قبل به ۱/۱۵۱۵  میلیارد ریال می رساند. در سال ۱۳۶۹ و پایان دهه ۶۰ شمسی، دولت مجموعا ۱/۳۳۷۵  میلیارد ریال از محل فروش نفت درآمد داشته است.

به این ترتیب می توان گفت میانگین درآمد سالانه دولت از محل فروش نفت در دهه ۶۰ که با جنگ تحمیلی  نیز همزمان شده بود نزدیک به ۱۴۱۳ میلیارد ریال بوده است.

در دهه ۷۰ شاهد افت و خیزهای زیادی در درآمد دولت از محل فروش نفت هستیم. در امد سالانه دولت از نفت در سال ۷۰ برابر ۴/۳۵۴۹ میلیارد ریال است. در سال ۱۳۷۱ این در آمد به ۹/۵۱۴۵ میلیارد ریال  میرسد. در سال ۱۳۷۲ در آمد سالانه نفتی دولت برابر ۲/۱۴۶۸۳ میلیارد ریال ثبت شده است. در ۱۳۷۳ این درآمد به ۷/۲۱۴۷۹ میلیارد ریال می رسد. در ۱۳۷۴ مجموع در آمدهای نفتی یکساله دوبت به ۲/۲۹۴۳۱ میلیارد ریال می رسد.

سال ۱۳۷۵، میانه دهه هفتاد است که طی آن دولت مجموعا ۳۸۱۵۳ میلیارد ریال درآمد نفتی داشته است. در ۱۳۷۶ مجموع درآمدهای نفتی یکسال دولت برابر ۷/۳۶۴۴۶ میلیارد ریال بوده است. در ۱۳۷۷ در آمد یکساله نفتی دولت ۲۲۵۳۰ میلیارد ریال ثبت شده که این میزان در سال ۱۳۷۸ به ۴/۴۴۱۷۰ میلیارد ریال افزایش میابد. در ۱۳۷۹ و پایان دهه ۷۰ مجموع درآمد نفتی سالانه دولت برابر ۵/۵۹۴۴۸ میلیارد ریال ثبت شده است. به این ترتیب میانگین درآمد سالانه دولت در دهه ۷۰ چیزی برابر ۲۷۵۰۳ میلیارد ریال برآورد می شود.

به دهه ۸۰ که میرسیم شاهد ثبات بیشتری هستیم، به بیانی نوسانات شدید در درآمدهای نفتی به چشم نمی خورد. در ۱۳۸۰، مجموعه درآمدهای نفتی یک ساله دولت برابر ۱/۷۱۹۵۷  میلیارد ریال است. در ۱۳۸۱ این در آمد ها به ۴/۱۰۲۶۲۶  میلیارد ریال می رسد. در ۱۳۸۲ بازهم شاهد رشد درآمدها هستیم، به طوری که در این سال درآمد سالانه دولت بابغ بر ۹/۱۲۸۱۵۳  میلیارد ریال است. در ۱۳۸۳ و همزمان با پایان دولت اصلاحات ارزش مجموع درآمدهای نفتی سالانه دولت بالغ بر ۳/۱۵۰۴۱۳  میلیارد ریال است.

در سال ۱۳۸۴، دولت نهم روی کار می آید و همزمان با روی کار آمدن این دولت، در آمدهای نفتی نیز به تبع افزایش جهانی قیمت نفت افزایش میابد. در سال ۸۴ مجموعه درآمد سالانه دولت از محل فروش نفت برابر ۴/۱۸۶۳۴۲  میلیارد ریال است، در ۱۳۸۵ این درآمدها به ۲/۱۸۱۸۸۱  میلیارد ریال می رسد و در ۱۳۸۶ ارزش درآمدهای سالانه نفتی دولت برابر ۱/۱۷۳۵۱۹  میلیارد ریال ثبت شده است. در ۱۳۸۷ مجموع درآمدهای سالانه دولت برابر ۳/۲۱۵۶۵۰  میلیارد ریال ثبت شده است. در سال ۱۳۸۹ مجموع درآمدهای نفتی یکساله دولت برابر ۶۷۰۰۰۰میلیارد  ریال بوده است.

———————-

این مطلب در روزنامه اعتماد صفحه ۴ منتشر شد

هر ۱ دلار برابر: ۱۰۶۱۵ ریال ایران، ۷۹/۰(۰ممیز۷۹) منت آذربایجان، ۷/۱(۱ممیز۷) لیره ترکیه، ۴۷ افغانی، ۸۷ روپیه پاسکتانی، ۳۶۸ درم ارمنی و هزار دینار عراقی. هر ۱ دلار برابر: ۱۰۶۱۵ ریال ایران، ۴ بولیوار فورته ونزوئلا، ۴ ریال سعودی، ۲/۴(۴ممیز۲) پزوی آرژانتینی، ۲۵/۵(۵ممیز۲۵) کرون دانمارکی، ۷ راند آفریقای جنوبی، ۳۰ باهات تایلند و ۱۸۰۰ پزو کلمبیا است.

ظاهرا پس از سال‌ها ناگهان مسوولان اقتصادی به یاد ارزش برابری واحد پول ایران با دلار و «پرستیژ» واحد پولی‌ افتادند، این عجب که درست در زمان هیاهوی حذف صفر و تغییر نام واحد پولی و اعلام نرخ تورم و…هم این خبر‌ها می‌رسد.

اما ظاهرا چیزی حدود یک دهه با تاخیر این مطالب عنوان می‌شود، همین ۶-۷ سال قبل هم نرخ برابری ریال و دلار زیاد با امروز فرق نمی‌کرد. مثلا در سال ۸۴ هم قیمت هر دلار چیزی حدود ۹ هزار ریال بود‌ که حالا نزدیک به ۱۰ هزار ریال شده است. بر اساس دغدغه‌ها و نگرانی‌های جدیدی که مسوولان اقتصادی برای «پرستیژ» واحد پولی کشورمان یافته اند، دیروز محمدرضا فرزین، معاون اقتصادی وزیر امور اقتصادی و دارایی بدون وجود موضوع خاص یا نشست و کنفرانس خاصی گفت‌و‌گوی کوتاهی با ایسنا کرده و ادعای جالبی نیز مطرح نموده است. فرزین با بیان اینکه از بین ۶۴ کشور‌ ارزش پول ایران در مقابل دلار به همراه ‌«‌دونگ» ویتنام در رتبه آخر است، گفت: اگر بخواهیم ارزش ریال را به دلار بیان کنیم هر ریال معادل عدد ۹۴۲ با پنج صفر پس از اعشار دلار است‌ به گونه‌ای که عملا ارزش ریال در مقابل دلار به سمت صفر میل می‌کند و از این لحاظ پرستیژ ملی صحیح نیست.فرزین با تاکید بر اینکه نزدیک شدن واحد پول ملی جدید به دلار برای پرستیژ ملی مناسب است، افزود: بجز فعالان بانکی، عامه مردم و اقتصاددانان کمتر از واحد پول ملی که ریال است استفاده می‌کنند و ریال کارکرد اصلی خود را در ذهن مردم از دست داده است.

ارزش واحد پول کشورهای همسایه ایران دربرابر دلار

۵ واحد پول کم پرستیژ دنیا

از آنجا که سخنگوی تحول اقتصادی نسبت به پرستیژ واحد پول ایران اظهار‌نظر کرده است، حالا می‌توان نگاهی به نرخ برابری واحد پول کشورهای دنیا در مقایسه با دلار کرد.

آمار جدیدی از قیمت دلار در زیمبابوه در دست نیست‌ اما بنا بر آخرین آمارها، هر دلار آمریکا برابر ۵/۲ میلیون دلار زیمبابوه بود. حدودا دو سال قبل بود که دولت زیمبابوه به دلیل نداشتن هیچ پشتوانه‌ای واحد پول خود را به مدت یک سال از گردونه خارج کرد.

التون مانگوما، وزیر اقتصاد و برنامه‌ریزی زیمبابوه در مصاحبه‌ای تلویزیونی در آن زمان گفت که دولت تصمیم گرفته است تا واحد پول زیمبابوه را که در حال حاضر نیز اثری از آن در مبادلات نیست‌ به مدت یک سال متوقف کند.رتبه بی‌پرستیژ‌ترین واحد پول دنیا برای ویتنام است، قیمت هر دلار آمریکا در ویتنام برابر ۲۰ هزار و ۸۰۰ دونگ ویتنام است. در جمهوری دموکراتیک سائوتومه و پرینسیپ در غرب آفریقا نیز هر دلار برابر ۱۷۰۷۵ دوبرا ست‌. پس از سائوتومه و پرینسیپ  نوبت به ایران می‌رسد که در آن هر دلار برابر ۱۰۶۱۵ ریال است. البته بعد از ایران نیز هر دلار در اندونزی برابر ۸۵۵۰ روپیه است.

کم ارزش ترین پول های جهان دربرابر دلار

جایگاه ریال در بین همسایگان

نگاهی هم به ارزش واحد پول همسایگانمان در برابر «پرستیژ» واحد پول خودمان داشته باشیم. در حالی که هر دلار در ایران بیش از ۱۰ هزار ریال است، هر دلار در افغانستان برابر ۴۷ افغانی است. در پاکستان نیز ارزش هر دلار آمریکا بیش از ۸۷ روپیه است و در عراق‌ هر دلار ارزشی برابر یک‌هزار دینار عراقی دارد.

به سراغ همسایگان شمالی برویم؛ هر دلار آمریکا در ارمنستان برابر ۳۶۸ درام ارمنی است‌. در ترکیه، کشور دوست و برادر هر دلار برابر ۷۷/۱ لیره جدید است‌ همچنین هر دلار آمریکا در آذربایجان نیز به قیمت ۷۹/۰ منات است.

در بین کشورهایی که GDP حدودا همسنگ ایران دارند نیز ریال کم ارزش‌ترین واحد پول است. در اینجا نگاهی داریم به قیمت دلار در هفت کشور ونزوئلا، عربستان، آرژانتین، آفریقای‌جنوبی، تایلند، دانمارک و کلمبیا که GDP آنها نزدیک به ایران است.

هر دلار در ونزوئلا، برابر چهار «بولیوار فورته» می‌باشد و هر دلار در عربستان سعودی برابر چهار ریال سعودی است. در آرژانتین قیمت هر دلار برابر ۲/۴  پزوی آرژانتینی است و در آفریقای جنوبی‌ هر دلار برابر هفت راند است. در تایلند نیز قیمت هر دلار ۳۰ بات می‌باشد و هر دلار برابر ۲۵/۵ کرون دانمارکی است. همچنین هر دلار در کلمبیا نیز ۱۸ پزوی کلمبیایی ارزش دارد. این در حالی است که هر دلار بیش از ۱۰ هزار ریال به نرخ رسمی و بیش از ۱۱ هزار به نرخ آزاد در بازار ایران خرید و فروش می‌شود. این درد نیز درد امروز و دیروز نیست، مدت‌هاست که چنین وضعیتی در کشور به وجود آمده‌ البته خوب است که مسوولان به فکر پرستیژ واحد پول کشورمان باشند‌ اما به نظر‌ این نگرانی تاخیری بوده است!

البته اگر تومان را واحد رایج در نظر بگیریم، جایگاه واحد پولی کشورمان در برابر کشور‌های جهان زیاد هم بد نیست، یعنی نسبت به حالا زیاد بد نیست!

البته اینها همان‌طور که آقای فرزین هم اشاره کرده است‌ بحث پرستیژ است، واقعیت ارزش است! اگرچه تغییر واحد پول ملی، حذف صفر و… در تمام کشورهای دنیا که دچار بحران شدند اقدامی رایج به شمار می‌رود (البته به گفته مسوولان در ایران بحرانی شبیه بحران اقتصادی وجود ندارد و حذف صفر و تغییر نام واحد پول ظاهرا تنها برای بحث‌هایی مثل پرستیژ و… است) از دیگر سو نیز درست است که مسایل روانی همیشه روی بازار و وضعیت اقتصادی تاثیر داشته‌ اما این تاثیر دامنه محدودی دارد و نمی‌تواند وضعیت را به طور کلی دگرگون کند.

ارزش واحد پول کشورهای همسنگ ایران دربرابر دلار

————–

این گزارش در روزنامه جهان صنعت مورخ ۱۶ شهریور ۱۳۹۰ منتشر شد

نگاهی به هزینه های درخشش صنعت خودرو در بازرهای جهانی

امروز دیگر در گزارش های گمرک از صادرات خودرو خبری نیست. از آن رپورتاژ های پر زرق و برق تلوزیونی هم که استفاده مردم کشورهای دیگر از خودروهای ایرانی را به رخ می کشید هم خبری نیست.

شاید اینکه در جداول و آمار که عنوان «کشورهای عمده مقصد صادرات خودرو» را یدک می کشند، تعداد دو دستگاه خودرو ذکر شود به طنز بیشتر شبیه باشد، اما این هم واقعیت دارد.

اینکه میانگین قیمت هر دستگاه خودروی ملی صادراتی نیز نزدیک به ۶ میلیون تومان  است در حالی که مصرف کننده داخلی باید برای خرید ارزان ترین خودرو بیش از ۸ میلیون تومان پول بپردازد، هم از آن طنز های تلخ است.

بعد از آنکه طی سال های اخیر، هر منتقدی به روند صادرات خودروی ایرانی به کشورهای توسعه نیافته، به سیاه نمایی و دشمنی با شکوفایی صادرات متهم می شد، حالا و در شهرویر ۱۳۹۰، پس از آنکه در گزارش های ماهانه خرداد و تیرماه، دیگر اثری از صادرات خودرو به چشم نمی خورد، رئیس کمیته صنعت کمیسیون صنایع و معادن مجلس، در باره علت‌های کاهش صادرات خودرو از کشور در چهار ماه نخست امسال میگوید: جایگاه صادرات خودرو از ایران از مکان مناسبی در میان صادرکنندگان خودرو در جهان برخوردار نیست.

“سیدمهدی صادق” می گوید: با توجه به حجم انبوه تولید انواع خودرو در کشور، صادرات سالانه تعداد محدودی خودرو از کشور قطعا توجیه خاصی ندارد و این رقم هیچ نوع نگرانی برای کاهش یا افت صادرات خودرو از کشور به جای نخواهد گذاشت.

واقعیتی که از گزارش های ماهانه گمرک به دست می اید، آن است که این کاهش در چهار ماهه نخست امسال نبوده، بلکه از اردیبهشت به بعد، دیگر در گزارش های گمرک اثری از صادرات خودرو به شم نمی خورد.

حال باید پرسید، صادرات ۲ دستگاه خودرو به رمانی یا اتریش واقعا با چه هدفی انجام شده است. کسی دشمن صادرات نیست و آرزوی هر ایرانی شکوفایی صنعت داخل است. اما اینکه خودروهای ساخت داخل، ا قیمت بسیار نازل تر از بازار داخلی به کشورهای توسعه نیافته صادر شوند و ارقام تاسف باری مثل «صادرات دو دستگاه خودروی ایرانی به رمانی» در جداول آماری گمرک به چشم بخورد، جز جنبه تبلیغی، صرفه اقتصادی دیگری دارد؟

در حالی که خودروهای صادراتی گاه تا بیش از ۵۰ درصد زیر قیمت بازار داخلی صادر میشوند، مدیران خودروساز دولتی اصرار دارند تا این روند زیان ده ادامه یابد. در همین راستا پنجم شهریور مدیر عامل شرکت خدمات پس از فروش ایران خودرو ‘ایساکو’  که در مسکو حضور داشت اعلام کرد: تلاش برای درخشش صنعت خودروی ایران در بازارهای خارجی از طریق تامین قطعات خودروهای صادر شده گروه صنعتی ایران خودرو و تعامل مناسب در بازار قطعات با شرکا از اولویت های این شرکت است.

درخشش در بازارهای خارجی بد نیست، اما حساب سود و زیان هم چیز خوبی به نظر می رسد. وانگهی؛ ای کاش این حضور چشمگیر در بازارهای جهانی زمانی تلئلو یابد، که خودرو در بازار انحصاری داخلی به قیمت واقعی به دست مصرف کننده برسد و خودروسازان داخلی در بازاری ازاد، توان رقابت با خودروهای خارجی را داشته باشند!

درخشش ۱۲ دستگاه خودروی ایرانی در قلب بازار اروپا

یا خودرو سازان با مخاطب آمارها شوخی دارند، یا اتفاقی رخ داده است؛ در صفحه ۲۱ گزارش آمار مقدماتی تجارت خارجی درفروردین ماه سال ۱۳۹۰، ذیل  “جدول شماره(ت.۱-۲)- سه کشور عمده مقصد صادرات خودرو سواری در فروردین ماه سال ۱۳۹۰”  به جز عراق، دو کشور اروپایی نیز در بین مقاصد «عمده» صادرات خودروی سواری ایران نیز حضور دارند، خوشحال خواهید شد اگر بدانید این دو کشور اروپایی هستند. بله، ما در فروردین ماه به اتریش و رومانی خودروی سواری صادر کرده ایم. اما کمی صبر کنید، کل ارزش این صادرات غرور آفرین ۴۶ هزار دلار و کل وزن این صادرات ۴ تن است. کلا ۲ دستگاه خودروی یک تنی به اتریش و ۲ دستگاه دیگر به رومانی صادر کردیم. قیمت خودروهای صادراتی به اتریش ۱۵ هزار دلار( نزدیک به ۱۵ میلیون تومان) و قیمت خودروهای صادراتی به رمانی ۸ هزار دلار(تقریبا برابر ۸ میلیون تومان) بوده است.

در مورد برند و خریداران عمده دو مقصده عمده صادرات خودروی ساخت ایران در قلب اروپا، قاعدتا در گزارش گمرک توضیحی داده نشده است و این پرسشی است که خودروسازان داخلی باید به آن پاسخ دهند.

در اردیبهشت ماه امسال هم به قلب اروپا صادرات خودرو داشتیم. خوشبختانه روند صادرات عمده به رومانی ادامه داشته و دو دستگاه دیگر به رومانی خودرو صادر کردیم و به این ترتیب تعداد خودروهای صادر شده به رمانی به ۴ دستگاه افزایش میابد، از دیگر سو وزن خودروهای صادراتی در اردیبهشت ماه جمعا یک تن افزایش یافته و به سه تن می رسد. ارزش این دو خودرو روی هم ۵۹ دلار بوده است، مشخص نیست خودروی یک و نیم تنی که حدود ۲۹ و نیم میلیون تومان قیمت داشته است، چه برند تولید داخلی بوده، اما بالاخره خودروی صادراتی بوده است.

در اردیبهشت ماه اتفاق دیگری هم افتاده، علاوه بر ۲ دستگاهی که به رمانی صادر شده است، ۶ دستگاه خودروی سواری نیز به وزن جمعا ۷ تن به فرانسه صادر شده است. مجموع این ۶ دستگاه خودروی صادراتی به فرانسه(دومین کشور عمده مقصد صادرات خودروی سواری در دو ماهه نخست امسال) ۸۸ هزار دلار بوده است. باز هم خریدار و برند خودروها مشخص نیستند.

آمار صادرات خودرو به تفکیک ماه از ابتدای سال ۸۸ تا اردیبهشت سال ۹۰ - تعداد-ارزش-متوسط قیمت هر دستگاه

نصف شدن قیمت خودروی صادراتی به عراق

بی انصاف نباشیم، خودروسازان  داخلی در دو ماهه نخست امسال، تعداد ۱۵۲۸ دستگاه خودرو به وزن تقریبی ۱۳۲۵ تن و به ارزش ۷۳۴۹ هزار دلار به عراق صادر کردند.

متوسط قیمت هر خودروی سواری صادراتی به عراق، حدود ۴ میلیون و ۸۰۰ تومان است. مشخص نیست قیمت تمام شده کدام خودروی ساخت داخل به ۴میلیون و ۸۰۰ تومان بوده که لا اقل این صادرات بدون سود و جهت کمک به همسایه شرقی مان محسوب شود.

ارزان ترین خودروی ساخت داخل، امروز چیزی نزدیک به ۶ و نیم میلیون به دست مصرف کننده داخلی خودمان میرسد، طبیعی است که منطق اقتصادی می گوید صادرات باید صرفه اقتصادی هم داشته باشد!

جالب است که اگر در ایران و برای مصرف کننده داخلی کمتر کاهش قیمتی به چشم میخورد، اما در مورد مصرف کننده عراقی، متوسط قیمت هر دستگاه خودرو ایرانی، در دو ماهه نخست امسال، بیش از ۴۵ درصد کاهش داشته است و تقریبا نصف شده است.

متاسفانه در آمارهای ماهانه خرداد و تیرماه(آخرین آمار منتشر شده توسط گمرک) دیگر خبری از آمار غرور آمیز خودروهای صادراتی ایران به چشم نمی خورد!

نمودار ارزش صادرات خودرو

قیمت خودروهای صادراتی و مقاصد عمده صادرات

در سال گذشته وضعیت صادرات خودرو نسبت به امسال به مراتب بهتر بوده است، لا اقل در بین مقاصد عمده، آمار های «دو دستگاه» به چشم نمی خورد!

عمده مقاصد صادرات خودروی ایرانی را در سال ۸۹، به ترتیب کشورهای: عراق، سوریه، ونزوئلا، ترکیه و ترکمنستان تشکیل می دهند.

در سال ۸۹، ارزان ترین خودروها به سوریه و گران ترین آنها به ترکیه صادر شده است. کشورهای مزبور به ترتیب میانگین ارزش هر خودروی صادراتی عبارتند از: ترکیه(میانگین ارزش هر دستگاه بیش از ۹۷۹۵ دلار)، ترکمنستان(میانگین ارزش هر دستگاه ۸۰۹۲ دلار)، عراق(میانگین ارزش هر دستگاه بیش از  ۶۲۹۹ دلار)، ونزوئلا(میانگین ارزش هر دستگاه بیش از ۵۰۱۵ دلار) و سوریه(میانگین ارزش هر دستگاه بیش از ۴۳۰۱ دلار).

صادرات به ترکمنستان تنها در فروردین ۸۹ در بین مقاصد عمدعه مشاهده می شود و در گزارش ماه های بعد خبری از آن نیست. ترکیه نیز در چهار ماهه اول جزو مقاصد عمده به شمار می رود، اما در پایان سال، این کشورهای عراق، سوریه و ونزوئلا هستند که سه رتبه برتر مقصد صادرات خودروی ایرانی را به خود اختصاص دادند.

در سال ۸۹، به عراق مجموعا  ۶۵۵۱۹ دستگاه خودروی سواری به ارزش ۴۱۲۷۱۴۰۰۰ دلار، به سوریه  ۲۴۹۷ دستگاه خودرو به ارزش ۱۰۷۴۱۰۰۰ دلار و به ۸۴۴ دستگاه به ارزش ۴۲۳۳۰۰۰ خودرو صادر کرده ایم.

همچنین ۴۵ دستگاه در فروردین ۸۹ به ترکمنستان جمعا به ارزش ۳۶۴۱۴۰ دلار و ۱۳۱ دستگاه هم به ترکیه در چهار ماهه نخست سال ۸۹ به ارزش ۱۲۸۳۲۲۶ دلار خودرو صادر کرده ایم.

نمودار ارزش صادرات خودرو

وقتی یک دستگاه خودرو موازنه را متلاطم میکند

آمار صادرات خودرو در گزارش های گمرک به صورت ماهانه نیست، بلکه این آمار به صورت یک ماهه نخست، دو ماهه نخست، سه ماهه نخست… الی ۱۲ ماهه سال منتشر می شود. بر این برای دریافت تعداد واردات هر ماه، باید رقم بعدی را از رقم قبلی کشر کرد تا میزان واردات در یک ماه خاص بدست اید.

با این پیش زمینه به سراغ یکی از موارد جالب در این آمار برویم؛ در اردیبهشت ماه سال ۸۹  برای اولین بار ترکیه با ۱۳۰ دستگاه خودرو، قدم به جمع سه مقصد اصلی صادرات خودروی ایران می گذراد و ۶۳/۲(۲ممیز۶۳) درصد تعداد صادرات خودروای ایران را در دو ماهه نخست سال ۸۹ با ۱۳۰ دستگاه به خود اختصاص میدهد.

در سه ماهه نخست سال ۸۹، همچنان ترکیه با همان ۱۳۰ دستگاه قبلی، سومین مقصد عمده صادرات خودروی ایران است، با این تفاوت که سهم این کشور از ۶۳/۲ درصد از کل تعداد خودروهای صادراتی ایران، به ۱۸/۲(۲ممیز۱۸) درصد می رسد. تا اینکه در چهار ماهه نخست، که حاصل اضافه شدن آمار تیرماه به آمارهای قبلی است، ترکیه این بار با یک دستگاه خودروی صادراتی جدید، وارد میدان مقاصد عمده صادرات خودروی ایرانی می شود.

این یک دستگاه خودرو که در سه ماه و یک فصل در رده سه مقصد اصلی صادرات خودروی ایران این چنین نقش بازی می کند، خود بیان گر پهنه وسیع صادرات خودروی ایرانی است!

۲۷ ماه با صادرات خودر

میانگین قیمت هر دستگاه خودرو نشان میدهد، گرانترین خودرو ها در اسفند ۱۳۸۸، به ارزش هر دستگاه حدود ۷ هزار و ۵۸۰ دلار  (میانگین ماهانه) و ارزان ترین خودرو ها در خرداد ۱۳۸۹، از قرار هر دستگاه ۴ هزار و ۴۹۴ دلار بفروش رسیدند.

در بهمن ماه ۱۳۸۹، صادرات خودرو از نظر تعداد به بالاترین حد خود رسیده و با ۱۱ هزار و ۴۴۷ دستگاه، بیشترین حجم صادرات را طی ۲۷ ماه مورد بررسی در اینجا به خود اختصاص داده است. کمترین صادرات نیز در اردیبهشت امسال با ۳۱۱ دستگاه رقم خورد.

از نظر ارزش نیز بهمن ماه ۱۳۸۹، با ۷۰ میلیون دلار و اردیبهشت ماه امسال با ۲ میلیون دلار، به ترتیب بیشترین و کمترین ماه های صادرات را در ۲۷ ماه مورد بحث به خود اختصاص دادند.

بررسی نمودار ارزش و تعداد خودروهای صادراتی به صورت ماهانه نشان میدهد طی این ۲۷ ماه، بیشترین صادرات خودرو در دو فصل سرد سال، یعنی پاییز و زمستان رخ داده است و از آن میان ابان تا اسفند ماه هر دو سال ۸۸ و ۸۹ صاحب رتبه هستند.

ارزش، وزن، تعداد و میانگین قیمت هر دستگاه خودروی صادراتی را در جدول مشاهده می کنید

میانگین قیمت هر دستگاه خودرو صادراتی/ برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی آن کلیک کنید

کاهش ۲۴ درصدی قیمت برای مصرف کننده خارجی

در سال ۸۸ جمعا ۴۱ هزار و ۶۲۱ دستگاه خودرو به ارزش ۲۸۰ میلیون دلار از ایران به دنیا صادر شده که میانگین ارزش هر دستگاه خودروی صادراتی در سال ۸۸، ۶ هزار و ۷۲۷ دلار ثبت شده است.

در سال ۱۳۸۹، مجموعا ۶۹هزار و ۶۱۳ دستگاه خودرو، به ارزش ۴۳۴ میلیون دلار از ایران  صادر شده است. به بیانی دیگر صادرات خودرو در سال ۸۹ به لحاظ تعداد ۲۵/۶۷(۶۷ممیز۲۵) درصد و از نظر ارزش ۵۵ درصد رشد داشته است.

اما صبر کنید؛ اگرچه در تعداد خودرو ما با رشد صادرات مواجه بودیم، اما رشد ارزش صادرات حدودا ۱۷ درصد کمتر از رشد تعداد است. این مساله را کاهش ۳۲/۷(۷ممیز۳۲) درصدی قیمت میانگین هر دستگاه خودرو حل می کند.

یعنی اگرچه در بازار داخلی سال به سال با رشد قیمت خودرو مواجه هستیم، اما در بازار صادرات، خودروسازان(که طبیعتا انحصاری و دولتی هستند) به مصرف کننده خارجی تخفیف ۳۲/۷ درصدی هم داده است!

جالب است بدانید در همین حال، ارزش میانگین هر دستگاه خودروی وارداتی حدودا ۲ درصد و ارزش کل واردات خودرو به کشورمان ۵۹/۷(۷ممیز۵۹) درصد رشد داشته است. خب؛ ظاهرا صادر کنندگان خودرو به کشور ما، مثل ما با مقاصد صادراتشان مهربان نیستند و از تخفیف های ۷ درصدی خبری نیست!

امسال اما برنامه به شکل دیگری است، در حالی که قیمت خودرو برای مصرف کننده داخلی به سرعت در حال افزایش است و اختلاف قیمت خودرو در برخی از مدل ها بین قیمت کارخانه و بازار آزاد، به لطف بازار انحصاری سر به فلک میزند، در دوماهه نخست امسال(آخرین تاریخی که آمار صادرات خودرو ثبت شده است، چراکه در آمار خرداد و تیر ماه خبری از آمار صادرات خودرو نیست) میانگین قیمت هر دستگاه خودروی صادراتی ۰۹/۲۴(۲۴ممیز۰۹) درصد به نفع مصرف کننده خارجی کاهش یافته است!

در دو ماهه نخست سال ۸۹، مجموعا ۴ هزار و ۹۴۶ دستگاه خودرو به ارزش ۶۷/۳۳(۳۳ممیز۶۷) میلیون دلار خودرو صادر شده بود، میانگین هر دستگاه خودروی صادراتی در دو ماهه نخست سال ۸۹ برابر ۶ هزار و ۸۰۷ دلار بوده است.

اما در فروردین و اردیبهشت ماه امسال، مجموعا یک هزار و ۵۴۸ دستگاه خودرو به ارزش ۸ میلیون دلار به خارج از کشور صادر شده است، میانگین ارزش هر دستگاه خودروی صادراتی در این مدت ۵ هزار و ۱۶۷ درصد بوده، این یعنی نسبت به مدت مشابه سال قبل، صادرات خودرو به لحاظ تعداد ۳۵/۴۸(۴۸ممیز۳۵) درصد و از نظر ارزش ۰۶/۳۹ (۳۹ ممیز۰۶) درصد کاهش داشته است.

ارزش کل صادرات در سال های ۸۸ و ۸۹ و دو ماهه اول سال ۹۰

تراز تجارت خودرو

در سال ۸۸، اختلاف ارزش واردات و صادرات خودرو بیش از ۵۴۹ میلیون دلار بوده است. تراز تجارت خودروی سواری در سال ۸۹ به منفی ۴۵۸ میلیون دلار می رسد و در حال حاضر، در حالی که از اردیبهشت ماه به این سو صادراتی انجام نشده، اما واردات خودرو همچنان ادامه دارد، تراز تجارت خودرو در ایران به منفی ۱۶۱ میلیون دلار رسیده است.

به بیان دیگر، در سال ۸۸، تراز تجارت خودرو ۷۵ به ۲۵ درصد و در سال ۸۹ ۶۷ به ۳۳ درصد به نفع واردات خودرو سنگینی کرده است.

اگر چه در چهار ماهه نخست امسال، شاهد کاهش ۳۹ درصدی واردات خودرو به کشور هستیم، اما از دیگر سو، اولا میانگین قیمت هر دستگاه خودروی وارداتی از ۱۹ هزار و ۵۶۸ دلار در چهار ماهه نخست سال ۸۹ به ۲۳ هزار و ۸۷ دلار در چهار ماهه نخست امسال رسیده و شاهد رشد حدودا ۱۸ درصدی است و از دیگر سو، نسبت صادرات به واردات خودرو در این مدت ۱۵ به ۸۵، به نفع واردات خودرو شده است.

اگرچه نوع و برند خودروهای صادراتی در آمارها مشخص نشده اند، اما میانگین قیمت دو خودروی پراید به عنوان ارزان ترین و سمند، به عنوان خودروی ملی از دو کارخانه عمده خودروسازی در کشور، چیزی نزدیک به ۱۰ تا ۱۱ میلیون تومان در بازار داخلی است. بی شک  با توجه به میانگین وزن خودروهای صادراتی که اکثرا بالای یک تن هستند و نظر به وزن پریاد، به نظر نمی رسد تمامی خودروهای صادراتی پراید بوده باشند، بنا بر این طی این ۲۷ ماه، عموما ارزش خودروهای صادراتی چیزی حدود ۵۰ درصد ارزان تر از بازار داخلی بوده است.

تراز تجارت خودرو در سال های ۸۸-۸۹ و دو ماهه نخست سال ۹۰

اگر چه مدیران خودروساز و مسئولان دولتی، برای تبلیغات خود به پز صادرات خودرو نیاز دارند، اما آیا بهتر نیست پیش از صادرات خودرو و تساحب بازار های جهانی با تخفیف های ۵۰ درصدی و صادرات ۲ دستگاهی به رومانی، ابتدا فکری به حال بازار داخلی و قیمت های خودروهای مورد استفاده عموم مردم کرد. اگر اینطور نیست و خودروسازان دولتی از محل صادرات خودرو سودی هم داشتند، بهتر است آمارها با تکیه بر نوع برند و تعداد دقیق اعلام شود تا شائبه زیان ده بودن این صادرات در اذهان مردم از بین برود.

————

این گزارش در روزنامه اعتماد مورخ ۱۲ شهریور سال ۹۰ در صفحهه ۴ منتشر شد